.jpg)
លោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត (ឆ្វេង) ពេលមកកម្ពុជាកន្លងទៅ។ ផា លីណា
ភ្នំពេញៈ អ្នករាយការណ៍ពិសេសផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជាលោកស្រី រ៉ូណាស្ម៊ីត (Rhona Smith) នឹងមកបំពេញទស្សនកិច្ចជាផ្លូវការលើកដំបូងនៅកម្ពុជាចាប់ពីថ្ងៃចន្ទរហូតដល់ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍ក្រោយបន្ទាប់ពីការបោះឆ្នោតដ៏ចម្រូងចម្រាសដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ឈ្នះសំឡេងទាំង ១២៥ អាសនៈក្នុងរដ្ឋសភាជាវត្តមានដែលមន្ត្រីអតីតគណបក្សប្រឆាំងមានសុទិដ្ឋិនិយមថា នឹងជំរុញឱ្យមានការស្ដារប្រជាធិបតេយ្យឡើងវិញ។
ដំណើរទស្សនកិច្ចលើកនេះបានធ្វើឡើងតាមការអញ្ជើញពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដែលនឹងចាប់ផ្ដើមពីថ្ងៃទី ២៩ ខែតុលា ដល់ថ្ងៃទី ៨ ខែវិច្ឆិកាឆ្នាំនេះ។ នេះបើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដែលចេញផ្សាយដោយ ការិយាល័យឧត្តមស្នងការ អង្គការសហប្រជាជាតិ ទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្ស (OHCHR) កាលពីថ្ងៃសុក្រចុងសប្ដាហ៍មុន។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននោះបានបញ្ជាក់ថា៖ «ក្នុងអំឡុង ពេលទស្សនកិច្ចរយៈពេល ១១ ថ្ងៃអ្នកជំនាញសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះគ្រោងជួបប្រជុំជាមួយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់រដ្ឋាភិបាលតំណាងសង្គមស៊ីវិល និងសមាជិកសហគមន៍ការទូតនានា»។
ចាប់តាំងពីត្រូវបានតែងតាំងជាអ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) ប្រចាំកម្ពុជាកាលពីខែមីនាឆ្នាំ ២០១៥ លោកស្រី ស្ម៊ីត តែងតែមកបំពេញបេសកកម្មផ្លូវការនៅកម្ពុជាទៀងទាត់ និងធ្វើរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំទៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស UN ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍បានបន្ថែមថា លោកស្រីនឹងបង្ហាញរបាយការណ៍ពីលទ្ធផលទៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុងខែកញ្ញាឆ្នាំ ២០១៩។
ប៉ុន្តែលោកស្រីនឹងធ្វើសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយដើម្បីពិភាក្សាអំពីរបកគំហើញបឋមនៅចុងបញ្ចប់នៃដំណើរទស្សនកិច្ចនៅថ្ងៃទី ៨ ខែវិច្ឆិកា នៅឯការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា។
កាលពីពេលថ្លែងសុន្ទរកថារយៈពេល ១៥ នាទីនៅឯក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស UN នាថ្ងៃទី ២៦ ខែកញ្ញានៅទីក្រុងហ្សឺណែវក្នុងឆ្នាំនេះលោកស្រីបានផ្តោតលើព្រឹត្តិការណ៍មួយចំនួនក្នុងនោះលោកស្រី ស្ម៊ីត បានអះអាងថា ការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីថ្ងៃទី ២៩ ខែកក្កដាគឺជាការបោះឆ្នោតដែលមានភាគីតែម្ខាង ហើយក៏បានលើកឡើងពីការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏ដូចជាលើកឡើងពីការចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ដាក់ពន្ធនាគារផងដែរ។
