.jpg)
សកម្មភាពឈរនោមនៅតាមទីសាធារណៈក្នុងខណ្ឌដូនពេញ រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី ១៩ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២១។ រូបថត រដ្ឋបាលខណ្ឌដូនពេញ
ភ្នំពេញៈ ការបន្ទោបង់ទឹកនោម ឬលាមកនៅពាសវាលពាសកាលតាមទីសាធារណៈ ពិសេសនៅភ្នំពេញ គឺជាទង្វើអសីលធម៌មួយដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់សេចក្ដីថ្លៃថ្នូរនៃជាតិសាសន៍មួយ។
បញ្ហានេះមានការស្ដីបន្ទោសលើឥរិយាបថអ្នកប្រព្រឹត្ត និងស្នើឱ្យមានវិធានការតឹងរ៉ឹង ក៏ប៉ុន្តែមន្ត្រីអាជ្ញាធរដែនដីថា ក្រៅពីការឃាត់ខ្លួនបង្ហាញមុខជាសាធារណៈគឺ ពុំទាន់មានទណ្ឌកម្មណាមួយលើសពីនេះទេ ដោយសារពុំទាន់មានច្បាប់ចែង ខណៈមន្ត្រីបរិស្ថានថា បញ្ហាបង្គន់មានសមល្មមអាចដោះស្រាយបាន។
កាលពីថ្ងៃ ២៨ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២០ បុគ្គលិកបើកបរម្នាក់ឈ្មោះ ចេង ចិត្រា ត្រូវបានរដ្ឋាករស្វយ័តរថយន្តក្រុង បញ្ឈប់ពីការងារក្រោយពីគាត់បានបន្ទោបង់ទឹកនោមដាក់កង់រថយន្តក្រុងនៅតាមទីសាធារណៈធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់កិត្តិយសសេចក្តីថ្លៃថ្នូររបស់អង្គភាពក៏ដូចជាសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។
បន្ទាប់ពីមានករណីនេះ សាលារាជធានីភ្នំពេញបានជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានរឹតបន្តឹង និងចាត់វិធានការចាប់បុគ្គលដែលបន្ទោបង់តាមទីសាធារណៈមកអប់រំ និងដាក់ទណ្ឌកម្ម ហើយក្នុងករណីមិនរាងចាលនឹងចាត់វិធានការលើសពីនេះបន្ថែម។ នេះបើតាមលោក ម៉េត មាសភក្តី អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញ ក៏ប៉ុន្តែលោកមិនបានបញ្ជាក់អំពីវិធានការបន្ថែមនោះជាអ្វីឱ្យពិតប្រាកដនោះទេ។
ជុំវិញការអនុវត្តវិធានការនេះអាជ្ញាធរខណ្ឌដូនពេញបានឃាត់ខ្លួនមនុស្ស ១៣ នាក់ ពីថ្ងៃទី ១៩ ខែ មករា ឆ្នាំ ២០២១ និង ១៣ នាក់បន្ថែមទៀត កាលពីថ្ងៃទី ២ ខែកុម្ភៈឆ្នាំនេះដើម្បីយកមកអប់រំ បន្ទាប់ពីពួកគេបន្ទោបង់នៅតាមដើមឈើក្នុងសួនច្បារសាធារណៈ និងទីតាំងសាធារណៈផ្សេងទៀតបង្កក្លិនឆ្អេះដល់អ្នកដំណើរ។
យោងតាមទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការរបស់រដ្ឋបាលខណ្ឌដូនពេញពលរដ្ឋដែលត្រូវបានឃាត់ខ្លួនមកអប់រំទាំងនោះគឺជាអ្នកប្រកបរបររត់ម៉ូតូឌុប និងកង់ ៣។ពួកគេត្រូវបានអាជ្ញាធរតម្រូវឱ្យពាក់ស្លាកដែលមានសារជាអក្សរថា «ខ្ញុំឈប់បន្ទោបង់តាមទីសាធារណៈទៀតហើយ» ហើយថតរូបពួកគេបង្ហោះលើបណ្ដាញសង្គម។
