.jpg)
មន្ត្រី និងតំណាងជនជាតិដើមភាគតិចមកពី ១៥ ខេត្តក្នុងសិក្ខាសាលាពីម្សិលមិញដែលពួកគេបានស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនការដោះស្រាយជម្លោះដី និងចុះបញ្ជីដីសមូហភាពឲ្យបានឆាប់។ រូប ហ៊ាន រង្សី
ភ្នំពេញ: តំណាងជនជាតិដើមភាគតិចចំនួន ២៤ ក្រុមមកពី ១៥ ខេត្ត កាលពីម្សិលមិញបានស្នើឲ្យរដ្ឋាភិបាលពន្លឿនការដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លី និងពន្លឿនការចុះបញ្ជីដីសមូហភាពសហគមន៍ ដើម្បីផ្ដល់លទ្ធភាពឲ្យអ្នកភូមិមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់ដីបង្កបង្កើនផលចិញ្ចឹមជីវិតក្រោយពីមានក្រុមហ៊ុនមួយចំនួនបានហ៊ុមព័ទ្ធយកដីធ្លីរបស់ពួកគេ។
ការលើកឡើងនេះធ្វើឡើងនៅក្នុងសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់ថ្នាក់ជាតិស្ដីពីការរៀបចំផែនការយុទ្ធសាស្ត្រ អភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនៅកម្ពុជា ដើម្បីជំរុញការអនុវត្តសកម្មភាពលើការងារអភិវឌ្ឍន៍ដល់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចឲ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពស្របតាមគោលនយោបាយដែលមានស្រាប់។ កម្មវិធីនេះមានការចូលរួមពីមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងតំណាងសហគមន៍សរុបប្រមាណជាង ៣០០ នាក់នៅភោជនីយដ្ឋានទន្លេបាសាក់។
អ្នកស្រី ទេព ទឹម តំណាងជនជាតិដើមភាគតិចចំនួន ២៤ បានថ្លែងថា បច្ចុប្បន្ននេះបញ្ហាដ៏ធំបំផុតដែលជនជាតិដើមភាគតិចកំពុងជួបប្រទះគឺការរំលោភដីធ្លីពីសំណាក់ក្រុមហ៊ុនដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច និងការបាត់បង់ព្រៃឈើដែលជាហេតុធ្វើឲ្យពួកគាត់ បាត់បង់ការងារ ទីជម្រក និងបាត់បង់ទំនៀមទម្លាប់។
អ្នកស្រីបន្តថា ដីព្រៃឈើ ដីភ្នំ ទឹកបឹង និងអូរធម្មជាតិជាកន្លែងដែលពួកគាត់អាស្រ័យផលច្រើនជំនាន់មកហើយនោះបានក្លាយជាចម្ការអំពៅរបស់ក្រុមហ៊ុន។ កន្លងទៅក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ធ្លាប់ចុះវាស់វែងចុះបញ្ជីដីសមូហភាពជូនសហគមន៍ដែរ ប៉ុន្តែការវាស់វែងទាំងនោះមានការខ្វះចន្លោះច្រើន និងមិនស្របតាមលក្ខន្តិកៈរបស់សហគមន៍។
ហេតុនេះអ្នកស្រីទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាល ដកហូតដីទាំងនោះដើម្បីចុះបញ្ជីសមូហភាពជូនសហគមន៍ប្រើប្រាស់។ «ពួកខ្ញុំសូមស្នើទៅមន្ត្រីក្រសួងពាក់ព័ន្ធរបស់រដ្ឋាភិបាលជួយដោះស្រាយវិវាទដីធ្លីដែលកំពុងមានទំនាស់ ហើយពន្លឿនការចុះបញ្ជីដីធ្លីឲ្យបានឆាប់ ដើម្បីឲ្យពួកខ្ញុំ មានសិទ្ធិគ្រប់គ្រងកាន់កាប់ ប្រកបរបរធ្វើស្រែចម្ការបានពេញលេញ។ សព្វថ្ងៃនេះ ពួកខ្ញុំព្រួយបារម្ភខ្លាំងជាងគេ ជាពិសេសខ្លាចតែយើងកំពុងដេកស្រាប់តែត្រាក់ទ័រមកកាយផ្ទះយកទៅបាត់»។
