.jpg)
ជនជាតិដើមភាគតិចនៅក្នុងទិវាជនជាតិដើមភាគតិចនៅមណ្ឌលគិរី។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញៈ ខណៈដែលអង្គការសហប្រជាជាតិបានលើកឡើងពីជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩ដែលបានបង្កផលប៉ះពាល់យ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដល់ជនជាតិដើមភាគតិចជាង ៤៧៦ លាននាក់នៅជុំវិញពិភពលោក ជនជាតិដើមភាគតិចនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានលើកឡើងពីក្តីបារម្ភនៃការបន្តកាប់រុករានដុតបំផ្លាញព្រៃឈើខុសច្បាប់ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅរបស់ពួកគេ។
យោងតាមសារលិខិតរបស់លោកអគ្គលេខាធិការ អង្គការសហប្រជាជាតិ António Guterres ក្នុងខួបលើកទី ២៦ នៃទិវាជនជាតិដើមភាគតិចពិភពលោក ដែលបានប្រារព្ធធ្វើឡើងកាលពីថ្ងៃទី ៩ ខែ សីហា ឆ្នាំ ២០២០ បានសរសេរថា តាមរយៈប្រវត្ដិសាស្ដ្រជនជាតិដើមភាគតិចបានស្លាប់យ៉ាងអាណោចអាធ័ម ដោយសារជំងឺដែលនាំពីកន្លែងផ្សេងៗដល់ពួកគេ ដែលគ្មានប្រព័ន្ធភាពស៊ាំ។
វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ សម្រាប់ប្រទេសនានាក្នុងការដាក់បញ្ចូលប្រភពធនធាន ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងតម្រូវការរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច និងគោរពសិទ្ធិនៃការចូលរួមចំណែករបស់ពួកគេ និងសិទ្ធិជំទាស់ទៅនឹងអ្វីមួយដែលពួកគេមិនអាចទទួលយកបាន។
លោក António Guterres បានបញ្ជាក់ថា៖ «ការយល់ដឹងអំពីសិទ្ធិរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចមានន័យថា ការធានាឲ្យមានការដាក់បញ្ចូលធាតុផ្សំរបស់ពួកគេ និងការចូលរួមរបស់ពួកគេនៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រឆ្លើយតប និងការងើបឡើងវិញនៃជំងឺរាតត្បាតកូវីដ ១៩។ ជនជាតិដើមភាគតិចត្រូវតែទទួលបានការប្រឹក្សាយោបល់ និងការព្យាបាលយ៉ាងពេញទំហឹងដើម្បីជាសះស្បើយពីជំងឺ»។
តាំងពីដើមដំបូងនៃជំងឺរាតត្បាតជាសកល ទីភ្នាក់ងាររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបាននិងកំពុងធ្វើការដើម្បីលើកកម្ពស់សិទ្ធិ និងពង្រឹងភាពធន់របស់ជនជាតិដើមភាគតិច។ ជាមួយគ្នានេះអង្គការសហប្រជាជាតិបានដាក់ចេញនូវប្រធានបទស្តីពី «នវានុវត្តន៍ ដើម្បីអនាគតបៃតង និងភាពធន់របស់ជនជាតិដើមភាគតិចទៅនឹងជំងឺកូវីដ ១៩» សម្រាប់ខួបលើកទី២៦ នៃទិវាជនជាតិដើមភាគតិចពិភពលោកឆ្នាំ ២០២០។
លោក ប្រង់ ណុប ប្រធានសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចថ្មូនក្នុងឃុំរយ៉ ស្រុកកោះញែក ខេត្តមណ្ឌលគិរីបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ពីម្សិលមិញថា ការកាប់ដុតរុករានដីព្រៃដើម្បីវាតយកដីដោយខុសច្បាប់ គឺជាបញ្ហាប្រឈមធំមួយ ដែលនាំមកនូវជំងឺរាតត្បាតផ្សេងៗ និងកំពុងធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់ការរស់នៅរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចដែលពឹងអាស្រ័យទៅលើព្រៃឈើ។
លោកថា៖ «ព្រៃឈើគឺជា ជង្រុកនៃស្បៀងអាហារ និងឱសថ ដូច្នេះហើយទើបជនជាតិដើមភាគតិចយើងខ្ញុំប្រឹងប្រែងការពារធនធានធម្មជាតិ ព្រៃឈើ និងបរិស្ថាន»។
លោកថ្លែងថា៖ «ថ្វីដ្បិតតែជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩ នៅមិនទាន់កើតមានក្នុងសហគមន៍របស់ជនជាតិដើមភាគតិចយើងខ្ញុំ ប៉ុន្តែ (ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ) វាបានជះឥទ្ធិពលអាក្រក់មកលើសហគមន៍យើង ព្រោះមានក្រុមជនខិលខូចមួយចំនួនបានលួចធ្វើសកម្មភាពចូលកាប់ដើមឈើ និង បរបាញ់សត្វព្រៃដោយខុសច្បាប់នៅក្នុងព្រៃសហគមន៍របស់ពួកយើង»។
ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាជនជាតិដើមភាគតិចមានរស់នៅក្នុងខេត្តចំនួន ១៥ នៅភាគឦសាន ឧត្តរ ពាយព្យ និរតី និង ភូមិភាគកណ្ដាលនៃប្រទេសកម្ពុជា។
លោក តឹក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា (NGO Forum) ដែលបានចូលរួមប្រារព្ធទិវាជនជាតិដើមភាគតិចបានប្ដេជ្ញាចិត្តបន្តគាំទ្រគណៈកម្មការសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ជាពិសេសសហគមន៍ដែលបានចុះបញ្ជីទទួលដីសមូហភាពជនជាតិដើមភាគតិចក្នុងការកែលម្អជីវភាព សុខុមាលភាពរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។
លោកលើកឡើងថា កន្លងមកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលបានចូលរួមសម្របសម្រួល និងជំរុញឲ្យមានការបង្កើតសម្ព័ន្ធជនជាតិដើមភាគតិច តាមរយៈការចុះបញ្ជីទទួលស្គាល់នៅក្រសួងមហាផ្ទៃ ដើម្បីឲ្យសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចមានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការចូលរួមអភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍ស្របតាមគោលនយោបាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល។
លោកថា៖ «យើងនឹងបន្តគាំទ្រនូវគំនិតផ្តួចផ្តើមនានាក្នុងការថែរក្សាវប្បធម៌ ប្រពៃណី ភាសាស្នាដៃ កេរដំណែល ផ្សេងៗរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចតាមរយៈការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលវប្បធម៌ជនជាតិដើមភាគតិច។ ជាពិសេស យើងនឹងបន្តគាំទ្រការអនុវត្តគម្រោងការពារធនធានធម្មជាតិ និងជីវចម្រុះដើម្បីជាប្រយោជន៍សង្គម និងបរិស្ថានតាមរយៈការលើកកម្ពស់ការចូលរួមជាមួយអាជ្ញាធរ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងដំណើរការកំណត់តំបន់គ្រប់គ្រងនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិសំដៅលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ជនជាតិដើមភាគតិច»។
លោក វណ្ណារ៉ា បន្តថា ខណៈជំងឺកូវីដ ១៩ នៅតែបន្តរាតត្បាតនៅទូទាំងពិភពលោក ដើម្បីសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួនក្រុមគ្រួសារ និងសង្គមជាតិចាំបាច់ត្រូវអនុវត្តតាមស្តង់ដាអនាម័យ និងវិធានការនានាដែលណែនាំដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក និងក្រសួងសុខាភិបាលឲ្យបានជាប់ជាប្រចាំ៕
