ភ្នំពេញៈ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះនៃសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញប្រកាសម្សិលមិញថា សវនាការក្នុងសប្ដាហ៍ទី ៥ គឺនៅថ្ងៃពុធ និងព្រហស្បតិ៍នាសប្ដាហ៍ក្រោយ តុលាការនឹងបន្តសួរដេញដោលលោក កឹម សុខា អតីតប្រធានបក្សប្រឆាំងអំពីអង្គហេតុត្រូវវ៉ូវគ្នាសម្ងាត់ជាមួយបរទេសចាប់តាំងពីពេលបង្កើតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមុនពេលបោះឆ្នោត និងក្រោយការបោះឆ្នោត ២០១៣ រហូតដល់ពេលចាប់ខ្លួន។
លោក កុយ សៅ ដែលជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះថ្លែងបែបនេះ មុនពេលលោកប្រកាសបិទសវនាការដែលបានធ្វើឡើងរយៈពេលតែ ១ ព្រឹកនៅថ្ងៃម្សិលមិញ និងជាសវនាការថ្ងៃទី ៨ សប្ដាហ៍ទី ៤ ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងសន្ទិដ្ឋភាពជាមួយបរទេសរបស់លោក កឹម សុខា។
លោកបន្តថា សវនាការនៅសប្ដាហ៍ក្រោយ នឹងពិភាក្សាដេញដោលលើអង្គហេតុត្រូវរ៉ូវគ្នាសម្ងាត់ជាមួយបរទេស ហើយអង្គហេតុប្រទូស្ដរ៉ាយក្នុងសំណុំសន្ទិដ្ឋភាពនេះនឹងត្រូវលើកយកទៅពិភាក្សាដេញដោលនាពេលក្រោយៗទៀត។ លោកថ្លែងថា៖ «នៅសប្ដាហ៍ក្រោយយើងនឹងបើកសវនាការពិភាក្សា ថាតើមានភ័ស្ដុតាងអ្វីខ្លះដែលបង្ហាញ ពីការឃុបឃិតគ្នាសម្ងាត់ជាមួយបរទេសរបស់លោក កឹម សុខា ហើយនៅកន្លែងណា?»។
សវនាការចាប់ផ្ដើមដំបូងលោក កុយ សៅ ប្រាប់ឱ្យចាក់ខ្សែវីដេអូខ្លីៗជិត ២០ ដែលជាវីដេអូបង្ហាញពីសកម្មភាព និងការថ្លែងរបស់លោក កឹម សុខា។ ក្នុងចំណោមវីដេអូទាំងនោះមានខ្លះបង្ហាញពីការថ្លែងសារពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិមនុស្សកាលពីលោក កឹម សុខា ធ្វើជាប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្ស។ វីដេអូខ្លះទៀតបង្ហាញពីលោក កឹម សុខា ថ្លែងសារនយោបាយក្នុងពេលធ្វើសមាជបក្ស និងការថ្លែងតាមវេទិកាជួបជាមួយអ្នកគាំទ្រកាលលោកធ្វើជាប្រធាន គណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស។
វីដេអូមួយចំនួនទៀតគឺនៅពេលលោក កឹម សុខា ធ្វើជាអនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដូចជាការចុះថ្លែងសារនយោបាយទៅកាន់អ្នកគាំទ្រ និងការអមដំណើរជាមួយលោក សម រង្ស៊ី ចូលរួមការចរចាមួយជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោក ស ខេង និងលោក សាយ ឈុំ ជាដើម។
មានវីដេអូមួយបង្ហាញពីសកម្មភាពលោក កឹម សុខា ដឹកនាំការដើរយាត្រាផ្សព្វផ្សាយដល់ប្រជាពលរដ្ឋអំពីការចេះប្រើប្រាស់សិទ្ធិផ្សេងៗនៅពេលលោកធ្វើជាប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្ស ហើយសារនយោបាយគឺពាក់ព័ន្ធនឹងគោលជំហររបស់លោកគណបក្សសិទ្ធិមនុស្ស និងគោលជំហររបស់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិជុំវិញមូលហេតុបង្កើតគណបក្សទាំង ២ នេះ។
ក្នុងចំណោមសារនយោបាយទាំងនោះមានដូចជា គូប្រកួតមិនមែនជាសត្រូវនោះទេ ឈ្នះដោយមិនកម្ទេចអ្នកចាញ់ ឈ្នះមិនធ្វើបាបអ្នកចាញ់គឺឈ្នះធ្វើឱ្យខ្មែររុងរឿង និងបានសេចក្ដីសុខទាំងអស់គ្នា។ គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនមែនជាគណបក្សប្រដាប់អាវុធមិនធ្វើបដិវត្តន៍ពណ៌ និងមិនធ្វើរដ្ឋប្រហារជាដើម។
លោក កុយ សៅ បញ្ជាក់ថាការចាក់វីដេអូនោះគឺដើម្បីឱ្យភាគីក្រុមមេធាវីការពារក្ដីឱ្យលោក កឹម សុខា និងមេធាវីការពារក្ដីឱ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើការផ្ទៀងផ្ទាត់អត្ថន័យក្នុងខ្សែវីដេអូទាំងនោះទៅនឹងប្រតិចារឹក។ វីដេអូ និងប្រតិចារឹកទាំងនេះគឺជាភ័ស្ដុតាងដោះបន្ទុកដែលក្រុមមេធាវីលោក កឹម សុខា ធ្លាប់បានដាក់មកតុលាការកន្លងមក។
