.jpg)
លោកកែវ រ៉េមី និងមន្ត្រីកម្ពុជាផ្សេងទៀត នៅឯកិច្ចប្រជុំពិនិត្យជាសកលតាមកាលកំណត់ UPR ជុំទី៣ សម្រាប់កម្ពុជា នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេសស្វ៊ីស កាលពីថ្ងៃទី ៣០ មករា។ សហការី
ភ្នំពេញៈ ប្រទេសសមាជិកអង្គការសហប្រជាជាតិចំនួន ៧៣ បានផ្ដល់មតិយោបល់និងអនុសាសន៍ដល់កម្ពុជា នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំលើកទី ៣២ នៃក្រុមការងារកិច្ចប្រជុំពិនិត្យតាមកាលកំណត់របស់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស UN ហៅកាត់ UPR ដោយប្រទេសទាំងនេះបានផ្ដល់អនុសាសន៍ចំនួន ២០២ ចំណុច ដើម្បីឲ្យកម្ពុជាធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស និងត្រូវបើកការពិភាក្សាក្នុងចំណោមតួអង្គនយោបាយដើម្បីបង្រួបបង្រួមពលរដ្ឋឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍ។
ប៉ុន្តែប្រតិភូកម្ពុជាបានថ្លែងថា ប្រតិភូដែលផ្ដល់អនុសាសន៍មួយចំនួនយកអាទិភាពលើសិទ្ធិស៊ីវិល និងនយោបាយ ធំជាងសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌ និងមានរបៀបវារៈនយោបាយ។
បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ត្រូវបានលើកយកមកពិនិត្យក្នុងជុំទី ៣ នៃកិច្ចប្រជុំ UPR សម្រាប់កម្ពុជាកាលពីថ្ងៃពុធ នៅទីក្រុងហ្សឺណែវ ប្រទេស ស្វ៊ីស។ កិច្ចប្រជុំនេះត្រូវបានធ្វើឡើង ២ ដងរួចហើយ សម្រាប់កម្ពុជា គឺនៅឆ្នាំ ២០០៩ និង ២០១៤។
គណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជានឹងយកអនុសាសន៍ទាំង ២០២ ចំណុចនេះមកពិនិត្យ និងពិភាក្សា និងពិគ្រោះយោបល់ជាមួយស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ទាំងរដ្ឋ និងសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីកំណត់ថា អនុសាសន៍ណាខ្លះត្រូវទទួលយក ហើយអនុសាសន៍ណាខ្លះត្រូវបដិសេធដើម្បីឆ្លើយតបជាផ្លូវការ ក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គលើកទី ៤១ នៅខែកក្កដា ខាងមុខ នៅក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្ស អ.ស.ប។
ក្នុងកិច្ចពិភាក្សាកាលពីម្សិលមិញ ប្រទេសមួយចំនួនបានបង្ហាញក្តីបារម្ភ និងផ្តល់អនុសាសន៍ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។ ពួកគេបានបង្ហាញក្តីបារម្ភ និងស្នើឲ្យដោះលែងលោក កឹម សុខា ដកបម្រាមហាមធ្វើនយោបាយសម្រាប់អតីតមន្ត្រីបក្សប្រឆាំង ១១៨ រូបបញ្ចប់ការងារភ្ជាប់ដោយបំណុល បើកផ្លូវឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបើកដំណើរការឡើងវិញ បើកលំហសម្រាប់សង្គមស៊ីវិល សហជីពការងារដកប្រកាសអន្តរក្រសួងអំពីការគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធអ៊ីនធឺណិត និងការដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លីជាដើម។ ប្រទេសទាំងនោះរួមមាន អាមេរិក កាណាដា ស្វ៊ីស ស៊ុយអែត អូទ្រីស បារាំង អាល្លឺម៉ង់ អូស្ត្រាលី ចក្រភពអង់គ្លេស ប៊ែលហ្ស៊ិក និងជប៉ុន។
លោក Ken Okaniwa ប្រតិភូតំណាងប្រទេស ជប៉ុន បានលើកអនុសាសន៍ ២ ចំណុចដែលរួមមានការធ្វើកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ បង្កើតប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ដែលឯករាជ្យ ដែលពលរដ្ឋជឿជាក់ និងប្រើប្រាស់បាន។ លោកស្នើឲ្យយកគំរូតាមសាលាក្តីកាត់ទោសមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម ECCC។