បន្ទាប់មកបានដាក់ទណ្ឌកម្មឱ្យពួកគេលាងសម្អាតកន្លែងដែលពួកគេបានបន្ទោបង់នោះ រួចទើបអនុញ្ញាតឱ្យត្រឡប់ទៅវិញ។
ក៏ប៉ុន្តែសម្រាប់លោក ឈត ប៊ុនថង ប្រធានផ្នែកទំនាក់ទំនងវប្បធម៌ អប់រំ និងទេសចរណ៍នៃវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាចង់ឱ្យដាក់ទណ្ឌកម្មតាមរយៈឱ្យអ្នកប្រព្រឹត្តធ្វើកិច្ចការសង្គមជំនួសឱ្យការថត និងផូស្តរូបភាពបុគ្គលលើបណ្ដាញសង្គមដែលអាចនឹងបង្កឱ្យមានភាពរើសអើង និងអរិភាពក្នុងសង្គម។
លោក ប៊ុនថង បានថ្លែងថា៖ «ទោសនៃការបន្ទោបង់នៅតាមទីធ្លាសាធារណៈ និងឯកជនបែបនេះមិនទាន់ឈានដល់ការថតរូបបង្ហោះតាមបណ្ដាញសង្គមទេ។
មន្ត្រីសាធារណៈគួរដាក់ទណ្ឌកម្មពួកគេដោយបង្ខំឱ្យធ្វើកិច្ចការសង្គមដូចជា សម្អាតអនាម័យ បរិស្ថាននៅក្នុងទីតាំងដែលពួកគេបានប្រព្រឹត្ត ឬធ្វើអនាម័យលាងសម្អាតបង្គន់សាធារណៈ»។
យ៉ាងណាក្ដីលោក សុខ ពេញវុធ អភិបាលខណ្ឌដូនពេញ បានបញ្ជាក់ថា នេះគឺជាជម្រើសចុងក្រោយ បន្ទាប់ពីមានការឃាត់ខ្លួនអប់រំដដែលៗតែមិនមានការរាងចាល។
លោកថ្លែងថា៖ «ការបន្ទោបង់ទឹកនោមតាមទីសាធារណៈគឺជាទង្វើអសីលធម៌ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សោភណភាព បរិស្ថាន និងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់សង្គមជាតិ។
បុគ្គលខ្លះត្រូវបានមន្ត្រីយើងឃាត់ខ្លួនធ្វើការអប់រំណែនាំឱ្យបញ្ឈប់ការប្រព្រឹត្តអំពើឆ្គាំឆ្គងដដែលៗនេះជាច្រើនដង ប៉ុន្តែមិនមានការប្រែឥរិយាបថទាល់តែសោះទើបមន្ត្រីយើងសម្រេចថតបង្ហោះរូបភាពនៅក្នុង Facebook»។
បើតាមលោក ឈត ប៊ុនថង ការបន្ទោបង់តាមទីសាធារណៈមិនគ្រាន់តែប៉ះពាល់ដល់សោភណភាព បរិស្ថានក្នុងទីក្រុងប៉ុណ្ណោះទេ តែថែមទាំងប៉ះពាល់ដល់ប្រពៃណីវប្បធម៌នៃសង្គមជាតិទាំងមូល។ ទន្ទឹមនឹងនេះចំណូលថវិកាជាតិតាមរយៈវិស័យទេសចរណ៍ក៏នឹងបាត់បង់មួយផ្នែកផងដែរដោយសារតាមទីសាធារណៈខ្វះអនាម័យ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «គ្មានទេសចរឯណាម្នាក់ចង់ទស្សនាទីក្រុង ដែលមានក្លិនស្អុយឆ្អេះឆ្អាប និងពោរពេញដោយមនុស្សអសីលធម៌ឡើយ។ ដើម្បីលើកកម្ពស់សីលធម៌នៃការរស់នៅ ទាំងក្នុងសង្គមគ្រួសារ និងសង្គមជាតិ យើងគ្រប់គ្នាត្រូវផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបថផ្ទាល់ខ្លួនដូចជាការបន្ទោបង់តាមទីសាធារណៈជាដើម»។