លោក គ្រើង តុលា ជនជាតិដើមភាគតិចព្នងមកពីខេត្តមណ្ឌលគិរី និងជាសិក្ខាកាមម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នកផ្សេងទៀតដែលបានចូលរួមកម្មវិធីនេះឲ្យដឹងថា ក្រៅពីជួបការលំបាកក្នុងជីវភាពប្រចាំថ្ងៃនេះ ជនជាតិដើមភាគតិចកំពុងប្រឈមបញ្ហាបាត់បង់ដីធ្លី ដោយពួកគាត់ត្រូវបង្ខំចិត្តផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅទៅកន្លែងផ្សេងៗដែលគ្មានទីលំនឹងពិតប្រាកដ។ លោកបន្តថា ជនជាតិដើមភាគតិចក្រោយពីបាត់បង់ដីធ្លី និងព្រៃឈើ ពួកគាត់មួយចំនួនបានធ្វើចំណាកស្រុក ជាពិសេសនាំគ្នាសម្រុកទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ពួកខ្ញុំធ្លាប់បានស្នើទៅថ្នាក់ដឹកនាំយើងជាច្រើនលើកហើយ ប៉ុន្ដែពួកគាត់ចុះមកសួរនាំតិចតួចក៏ទៅវិញ ហើយក្រោយមកចុះមកធ្វើម្ដងទៀត ហើយក៏ផ្អាកទៀត ខ្ញុំថាការងារគាត់មើលទៅដូចជាយឺតយ៉ាវណាស់»។
ជនជាតិដើមភាគតិច និងអ្នកពាក់ព័ន្ធក្នុងសិក្ខាសាលាពីម្សិលមិញ។ រូបថត ហ៊ាន រង្សី
លោក ភាព សុភា ប្រធានកម្មវិធីដីធ្លី និងព្រៃឈើនៃវេទិកាអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា (The NGO Forum on Cambodia) បានថ្លែងថា ដីជនជាតិដើមភាគតិចមួយចំនួនរួមមាន ខេត្ដព្រះវិហារ ខេត្ដរតនគិរី មណ្ឌលគិរី ស្ទឹងត្រែង និងខេត្ដកោះកុងជាដើមកំពុងប្រឈមបញ្ហាជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនដែលធ្វើការអភិវឌ្ឍប៉ះពាល់ដល់ដីសហគមន៍ ដោយសារការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចក្នុងនោះមានដីមួយចំនួនបានដោះស្រាយចប់ និងមួយចំនួនទៀតកំពុងបន្តមានទំនាស់។
លោកបន្ដថា ការយឺតយ៉ាវក្នុងការចុះបញ្ជីដីធ្លីនេះលោកសង្កេតឃើញថា មកពីកង្វះកិច្ចសហការរវាងភាគីពាក់ព័ន្ធ និងបញ្ហាថវិកាសម្រាប់សកម្មភាពចុះបញ្ជីដីធ្លី ហើយពលរដ្ឋជាម្ចាស់អចលនទ្រព្យ ខ្វះឯកសារបញ្ជាក់ពីភាពស្របច្បាប់ ប៉ុន្ដែលោកនៅតែជំរុញឲ្យអាជ្ញាធរ និងមន្ត្រីជំនាញពន្លឿនការងារនេះឲ្យបានឆាប់។
លោកថា៖ «ខ្ញុំថា សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចគ្មានស្ថិតិដីពួកគាត់ពិតប្រាកដនៅឡើយ ហើយការដែលជនជាតិដើមភាគតិចភាគច្រើនកំពុងទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលជួយចុះបញ្ជីដីធ្លីជាសមូហភាពសហគមន៍នោះគឺដើម្បីសុវត្ថិភាពដល់ដីធ្លីពួកគាត់»។
លោក ឡោ ដាវុធ អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានសុរិយោដី និងភូមិសាស្ត្រនៃក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់មិនទាន់អាចទាក់ទងសុំការបញ្ជាក់ជុំវិញករណីនេះបានទេកាលពីម្សិលមិញដោយទូរស័ព្ទគ្មានអ្នកទទួល។
