.jpg)
ភ្នំពេញៈ ជីវភាពប្រជានេសាទនៅកម្ពុជាកំពុងរងឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានខណៈផលត្រីដែលពួកគេចាប់បានមានការធ្លាក់ចុះដោយសារដែនជម្រកត្រីមួយចំនួនត្រូវបានបំផ្លាញ និងរំលោភយកជាកម្មសិទ្ធិ។ នេះបើតាមការអះអាងរបស់លោកប្រាក់ សេរីវឌ្ឍន៍ប្រធានវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទកម្ពុជា (CIRD) កាលពីម្សិលមិញ ដោយផ្អែកលើការស្រាវជ្រាវ។
ថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលាស្ដីពី «ការពង្រឹង និងគ្រប់គ្រងសមត្ថភាពរបស់សហគមន៍នេសាទដើម្បីចាកចេញពីភាពក្រីក្រ» នៅរាជធានីភ្នំពេញកាលពីម្សិលមិញលោក សេរីវឌ្ឍន៍បានលើកឡើងថា ផ្អែកលើលទ្ធផល
ស្រាវជ្រាវរួមគ្នារវាងវិទ្យាស្ថានរបស់លោក និងវិទ្យាស្ថានបច្ចេកទេសអាស៊ាន (AIT) ថ្មីៗនេះបានរកឃើញថា ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះផលត្រីចាប់បានរបស់ប្រជានេសាទម្នាក់ៗមានការថយចុះចន្លោះពី ៤០-៥០ ភាគរយ បើធៀបកាលពី ៦-៧ ឆ្នាំមុន។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ខណៈផលត្រីចាប់ក្នុងម្នាក់ៗថយចុះបានធ្វើឲ្យជីវភាពប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគាត់ជួបនឹងបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនក្នុងនោះភាគច្រើនបានធ្វើចំណាកស្រុកនៅរដូវបិទនេសាទដើម្បីរកការងារធ្វើនៅតាមបណ្ដារាជធានី-ខេត្ត និងប្រទេសជិតខាងមួយចំនួនដើម្បីរកប្រាក់ផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពផង និងទិញឧបករណ៍នេសាទសម្រាប់ធ្វើអាជីវកម្មនេសាទនៅរដូវបើកនេសាទមកដល់ផង»។
ថ្លែងក្នុងឱកាសនោះដែរលោកស្រី Kyoko Kusakabe ជាសាស្ត្រាចារ្យនៃវិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យាអាស៊ាន (AIT) បានថ្លែងថា ភាគច្រើននៃប្រជានេសាទដែលត្រូវបានសម្ភាសក្នុងពេលស្រាវជ្រាវកាលពីឆ្នាំមុនបានលើកឡើងពីកង្វល់ចំពោះការបាត់បង់ដែនជម្រកត្រីតាមរយៈរានដីព្រៃលិចទឹក និងការចាក់ដីលុបបឹង និងព្រែកមួយចំនួនដើម្បីពង្រីកដីកសិកម្ម និងយកជាកម្មសិទ្ធិ។
លោកស្រីបានបន្តថា សហគមន៍នេសាទ ១៤ ក្នុងចំណោម ៥១៧ នៅទូទាំងប្រទេសដែលត្រូវបានចុះសម្ភាសដល់ទីតាំងបានបង្ហាញថា ក្នុងដែននេសាទសហគមន៍នីមួយៗមានសក្ដានុពលខុសគ្នា ឯការរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ក៏ខុសគ្នាដែរ។
លោកស្រីថា៖ «សហគមន៍នេសាទក្នុងតំបន់ឆ្នេរ និងនៅជុំ-វិញបឹងទន្លេសាបមានសក្ដានុពលល្អជាងសហគមន៍នេសាទមួយចំនួននៅតាមដងទំនាបទន្លេមេគង្គ។ ក្រៅពីការនេសាទសហគមន៍នេសាទក្នុងតំបន់ឆ្នេរ និងនៅជុំវិញបឹងទន្លេសាបអាចរកប្រាក់ចំណូលបន្ថែមបានតាមរយៈការអភិវឌ្ឍកម្មវិធីអេកូទេសចរណ៍ឬកម្មវិធីផលិតកម្មស្បៀងអាហារពីធនធានជលផល ដូចជាប្រហុក ផ្អក ត្រីងៀត និងត្រីឆ្អើរជាដើម»។
ជាមួយគ្នានេះ លោក លីវ សុផល សមាជិកគណៈកម្មការសហគមន៍នេសាទត្រពាំងសង្កែមកពីខេត្តកំពតបានថ្លែងថា ព្រៃកោងកាងមួយចំនួនក្នុងតំបន់ឆ្នេរឬតំបន់ដែននេសាទទឹករាក់ខ្លះត្រូវបានគេចាក់ដីលុបរំលោភយកជាបន្តបន្ទាប់ បើទោះជាមានការតស៊ូមតិពីប្រជាសហគមន៍នេសាទក្ដី ហើយបញ្ហានេះនៅតែបន្តអូសបន្លាយរហូតមកទល់បច្ចុប្បន្ន។
លោកថា៖ «បច្ចុប្បន្នសហគមន៍យើងខ្ញុំមានក្ដីបារម្ភខ្លាំង បន្ទាប់ពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍របស់ក្រុមហ៊ុនចិនមួយបានចុះស្រាវជ្រាវ ហើយគូសផែនទីគ្របដណ្ដប់យកទាំងស្រុងនូវតំបន់ដែននេសាទសហគមន៍យើងខ្ញុំដោយពុំបានសួរនាំឬពិគ្រោះយោបល់មកសហគមន៍យើងខ្ញុំនោះ»។
លោក លី វុទ្ធី ប្រធានស្ដីទីនាយកដ្ឋានសហគមន៍នេសាទនៃរដ្ឋបាលជលផលបានថ្លែងថា ជាធម្មតានៅពេលប្រទេសមានសុខសន្តិភាព ការអភិវឌ្ឍគឺមាននៅគ្រប់ទីកន្លែងទាំងអស់។ ប៉ុន្តែ លោកថា តំបន់ដែននេសាទត្រពាំងសង្កែគឺស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ ដូច្នេះបើមានគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍អ្វីមួយក្នុងតំបន់នេះចាំបាច់ត្រូវមានការសម្រេចពីក្រសួងជំនាញជាមុន។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងរីករាយចំពោះការអភិវឌ្ឍ ប៉ុន្តែករណីដែលបងប្អូនប្រជានេសាទក្នុងសហគមន៍ត្រពាំងសង្កែបានលើកឡើង ខ្ញុំយល់ថា វាគ្រាន់តែជាគម្រោង ១ ដែលគេកំពុងសិក្សានិងមិនទាន់មានការសម្រេចអ្វីពីក្រសួងជំនាញនៅឡើយទេ។ បើមានការអភិវឌ្ឍក្នុងតំបន់នោះមែន ខ្ញុំជឿថា រដ្ឋាភិបាលនឹងតម្រូវឲ្យមានការឆ្វៀលតំបន់ដែននេសាទរបស់សហគមន៍ចេញជាមិនខាន»។
ទោះជាបែបណា លោកបានបដិសេធអត្ថាធិប្បាយជុំវិញការលើកឡើងរបស់ប្រជាសហគមន៍ពាក់ព័ន្ធការចុះបញ្ជីដីតំបន់ដែននេសាទជាសមូហភាពដើម្បីជាប្រយោជន៍របស់ប្រជាសហគមន៍ទៅថ្ងៃអនាគត និងដើម្បីបញ្ចៀសពីបញ្ហាវិវាទដីធ្លី៕
