ភ្នំពេញ៖ នៅថ្ងៃទី ៤ ខែមិថុនា សមាគមន៍ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម និងសម្ព័ន្ធយុវជនខ្មែរដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ បានប្រារព្ធពិធីកាន់ទុក្ខ ដើម្បីរំឭកអំពីការផ្ទេរទឹកដីកម្ពុជាក្រោមឲ្យទៅវៀតណាមគ្រប់គ្រងដោយអាណានិគមន៍បារាំងកាលពី ៧១ ឆ្នាំមុន។
កម្មវិធីកាន់ទុក្ខអំពីការផ្ទេរទឹកដីកម្ពុជាក្រោមនេះ គឺបានធ្វើឡើងខុសប្លែកពីឆ្នាំមុនៗដោយសារបញ្ហាជំងឺកូវីដ ១៩។
កម្មវិធីនេះ គឺបានធ្វើឡើងទ្រង់ទ្រាយតូចនៅក្នុងទីស្នាក់ការសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ស្ថិតក្នុងភូមិគោកឃ្លាង សង្កាត់ភ្នំពេញថ្មី ខណ្ឌសែនសុខ ដោយមានព្រះសង្ឃនិងពលរដ្ឋចូលរួមប្រហែល ៥០ នាក់ និងគ្មានវត្តមានអ្នកតំណាងព្រះមហាក្សត្រចូលរួមដូចរាល់ឆ្នាំឡើយ។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា ប្រធានសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បានលើកឡើងនៅក្នុងពិធីនេះថា ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមត្រូវបានអាណានិគមបារាំង សម្រេចដោយអត្តនោម័ត នៅថ្ងៃទី ៤ ខែ មិថុនា ឆ្នាំ ១៩៤៩ ដើម្បីកាត់ទៅប្រទេសវៀតណាមគ្រប់គ្រង ដោយគ្មានការឯកភាពនិងយល់ព្រម រួមទាំងមិនបានសួរនាំមតិពីរដ្ឋាភិបាលនិងប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា ដែលជាម្ចាស់ទឹកដីឡើយ។
ទោះយ៉ាងណាលោកអះអាងថា ខ្មែរនៅតែអាចទាមទារយកទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមកវិញ ដោយសារទឹកដីកម្ពុជាក្រោម មិនមែនត្រូវបានពលរដ្ឋខ្មែរជាអ្នកបោះបង់ចោល ឬប្រគល់ទៅឱ្យវៀតណាមដោយស្របច្បាប់ តាមរយៈកតិកាសញ្ញា សន្ធិសញ្ញា ឬកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «ដូច្នោះ គឺធ្វើឡើងដោយបារាំង ដែលឃុបឃិតជាមួយយួនប៉ុណ្ណោះ ហើយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរគ្រប់ជំនាន់ មិនដែលទទួលស្គាល់ការផ្ទេរនោះជាការស្របច្បាប់នោះដែរ។ ដូច្នេះ បើយើងនិយាយអំពីអាជ្ញាយុកាលនៃច្បាប់ បើនៅតែមានការតវ៉ា និងទាមទារ ដូច្នោះអាហ្នឹង មិនទាន់ផុតទេ គឺនៅតែមានដរាប។ ដូច្នេះ ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ខ្មែរក្រោមមិនដែលបោះបង់ចោលម្ដងណាទេ គឺនៅតែនិយាយនិងនៅតែទាមទារជាដរាប»។
ពិធីកាន់ទុក្ខនេះ គឺមានការប្រគេនចង្ហាន់ដល់ព្រះសង្ឃ ដើម្បីដារបង្សុកូលឧទ្ទិសកុសលដល់បុព្វបុរសទាំងអស់ ដែលបានពលីអាយុជីវិត ក្នុងការថែរក្សាវប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី និងសាសនានៅទឹកដីកម្ពុជា ខណៈសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមបានបញ្ជាក់ថា ការផ្ទេរទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមឱ្យ វៀតណាមត្រួតត្រាមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ គឺជាការឈឺចាប់បំផុត នៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ដ្រនៃប្រជាជាតិរបស់ខ្មែរ។
បើតាមលោក ថាច់ សេដ្ឋា ទឹកដីកម្ពុជាក្រោម ដែលមានចំនួន ២១ខេត្ត គឺមានទំហំជិតពាក់កណ្ដាលនៃទឹកដីកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន។
ចំណែកលោក វឿន វីរ៉ាត់ តំណាងសម្ព័ន្ធយុវជនខ្មែរ ដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យក៏បានលើកឡើងដែរថា អាណានិគមបារាំង និងវៀតណាម បានឃុបឃិតគ្នា ដើម្បីបង្កើតឱ្យមានសន្ធិសញ្ញាជាច្រើន ក្នុងការរៀបចំដាក់បញ្ចូលទឹកដីកូសាំងស៊ីន ឬកម្ពុជាក្រោម ឱ្យទៅជារដ្ឋចំណុះស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ប្រទេសវៀតណាម។
លោកថា ប៉ុន្តែបើតាមច្បាប់មាត្រា ២ នៃសហភាពសភាបារាំង ស្ដីពីគម្រោងដាក់បញ្ចូលទឹកដីខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ឱ្យស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់វៀតណាមនោះ គឺមិនមែនបារាំងកាត់ទឹកដីនេះ ទៅឱ្យវៀតណាមនោះទេ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំសុំឱ្យយុវជនរបស់យើង នៅពេលទំនេរ ត្រូវសិក្សាពីប្រវត្តិសាស្ដ្ររបស់ខ្លួនឱ្យច្បាស់ថែមទៀត ហើយប្រសិនបើមិនច្បាស់កន្លែងណា ត្រូវទៅប្រឹក្សាយោបល់ជាមួយសាស្ដ្រាចារ្យនៅតាមមហាវិទ្យាល័យ ឬចាស់ព្រឹទ្ធាចារ្យ ដែលអាចផ្ទេរចំណេះដឹង អំពីប្រវត្តិសាស្ដ្រពិត ដើម្បីកុំឱ្យគេបន្តបោកប្រាស់យើងតទៅទៀត»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនអាចទាក់ទងបានទេ។
ប៉ុន្តែកាលពីឆ្នាំមុន លោក ផៃ ស៊ីផាន ធ្លាប់លើកឡើងថា ការផ្ទេរទឹកដីកម្ពុជាក្រោម គឺជារឿងប្រវត្តិសាស្ដ្រដែលបានកើតឡើងមុនរដ្ឋាភិបាលបច្ចុប្បន្ន។ លោកបន្តថា អ្នកណាក៏មានការសោកស្ដាយចំពោះទឹកដីកម្ពុជាក្រោមដែរ ប៉ុន្តែមិនអាចយកការសោកស្ដាយធ្វើឱ្យក្លាយជាចម្បាំងជាមួយប្រទេសជិតខាងឡើយ៕