រីឯលោក សេង ឡូត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងរៀបចំដែនដីបានបដិសេធធ្វើអត្ថាធិប្បាយជុំវិញការលើកឡើងរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចនេះដោយថ្លែងថា កំពុងជាប់រវល់ប្រជុំ។
ប៉ុន្តែលោក នួន ដាញ៉ិល រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលានេះថា ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទបានបង្កើតក្រុមការងារបច្ចេកទេសអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ជនជាតិដើមភាគតិចកាលពីខែឧសភាឆ្នាំនេះ ដើម្បីជំរុញការអនុវត្តសកម្មភាពលើការងារអភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចឲ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។
ទោះយ៉ាងណាលោកបានត្អូញត្អែរពីការខ្វះខាតថវិកាដោយថា បើគ្មានថវិកាគ្រប់គ្រាន់ទេ គម្រោង និងផែនការដែលបានរៀបចំរួចរាល់នោះនឹងមិនអាចអនុវត្តទៅបានរលូនទេ។ ដូច្នេះក្រសួងកំពុងពិភាក្សាជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធក្នុងការប្រមូលថវិកាសម្រាប់ជួយអភិវឌ្ឍពលរដ្ឋជនជាតិដើមភាគតិច។
ថវិកាបានដាក់ចេញផែនការ ៣ ចំណុច ទី១- រៀបចំសេចក្ដីព្រាងផែនការយុទ្ធសាស្ត្រ និងសកម្មភាពជាតិស្ដីពីការងារអភិរក្ស អភិវឌ្ឍន៍ជនជាតិដើមភាគតិច ទី២- សម្របសម្រួលកសាងទិន្នន័យជនជាតិដើមភាគតិច និងទី៣- រៀបចំផែនការកសាងសមត្ថភាពដល់មន្ត្រី និងអ្នកពាក់ព័ន្ធដើម្បីជួយដោះស្រាយទុក្ខលំបាករបស់ជនជាតិដើមភាគតិច។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងពិតជាមានការយឺតយ៉ាវក្នុងការចុះបញ្ជីកំណត់សម្គាល់អត្តសញ្ញាណរបស់បងប្អូនជនជាតិដើមភាគតិច ព្រោះពួកគាត់ខ្លះក៏សហការជាមួយមន្ត្រី ហើយខ្លះទៀតមិនបានសហការជាមួយយើងដែរ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំសូមជំរុញឲ្យបងប្អូនមានការចូលរួមឲ្យពេញលេញទាំងអស់គ្នា ដើម្បីយើងធ្វើការរួមគ្នាទៅថ្ងៃមុខ»។
តាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ កម្ពុជាមានជនជាតិដើមភាគតិចចំនួន ២៤ ក្រុមរួមមាន ព្នង កួយ ទំពួន ចារាយ គ្រឹង ព្រៅ កាវែត ស្ទៀង ក្រោល មិល កាចក់ ព័រ ខោញជង សួយ ថ្មួន លុន ស្អូច រដែ ខិ អេង ស្ដុង ល្អិន និងសំរែ ដែលសរុបប្រមាណជា ១,៣៤ ភាគរយ នៃប្រជាជននៅក្នុងប្រទេស កម្ពុជា។
ពួកគេកំពុងរស់នៅតាមខេត្តចំនួន ១៥ ដូចជាខេត្តរតនគិរី មណ្ឌលគិរី ក្រចេះ ព្រះវិហារ កំពង់ធំ ស្ទឹងត្រែង ឧត្តរមានជ័យ ត្បូងឃ្មុំ ពោធិ៍សាត់ កំពង់ស្ពឺ កោះកុង បាត់ដំបង ព្រះសីហនុ បន្ទាយមានជ័យ និងសៀមរាប ហើយពួកគាត់ភាគច្រើនប្រកបការងារធ្វើស្រែចម្ការវិលជុំប្រមូលផលអនុផលព្រៃឈើ ការប្រមាញ់សត្វ ការនេសាទ និងចិញ្ចឹមសត្វជាលក្ខណៈប្រពៃណីគ្រួសារ៕