ទន្ទឹមនឹងនេះលោក ប៊ុនថង បានជំរុញឱ្យមានសង់បង្គន់អនាម័យសាធារណៈ ឬឯកជនឱ្យបានច្រើនថែមទៀតនៅក្នុងទីតាំងសមស្រប ដើម្បីឱ្យពលរដ្ឋងាយស្រួលចូលទៅបន្ទោបង់ព្រោះបច្ចុប្បន្នបង្គន់អនាម័យនៅមានតិចតួច ហើយកន្លែងខ្លះគគ្រិច ឬស្ទះមិនអាចប្រើបាន។
ជុំវិញការសង់បង្គន់នេះលោក ម៉េត មាសភក្ដី អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញមិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
ក៏ប៉ុន្តែលោក សុខ ពេញវុធ បានឱ្យដឹងថា សម្រាប់ខណ្ឌដូនពេញបច្ចុប្បន្នមានបង្គន់អនាម័យសាធារណៈចំនួន ១៤ ទីតាំងធំៗ ស្ថិតនៅតាមសួនកម្សាន្តចាប់ពីរង្វង់មូលកួចកាណុងភាគខាងលិចស្ពានជ្រោយចង្វាររហូតដល់រង្វង់មូលសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ហើយក្នុង ១ ទីតាំងមាន ១០ បន្ទប់ (សម្រាប់បុរស ៥ និងសម្រាប់ស្ត្រី ៥) ។នេះមិនទាន់រាប់បញ្ចូលនូវទីតាំងឯកជននៅតាមស្ថានីយប្រេង ស្តារម៉ាត ផ្សារទំនើប ភោជនីយដ្ឋាន និងហាងកាហ្វេធំៗផ្សេងទៀតដែលមានផ្ដល់សេវាបន្ទប់បង្គន់អនាម័យ ដោយឥតបង់ប្រាក់ផងទេ។
លោកថា៖ «សម្រាប់មណ្ឌលខណ្ឌដូនពេញយើងខ្ញុំការស្វែងរកបន្ទប់បង្គន់អនាម័យមិនពិបាកនោះទេ គ្រប់ទីតាំងដែលខ្ញុំបានរៀបរាប់ខាងលើគឺពលរដ្ឋ ទាំងអស់អាចចូលទៅបន្ទោបង់បាន ដោយឥតបង់ប្រាក់ ហើយពី ១ កន្លែងទៅ ១ កន្លែង នៅឆ្ងាយពីគ្នាប្រមាណជា ១០០ ម៉ែត្រប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះសូមបងប្អូនមេត្តាឈប់បន្ទោបង់នៅតាមទីសាធារណៈ»។
លោក វេជ្ជបណ្ឌិត លន់ សាយតេង ប្រធាននាយកដ្ឋានថែទាំសុខភាពជនបទនៃក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទបានថ្លែងថា ការបន្ទោបង់តាមទីសាធារណៈដែលគ្មានអនាម័យងាយនឹងបង្កឱ្យឆ្លងជំងឺដូចជា ជំងឺកាមរោគ អាសន្នរោគ ផ្លូវដង្ហើម ជាពិសេសជំងឺកូវីដ ១៩ ដែលកំពុងបង្កហានិភ័យនៅក្នុងពិភពលោក។
លោក សាយតេង បានបន្តថា តាមការស្រាវជ្រាវរបស់ធនាគារពិភពលោកពីឆ្នាំ ២០០៨ ការរស់នៅខ្វះអនាម័យ ជាពិសេសការបន្ទោបង់ពាសវាលពាសកាលបានធ្វើពលរដ្ឋនៅកម្ពុជាបង់ខាតថវិកាប្រមាណ ៤៤៨ លានដុល្លារទៅលើថ្លៃព្យាបាលជំងឺក្នុង ១ ឆ្នាំ។
លោកថា៖ «ការទម្លាប់ខ្លួនរស់នៅក្នុងបរិស្ថានស្អាតនឹងធ្វើឱ្យយើងមានសុខភាពល្អប្រកបដោយភាពថ្លៃថ្នូរ និងសប្បាយរីករាយទាំងក្នុងគ្រួសារ និងសង្គមជាតិទាំងមូល»។
