.jpg)
ក្រុមជនជាតិព្នងតំណាងដើមបណ្ដឹងពេលធ្វើសន្និសីទកាសែតកាលពីខែកុម្ភៈ។ ហេង ជីវ័ន
មណ្ឌលគិរីៈ តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ៩ នាក់ ក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីកាលពីម្សិលមិញបានចូលរួមក្នុងសវនាការនៅតុលាការណង់ទែរ (the Tribunal of Nanterre) ប្រទេសបារាំង បន្ទាប់ពីបានដាក់ពាក្យប្តឹងក្រុមហ៊ុនដ៏ធំមួយរបស់បារាំងឈ្មោះ Bollore ទៅតុលាការនេះកាលពីឆ្នាំមុន ក្រោយរងគ្រោះពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់ក្រុមហ៊ុននេះ។
កាលពីខែមករាតុលាការនៃទីក្រុងប៉ារីសបានអញ្ជើញតំណាងទាំង ៩ នាក់ ដែលបានដាក់ពាក្យបណ្ដឹងប្តឹងក្រុមហ៊ុននេះតាមរយៈមេធាវីឲ្យចូលរួមសវនាការបឋមនៅតុលាការណង់ទែរនៅដើមខែកុម្ភៈ។ ប៉ុន្តែពួកគេបានខកខាន ដោយសារតែពុំទទួលបានទិដ្ឋាការពីស្ថានទូតបារាំងនៅកម្ពុជា។
ជាថ្មីម្តងទៀតតុលាការប្រទេសនេះក៏បានកំណត់យកថ្ងៃអង្គារ (ថ្ងៃទី ១ តុលា) បើកសវនាការជាថ្មីដើម្បីពិនិត្យថាតើខ្លួនអាចមានយុត្តាធិការលើសំណុំរឿងនេះឬយ៉ាងណា?
លោក គ្រើង តុលា តំណាងសហគមន៍ឃុំប៊ូស្រាបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍តាមប្រព័ន្ធឆាតពីប្រទេសបារាំងកាលពីម្សិលមិញថា តំណាងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចព្នង ៩ នាក់ រួមទាំងរូបលោកផងបានមកដល់ប្រទេស បារាំងហើយដើម្បីចូលរួមសវនាការ ។
លោកបន្តថាការបើកសវនាការនេះគឺលើសំណុំរឿងដែលជនជាតិដើមភាគតិចព្នងប្រមាណ ១០០ នាក់ មកពី ៧ ភូមិ ក្នុងឃុំប៊ូស្រា ស្រុកពេជ្រាដា ខេត្តមណ្ឌលគិរីបានប្តឹងក្រុមហ៊ុនបារាំងឈ្មោះ Bollore ដែលបានផ្តល់ទុនដល់ក្រុមហ៊ុន Socfin-KCD ឲ្យអភិវឌ្ឍចម្ការកៅស៊ូក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីកាលពីឆ្នាំ ២០០៨។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ការរំពឹងទុករបស់ពួកខ្ញុំគឺខ្ញុំជឿជាក់ថា តុលាការបារាំងនឹងរកយុត្តិធម៌ជូន ព្រោះយើងមានភ័ស្តុតាងជាច្រើនជាមួយនឹងមេធាវីរបស់យើង ហើយពួកយើងមានអំណះអំណាងជាក់លាក់ក្នុងការតតាំងក្តី»។
លោក គ្រើង តុលា បានប្រាប់ដែរថា ការសម្រេចប្ដឹងមកតុលាការបារាំងនេះក៏ព្រោះតែបានឆ្លងកាត់គ្រប់យន្តការនៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែមិនមានចំណាត់ការណាមួយអាចទទួលយកបានទេ។