ក្រុមការពារក្ដីឱ្យលោក កឹម សុខា ក៏បានបញ្ជាក់ថា មានមួយចំនួនក្នុងវីដេអូទាំងនេះគឺជាឃ្លីបដែលត្រូវគេកាត់យកចេញពីវីដេអូដែលតុលាការយកមកប្រើប្រាស់ជាភ័ស្ដុតាងដើម្បីចោទប្រកាន់លោក កឹម សុខា ពីបទក្បត់ជាតិ។
ក្រោយសម្រាករយៈពេល ១០ នាទីបន្ទាប់ពីមានការចាក់ខ្សែវីដេអូទាំងនោះ លោក កុយ សៅ បានប្រកាសឱ្យតំណាងអយ្យការ និងក្រុមមេធាវីការពារក្ដីឱ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើការកត់សម្គាល់បន្តលើភ័ស្ដុតាងជារូបភាពចំនួន ១៦ ភ័ស្ដុតាង ដែលក្រុមមេធាវីការពារក្ដីឱ្យលោក កឹម សុខា ទើបដាក់ចូលធ្វើភ័ស្ដុតាងបន្ថែមទៅតុលាការកាលពីថ្ងៃអង្គារ។
រូបថតទាំង ១៦ នោះមានរូបខ្លះគឺលោក កឹម សុខា បានជួបពិភាក្សាជាមួយប្រធាន NDI ប្រចាំកម្ពុជា ហើយខ្លះទៀតគឺលោក ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភាក៏បានជួបជាមួយប្រធាន NDI ប្រចាំកម្ពុជាដែរ។ ប៉ុន្តែនៅក្នុងពេលធ្វើការកត់សម្គាល់ គឺខាងអយ្យការ និងក្រុមមេធាវីការពារក្ដីរបស់រដ្ឋាភិបាលបានស្នើសុំទៅលោក កុយ សៅ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះ ពិចារណាក្នុងការបដិសេធមិនទទួលយកភ័ស្ដុតាងទាំងនោះ។ ព្រោះពួកគេថាជាការដាក់ភ័ស្ដុតាងមិនត្រឹមត្រូវ ដោយសារមិនមានកាលបរិច្ឆេទ គ្មានខ្លឹមសារ និងមិនបញ្ជាក់អំពីទីកន្លែងជាដើម។
ប៉ុន្តែមេធាវីលោក កឹម សុខា ម្នាក់គឺអ្នកស្រី ម៉េង សុធារី បញ្ជាក់ថា ភ័ស្ដុតាងទាំងនោះដាក់គ្រាន់តែបញ្ជាក់ពីខ្លឹមសារ មិនមែនដាក់ដើម្បីចោទប្រកាន់ពីបទប្រទូស្ដរ៉ាយឡើយ។
ប៉ុន្តែលោក កុយ សៅ សម្រេចទទួលយកភ័ស្ដុតាងទាំងនោះ ប៉ុន្តែប្រាប់ឱ្យមេធាវីលោក សុខា ដាក់បន្ថែមខ្លឹមសារ កាលបរិច្ឆេទ និងទីកន្លែងនៅពេលក្រោយ៕
ក្នុងសវនាការនោះក៏មានការលើកឡើងយ៉ាងតានតឹងរវាងក្រុមមេធាវីលោក កឹម សុខា ជាមួយតំណាងអយ្យការ និងមេធាវីរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានអះអាងរៀងៗខ្លួនថា ពួកគេមិនទទួលបានការប្រើប្រាស់សិទ្ធិក្នុងពេលសវនាការដោយស្មើភាពគ្នាឡើយ។ ខណៈនោះលោក គី តិច មេធាវីការពារក្ដីឱ្យរដ្ឋាភិបាលក៏បានស្នើសុំទៅប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះឱ្យពិនិត្យលើការប្រើប្រាស់សិទ្ធិរបស់លោក កឹម សុខា ដែលលោកអះអាងថាទទួលបានសិទ្ធិពិសេសជាងជនជាប់ចោទផ្សេងទៀត។
ការស្នើសុំរបស់លោក គី តិច នេះបន្ទាប់ពីលោក កឹម សុខា ត្រូវបានប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះអនុញ្ញាតឱ្យឈរ ឬអង្គុយនៅពេលស្ថិតក្នុងរង្វង់ក្រចកសេះ ដោយសារលោក កឹម សុខា មិនអាចឈរយូរបាន។
ក្នុងរយៈពេលសវនាការប៉ុន្មានសប្ដាហ៍មកនេះតុលាការបានបើកការសួរដេញដោលលោក កឹម សុខា អំពីសកម្មភាពរបស់លោកចាប់តាំងពីក្លាយជាតំណាងរាស្ដ្រដំបូងក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៣។ ការឈប់ធ្វើនយោបាយមកបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្ស និងការបង្កើតគណបក្សសិទ្ធិមនុស្សរហូតដល់ឆ្នាំ ២០១២។
ក្រោយចប់សវនាការក្រុមមេធាវីការពារក្ដីឱ្យរដ្ឋាភិបាលមិនបានធ្វើបទសម្ភាសជាមួយក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាននោះទេ។ ប៉ុន្តែលោក ចាន់ ចេង មេធាវីម្នាក់ក្នុងចំណោមទាំង ៥ នាក់របស់លោក កឹម សុខា បានផ្ដល់បទសម្ភាសដល់សារព័ត៌មាននៅខាងមុខតុលាការនូវអ្វីជាខ្លឹមសារសំខាន់ៗដែលលោក កឹម សុខា បានថ្លែងនៅក្នុងវីដេអូខ្លីជិត ២០ នោះ៕