ជាមួយគ្នានេះលោក សាយតេង ក៏បានទទួលស្គាល់ផងដែរថា គ្រួសារពលរដ្ឋមួយចំនួននៅកម្ពុជាលើកលែងតែក្នុងរាជធានី-ភ្នំពេញគឺនៅមិនទាន់មានបន្ទប់បង្គន់អនាម័យនៅឡើយទេ។
ក៏ប៉ុន្តែលោក គាត រង្សី ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានរាជធានីភ្នំពេញបានថ្លែងថាថ្វីបើពេលនេះគ្មានរបាយការណ៍ជាក់លាក់ពីចំនួនបង្គន់អនាម័យនៅតាមទីសាធារណៈ ប៉ុន្តែនៅតាមសួនកម្សាន្តសាធារណៈ រមណីយដ្ឋាន និងគ្រប់ទីតាំងស្ថានីយប្រេង ស្តារម៉ាត ភោជនីយដ្ឋាន និងហាងលក់កាហ្វេ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ សុទ្ធតែមានបន្ទប់បង្គន់អនាម័យ ដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាអាចប្រើប្រាស់ដោយឥតបង់ប្រាក់។
លោកថ្លែងថា៖ «ជាការពិតកាលពីមុន ទីតាំងបន្ទប់បង្គន់អនាម័យសាធារណៈមួយចំនួនខ្វះការសម្អាតអនាម័យ ប៉ុន្តែពេលនេះមានការសម្អាតអនាម័យបានល្អប្រសើរ ពិសេសបន្ទប់អនាម័យនៅតាមទីតាំងដេប៉ូលក់សាំង ឬហ្គារ៉ាសសាំង ស្តារម៉ាត ភោជនីយដ្ឋាន និងហាងលក់កាហ្វេធំ»។
យ៉ាងណាក្ដីលោក គង់ ប៊ុនរ័ត្ន អាយុ ៣៥ ឆ្នាំ អ្នករត់រ៉ឺម៉កម៉ូតូទេសចរណ៍ នៅក្បែរវត្តសារ៉ាវ័នបានលើកឡើងថា កន្លងមកលោកធ្លាប់បន្ទោបង់ទឹកនោមតាមរបងការដ្ឋានសំណង់ និងតាមដើមឈើជាប់ដងផ្លូវសាធារណៈ ដោយសារលោកមិនអាចអត់ទ្រាំបាន។
លោកថ្លែងថា៖ «ការឈឺជុះនោមនេះមិនអាចអត់ទ្រាំបានយូរទេ បើពុំនោះវានឹងប្រឡាក់ខោខ្មាសគេកាន់តែខ្លាំង។ មិនតែប៉ុណ្ណោះវាអាចបង្កឱ្យយើងចុកពោះស្ទះខ្យល់ស្លាប់បាន»។
ប៉ុន្តែសម្រាប់អតីតក្រុមប្រឹក្សាជំនុំផ្នែកសីលធម៌ និងសាសនានៃក្រសួងធម្មការ និងសាសនា លោក វ៉ាយ វិបុល បានចាត់ទុកការបន្ទោបង់ទឹកនោមទីសាធារណៈថា «ជាទង្វើខ្វះការអប់រំ និងគ្មានសីលធម៌»។
លោកថ្លែងថា៖ «ការឈឺបត់ដៃ បត់ជើង ទោះធំ ឬតូច គឺខ្លួនយើងម្នាក់ៗដឹងច្បាស់ ហើយក៏អាចកំណត់ពេលជាក់លាក់របស់វាបានផងដែរ ប្រសិនបើយើងមានការសិក្សាពីខ្លួនយើងឱ្យបានច្បាស់អំពីការស៊ី ជុះ នេះពោលគឺ ហូបច្រើន ជុះច្រើន ផឹកច្រើន នោមច្រើន»។
រីឯអ្នកស្រី កែវ សុផារី អាជីវករលក់ដូរនៅផ្សារគីឡូម៉ែត្រលេខ ៦ ដែលបានទៅលំហាត់ប្រាណក្នុងបរិវេណនៃសួនច្បារទីលានប្រជាធិបតេយ្យក្នុងខណ្ឌឫស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញ បានថ្លែងដោយអស់សំណើចថា អ្នកនិយមបន្ទោបង់ទឹកនោមតាមទីសាធារណៈគឺភាគច្រើនជាមនុស្សប្រុស។ រីឯមនុស្សស្រី ទោះជាស្រីខាតលក្ខណ៍ក៏កម្រឃើញបន្ទោបង់បែបនេះដែរ។