តាមរបាយការណ៍របស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) កាលពីឆ្នាំ ២០១៨ បានឲ្យដឹងថា ពលរដ្ឋជាង ៨០០ គ្រួសារ បានរងផលប៉ះពាល់ដោយសារក្រុមហ៊ុន Socfin-KCD ដែលភាគច្រើនជាជនជាតិព្នងក្នុងនោះ ៦៤០ គ្រួសារ ពាក់ព័ន្ធក្នុងដំណើរការវិវាទដីធ្លី បន្ទាប់ពីក្រុមហ៊ុននេះទទួលបានសិទ្ធិវិនិយោគដាំកៅស៊ូ និងដំណាំផ្សេងទៀតលើផ្ទៃដី ២ ៣៨៦ ហិកតា រយៈពេល ៧០ ឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរធ្លាប់បានអះអាងថា ជម្លោះនេះត្រូវបានដោះស្រាយរួចហើយ។
ក្រុមហ៊ុន Bollore មិនអាចស្វែងរកប្រភពទាក់ទងដើម្បីសុំអត្ថាធិប្បាយបានទេ កាលពីម្សិលមិញ។ ប៉ុន្តែបើតាមសេចក្តីប្រកាសរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចពេលកន្លងមក ខណៈមេធាវីតំណាងពួកគេដាក់បណ្តឹងនៅតុលាការបារាំងគឺក្រុមហ៊ុន Bollore នេះបានអះអាងថា ខ្លួនពុំធ្លាប់ស្គាល់មនុស្សដែលប្ដឹងនៅតុលាការបារាំងនេះទេ។
លោក វណ្ណ សុផាត អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងធុរកិច្ច CCHR បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ពីម្សិលមិញថា ការដែលជនជាតិដើមទាំងនេះដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅតុលាការបារាំងនេះ ក៏ព្រោះតែមិនមានចំណាត់ការណាមួយនៅក្នុងប្រទេស ខណៈជម្លោះ និងការទាមទារនេះបានធ្វើឡើងយូរមកហើយ។
លោកសង្ឃឹមថាតុលាការនេះនឹងទទួលយកសំណុំរឿងនេះដើម្បីវិនិច្ឆ័យរកខុសរកត្រូវ និងជួយរកយុត្តិធម៌ជូនជនរងគ្រោះ ខណៈពេលនេះនៅមិនទាន់ច្បាស់ថាតុលាការនេះនឹងបន្តនីតិវិធីបែបណាទៀតនៅពេលបញ្ចប់សវនាការលើកនេះ ព្រោះសវនាការលើកនេះគឺគ្រាន់តែជាជំហានដំបូងដើម្បីវិនិច្ឆ័យឲ្យដឹងថា សំណុំរឿងនេះតុលាការអាចមានសមត្ថកិច្ចដែរឬទេ? បើតាមច្បាប់បារាំង។
លោកថា៖ «យើងពិនិត្យមើលទៅ ប្រសិនបើតុលាការនៃប្រទេសនេះ ពិតជារកយុត្តិធម៌ឲ្យពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិចហ្នឹង អាហ្នឹងច្បាស់ជាគាត់ចេញដីកាបញ្ជាឲ្យភាគីក្រុមហ៊ុនស្វែងរកដំណោះស្រាយទៅតាមច្បាប់ និងនីតិវិធីរបស់ប្រទេសនេះការដែលមានការរំលោភបំពានបែបនេះគឺនឹងមានការសងសំណងលើការបាត់បង់របស់គាត់ទាំងពេលវេលា និងថវិកាកន្លងមក»។
លោក មាស ប្រុស អ្នកនាំពាក្យតុលាការខេត្តមណ្ឌលគិរីបានថ្លែងថាលោកសុំពេលពិនិត្យសំណុំរឿងឡើងវិញសិន ព្រោះករណីនេះបានកើតយូរមកហើយ ដូច្នេះលោកមិនអាចផ្តល់អ្វីបានច្រើននោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា៖ «មុននឹងក្រុមហ៊ុនដាក់ការវិនិយោគធ្វើអ្វីមួយគឺសុទ្ធតែមានការអនុញ្ញាតពីរដ្ឋាភិបាល។ ដល់ពេលជនជាតិដើមភាគតិច គាត់មានដីណាកេរដូនតាគាត់ ខ្ញុំមិនដឹងទេ...»។
លោក ស្វាយ សំអ៊ាង អភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរីមិនអាចសុំអត្ថាធិប្បាយបានទេ ដោយសារទូរស័ព្ទលោកមិនមានអ្នកទទួលកាលពីម្សិលមិញ៕