លោកក៏បានផ្ដល់អនុសាសន៍ ឲ្យកម្ពុជាលើកកម្ពស់ការពិភាក្សា ក្នុងចំណោមតួអង្គនយោបាយទាំងអស់ សេរីភាពនិងសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋ និងដំណើរការប្រកបដោយលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីបង្រួបបង្រួបពលរដ្ឋឆ្ពោះទៅរកការអភិវឌ្ឍ។
លោក Ken Okaniwa ថ្លែងថា៖ «ក្នុងដំណើរការនេះ ត្រូវមានការធានានូវបរិយាកាសមួយដែលតួអង្គនយោបាយទាំងអស់ សង្គមស៊ីវិល ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងផ្សេងៗទៀត ត្រូវបានគោរព ហើយសកម្មភាពរបស់ពួកគេមិនត្រូវបានរឹតត្បិត»។
លោកក៏ស្វាគមន៍ដល់ការបន្តឲ្យមានការិយាល័យឧត្តមស្នងការទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ លោកបន្តថា៖ «យើងក៏ចង់ឃើញមានសកម្មភាពជាក់ស្ដែងត្រូវបានធ្វើ ដោយផ្អែកលើសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលថ្មីៗនេះ លើវិធានការបន្តដើម្បីពង្រឹងលំហប្រជាធិបតេយ្យ និងនយោបាយ ដើម្បីឲ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា លូតលាស់ឥតឈប់»។
វីដេអូ
ទោះយ៉ាងណា មានប្រទេសជាច្រើនទៀត បានកោតសរសើរ និងផ្ដល់អនុសាសន៍ដោយមិនភ្ជាប់នឹងសិទ្ធិនយោបាយ ដោយបានផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់លើការកែលម្អសិទ្ធិផ្នែកសង្គម សេដ្ឋកិច្ច សុខភាព និងអប់រំជាដើម។ ប្រទេសទាំងនេះ រួមមានចិន សិង្ហបុរី និងរុស្ស៊ី ជាដើម។
លោក Yu Jianhua ប្រតិភូតំណាងប្រទេស ចិន បានលើកទឹកចិត្តឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិ គោរពឆន្ទៈរបស់ប្រជាជន និងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ លោកបានផ្ដល់អនុសាសន៍ ២ យ៉ាង រួមមានពង្រឹងវិស័យអប់រំ និង «បន្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ក្នុងការបន្តរក្សាស្ថិរភាពសង្គម លើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចនិងសង្គមប្រកបដោយស្ថិរភាព ដើម្បីធ្វើឲ្យស្ដង់ដានៃការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋ មានភាពប្រសើរជាងមុន និងបន្តកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ»។
លោកស្រី Anastasia Bagdatieva ប្រតិភូតំណាងប្រទេស រុស្ស៊ី បានទទួលស្គាល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភាពក្រីក្រតោកយ៉ាក ដោយបានលើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍប្រកបដោយចីរភាព ធ្វើឲ្យប្រសើរឡើង វិស័យសុខាភិបាល និងការអប់រំ។ ប៉ុន្តែលោកស្រីនិយាយថា កម្ពុជាកំពុងស្ថិតក្នុងបរិបទដ៏លំបាកមួយ នៅពេលដែលខ្លួន ត្រូវបានអំពាវនាវឲ្យដោះស្រាយបញ្ហាដ៏ស្មុគស្មាញពាក់ព័ន្ធនឹងការបណ្ដុះបណ្ដាលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «យើងគាំទ្រការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់កម្ពុជាក្នុងការស្វែងរកដំណោះស្រាយដោយពិគ្រោះយោបល់ជាមួយសង្គមស៊ីវិល។ នេះជាវិធីសាស្ត្រត្រឹមត្រូវ ដែលទំនងអាចពន្លឿនដល់ការទទួលបានលទ្ធផលជាក់ស្ដែង។ វាច្បាស់ណាស់ថា កម្ពុជា ត្រូវតែបន្តប្រឹងប្រែងដើម្បីសម្រេចបានរបៀបវារៈ នៃការអភិវឌ្ឍដោយចីរភាពនៅឆ្នាំ ២០៣០»។
ជាការឆ្លើយតប នឹងក្តីបារម្ភ និងអនុសាសន៍ដែលលើកឡើង លោក កែវ រ៉េមី ប្រធានគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា ថ្លែងបកស្រាយ លើចំណុចទាំងនោះ ជាពិសេសលោកបានពន្យល់អំពីករណីលោក កឹម សុខា។