អ្នកស្រីបានចាត់ទុកអ្នកបន្ទោបង់ពាសវាលពាលកាលតាមទីតាំងសាធារណៈ និងឯកជនថា៖ «ជាមនុស្សឥតសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងខ្ជីខ្ជាបំផុត» និងបានជំរុញឱ្យមន្ត្រីដាក់ទណ្ឌកម្មឱ្យបានធ្ងន់ធ្ងរ និងផាកពិន័យជាប្រាក់ឱ្យច្រើនដើម្បីឱ្យពួកគេរាងចាល»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ លោក កុក សុវណ្ណ ជាមន្ត្រីយោធា ១ រូប ក៏បានជំរុញឱ្យមានការដាក់ទណ្ឌកម្ម ឬផាកពិន័យចំពោះអ្នកប្រព្រឹត្តល្មើសផងដែរ។
លោកបានថ្លែងថា កម្ពុជាបច្ចុប្បន្នមានការរីកចម្រើនលើគ្រប់វិស័យពិសេសសំណង់ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងទេសចរណ៍។ អគារស្កឹមស្កៃធំៗរីកលូតលាស់ដូចផ្សិត និងលម្អដោយសួនច្បារផ្កាចម្រុះពណ៌ និងភ្លើងបំភ្លឺនៅពេលយប់ដ៏គួរជាទីទាក់ទាញ។ ប៉ុន្តែការបន្ទោបង់តាមទីសាធារណៈបានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់កិត្យានុភាពជាតិ និងធ្វើឱ្យបាត់បង់នូវសោភណភាពបរិស្ថានទីក្រុងផងដែរ។
លោកថា៖ «ត្រូវដាក់ទណ្ឌកម្មលើជនទាំងនេះឱ្យធ្ងន់ធ្ងរ ឬផាកពិន័យជាប្រាក់ឱ្យច្រើន និងត្រូវធ្វើឱ្យបានជាប់ជាប្រចាំ ដោយគ្មានការលើកលែង ទោះបុគ្គលនោះមានតួនាទីខ្ពង់ខ្ពស់ ឬស្ថិតក្នុងនិន្នាការអ្វីក៏ដោយ»។
ប៉ុន្តែលោក សុខ ពេញវុធ បានថ្លែងថា បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាពុំមានច្បាប់ចែងពីការផាកពិន័យជាប្រាក់ពីបុគ្គលដែលបន្ទោបង់តាមទីសាធារណៈទេ។ ប៉ុន្តែការបោះចោលសំរាមតាមទីសាធារណៈគឺតម្រូវឱ្យចាប់ផាកពិន័យជាប្រាក់ និងការផ្ដន្ទាទោសជាប់ពន្ធនាគារករណីមិនវាងចាល។
លោកថា៖ «ពេលនេះយើងមិនទាន់អាចផាកពិន័យជាប្រាក់បានទេព្រោះគ្មានច្បាប់ ប៉ុន្តែយើងនឹងផាកពិន័យនៅពេលប្រទេសយើងមានច្បាប់ស្ដីពីសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ»។
បើតាមលោក ពេញវុធ ពេលនេះមន្ត្រីជំនាញនៃក្រសួងពាក់ព័ន្ធកំពុងពិភាក្សាចងក្រងសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ស្ដីពីសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈដោយមានបញ្ចូលមាត្រាដាក់ទោសទណ្ឌចំពោះអ្នកបន្ទោបង់តាមទីសាធារណៈ ឬធ្វើសកម្មភាពទាំងឡាយដែលបង្កឱ្យប៉ះពាល់ដល់សណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈផងដែរ៕