ទន្ទឹមនឹងនោះលោកស្រីក៏បានលើកឡើងពីការកាត់ទោសមន្ត្រីអាដហុក ៥ រូប និងអ្នកផលិតខ្សែភាពយន្តជនជាតិអូស្ត្រាលីលោក James Ricketson ដែលក្រោយមកបានទទួលការលើកលែងទោស ហើយលោកស្រីក៏បានលើកពីការហាមឃាត់អ្នកនយោបាយបក្សប្រឆាំង ១១៨ រូបមិនឲ្យចូលរួមក្នុងឆាកនយោបាយ ៥ ឆ្នាំ និង បានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវកំណត់ត្រាសិទ្ធិមនុស្សរបស់ខ្លួនដើម្បីសម្រេចឲ្យបាននូវការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាពរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិផងដែរ។
លោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត បានលើកឡើងក្នុងរបាយការណ៍មួយដាក់ជូនទៅកិច្ចប្រជុំលើកទី ៣៩ នោះថា៖ «សន្តិភាពដោយគ្មានយុត្តិធម៌គឺគ្មាននិរន្តរភាពទេ ហើយការអភិវឌ្ឍដោយគ្មានសេរីភាពពលរដ្ឋនឹងមិនទទួលបានប្រយោជន៍ឡើយ»។
អតីតអ្នកតំណាងរាស្ត្រអតីតបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន កាលពីម្សិលមិញបានហៅដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោកស្រីស្ម៊ីតថានឹងក្លាយជា «សម្ពាធថ្មី» មួយទៀតលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដើម្បីឲ្យស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ឡើងវិញ។
លោកថា៖ «ទី ១ ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិ ខ្ញុំជឿថាគេមកដើម្បីធ្វើសេចក្តីសន្និដ្ឋានជាចុងក្រោយស្តីពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស ស្ថានភាពលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ហើយវាគឺជាតួនាទីរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំសង្ឃឹមថាអាចនឹងមានសម្ពាធលើរដ្ឋាភិបាលបន្ថែម»។
លោកថា៖ «...ខ្ញុំជឿថា ប្រហែលជាមានសំណើមួយចំនួនពីអង្គការសហប្រជាជាតិដើម្បីដាក់ជូនទៅរដ្ឋាភិបាលពិចារណារឿងទាញត្រឡប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមកគន្លងវិញ។ នេះជារឿងល្អ ហើយខ្ញុំជឿថាប្រហែលជា ១ ទៅ ២ ខែទៀតអាចនឹងចេញលទ្ធផល»។
យ៉ាងណាក្ដីលោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានថ្លែងតាមការ Live លើហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីម្សិលមិញដែរថា កម្ពុជាគឺជារដ្ឋអធិបតេយ្យ ហើយគ្មាននរណាអាចជ្រៀតជ្រែក ឬដាក់សម្ពាធលើច្បាប់កម្ពុជាបានទេ។
លោកថា៖ «ស្ថានភាពបច្ចុប្បន្នកម្ពុជា បើយើងសួរថា តើកម្ពុជាត្រូវការបរទេសមករៀបចំឲ្យមានការរៀបចំការបោះឆ្នោតថ្មី ត្រូវការបរទេសដើម្បីធ្វើឲ្យមានចំណាត់ការណាមួយលើកម្ពុជា អ្វីដែលខ្ញុំជម្រាបជូនគឺឈរទៅលើទី ១ គឺកម្ពុជាជារដ្ឋអធិបតេយ្យ គ្មានអ្នកណាមួយមកលុកលុយលើច្បាប់របស់កម្ពុជាបាននោះទេ ហើយទី ២ កម្ពុជាមិនមែនជារដ្ឋបរាជ័យដោយសារអ្វីៗ ដំណើរការក្នុងភាពប្រក្រតីនៃស្ថាប័ន ប្រជាធិបតេយ្យទាំង ៣ គឺស្ថាប័ននីតិប្បញ្ញត្តិ ស្ថាប័ននីតិប្រតិបត្តិ ស្ថាប័នតុលាការ»។ លោកបន្ថែមថា៖ «ស្ថាប័នប្រជាធិបតេយ្យទាំង ៣ គឺកំពុងដំណើរការប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ប្រកបដោយការពេញចិត្តរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរ»៕ NS