លោកនិយាយថា បទចោទ «ក្បត់ជាតិ» លើលោក កឹម សុខា ត្រូវបានធ្វើឡើង ដោយមានភ័ស្តុតាងច្បាស់លាស់ដែលបញ្ជាក់ថា លោកជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងករណីក្បត់ជាតិដោយមានការគាំទ្រពីបរទេសក្នុងគោលបំណង ផ្ដួលរំលំរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់ ដោយវិធីសាស្ត្រដែលមិនមានលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យ។ សកម្មភាពល្មើសច្បាប់ មិនមែនជាការលើកកម្ពុជាឲ្យមានលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទេ ប៉ុន្តែជាការធ្វើវិទ្ធង្សនា។
លោក កែវ រ៉េមី ស្វាគមន៍មិត្តបរទេស នៅសាលប្រជុំអង្គការសហប្រជាជាតិ។ សហការី
លោកថ្លែងថា៖ «ប៉ុន្តែគួរឲ្យសោកស្ដាយ ដែលវិធានការផ្លូវច្បាប់ដោយរដ្ឋឯករាជ្យ ត្រូវបានគេយកទៅធ្វើជារឿងនយោបាយក្រោមបដាលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស ដោយសារតែរដ្ឋមួយចំនួនយកជាផលប្រយោជន៍ភូមិសាស្ត្រនយោបាយ»។
លោកថា សកម្មភាពរបស់លោក កឹម សុខា ធ្វើឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ដល់សន្តិសុខជាតិ គំរាមកំហែងសន្តិភាព ដែលទាំងនេះ ជាការបំពានច្បាប់ ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយកម្ពុជា។
ចំពោះការបារម្ភអំពីការធ្លាក់ចុះ នៃសេរីភាពសារព័ត៌មានវិញ លោក រ៉េមី ថ្លែងថា វាគឺជាការយល់ខុសប៉ុណ្ណោះ។ កម្ពុជា មានប្រព័ន្ធផ្សព្ធផ្សាយផ្សាយបោះពុម្ព ៨០០ អនឡាញ ៧០ ទូរទស្សន៍ ២២ វិទ្យុ ៣៣០ និងសមាគមសារព័ត៌មាន ៣៨។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី និងវីអូអេ អាចបើកការិយាល័យរបស់ខ្លួនវិញបានហើយកាសែតខេមបូឌា ដេលី អាចបើកដំណើរការវិញបាន បើសិនពួកគេអាចបង់ពន្ធដែលជំពាក់រដ្ឋ។
លោកបន្តថា៖ «កម្ពុជាគឺជាឋានសួគ៌សម្រាប់ NGO។ អ្នកអាចស្រមៃមើលថា កម្ពុជាមានចំនួនប្រជាជន ១៥ លាននាក់ ប៉ុន្តែកម្ពុជា គឺជាទីលំនៅនៃ NGO ជាង ៦ ០០០ ដែលបានចុះបញ្ជី និងមានសហជីពជាង ៤ ០០០»។
លោក រ៉េមី ក៏បានរំឭកដែរថា សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ មិនមែនជាសេរីភាពក្នុងការជេរប្រមាថ បង្កើតព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ឬបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ ឬក៏បំផ្លាញភាពត្រឹមត្រូវ របស់អ្នកណាម្នាក់ដែរ។ ការប្រឆាំងនឹងការស្អប់ខ្ពើម ភ័យខ្លាចជនបរទេស ក៏ត្រូវបានហាមមិនឲ្យមានដែរនៅប្រទេសអឺរ៉ុប។
លោក ណី សំអុល ឯកអគ្គរាជទូតតំណាងអចិន្រៃ្តយ៍កម្ពុជា ប្រចាំនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិនានា ដែលបានចូលរួម តំណាងឲ្យកម្ពុជាដែរនោះ បានថ្លែងថា លោកសង្កេតឃើញមានប្រតិភូមួយចំនួនផ្ដល់អាទិភាពលើសិទ្ធិស៊ីវិល និងនយោបាយធំជាងសិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គម និងវប្បធម៌ នៅពេលពួកគេ និយាយពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែសិទ្ធិទាំង ២ ក្រុមនេះ មិនគួរត្រូវបានវាយតម្លៃដោយខុសគ្នានោះទេ។
លោកថា៖ «យើងស្ដាប់រាល់ក្តីបារម្ភដែលបានលើកឡើង ប៉ុន្តែក្ដីបារម្ភទាំងនោះគួរធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក។ ការសន្ទនាដែលមានការជេរប្រមាថ បន្ទាបបន្ថោក ឬដោយយកជារឿងនយោបាយជាធម្មតាមិនត្រូវបានស្វាគមន៍ទេ»។
លោកបន្តថា៖ «កិច្ចប្រជុំជាសកលតាមកាលកំណត់ UPR មិនមែនជាវេទិកាសម្រាប់ឃោសនានយោបាយ ដោយក្រុមណាដើម្បីបក្សណាមួយ ដោយកេងចំណេញលើអ្នកដទៃឡើយ។ សិទ្ធិមនុស្សមិនគួរត្រូវបានយកជារឿងនយោបាយទេ។ វាគួរតែធ្វើឡើងដោយលក្ខណៈយុត្តិធម៌ និងមិនលម្អៀង»៕
