ភ្នំពេញៈ ប្រទេសចំនួន ៤៥ នៅក្នុងពិភពលោកដែលធ្វើការនៅក្នុងក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការសហប្រជាជាតិបានថ្កោលទោសដល់ប្រទេសកម្ពុជា ទៅលើអ្វីដែលពួកគេបានចង្អុលចរិតលក្ខណៈដែលបានធ្វើឲ្យរឹតតែខ្លាំងឡើងក្នុងការបង្ក្រាបទៅលើគណបក្សប្រឆាំង អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងសារព័ត៌មាន។ យោងតាមសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមដែលបានថ្លែងនៅក្នុងសម័យប្រជុំលើកទី ៣៧ នៃក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សនៅទីក្រុងហ្សឺណែវកាលពីថ្ងៃពុធ។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលនេះត្រូវបានថ្លែងដោយប្រទេសនូវែលសេឡង់ តំណាងឲ្យប្រទេសចំនួន ៤៤ ទៀតនោះបានលើកនូវការព្រួយបារម្ភរបស់ពួកគេទៅលើបញ្ហានៃការចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងនៅកម្ពុជា គឺលោក កឹម សុខា និងការបង្ខំឲ្យរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិក៏ដូចជាការកាត់បន្ថយនូវសិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាន និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលទូទាំងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍សរសេរថា៖ «ដោយសារយើងជិតដល់ពេលបោះឆ្នោតសកលថ្ងៃទី ២៩ ខែកក្កដាឆ្នាំនេះអ្វីដែលយើងមានសុទិដ្ឋិនិយមកាលពីមុនមក គឺត្រូវបានជំនួសដោយការព្រួយបារម្ភដ៏ខ្លាំងអំពីការធ្លាក់ចុះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ នូវសិទ្ធិស៊ីវិល និងសិទ្ធិនយោបាយក្នុងប្រទេសកម្ពុជានាពេលថ្មីៗនេះ»។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដដែលក៏បានឲ្យដឹងថាក្រុមប្រទេសទាំងនោះបានមើលឃើញថាដំណើរការបោះឆ្នោតមួយដែលបានកាត់ផ្តាច់បក្សប្រឆាំងដែលមានសំឡេងគាំទ្រច្រើនជាងគេនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទៅហើយនោះគឺមិនអាចចាត់ទុកថា ស្របច្បាប់ និងពិតប្រាកដទេ។
ប្រទេសទាំង ៤៤ មានដូចជាប្រទេស កាណាដា ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ ប្រទេសបារាំង ប្រទេសហូឡង់ ប្រទេសស៊ុយអែត សហរដ្ឋអាមេរិក និងចក្រភពអង់គ្លេសជាដើម។ មិនមានប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍បានចូលរួមក្នុងការចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍ថ្កោលទោសកម្ពុជានោះទេ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះបានថ្លែងទៀតថា៖ «យើងអំពាវនាវឲ្យមានការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយជាបន្ទាន់រួមទាំងលោក កឹម សុខា។ យើងអំពាវនាវឲ្យរាជរដ្ឋាភិបាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាឲ្យមានវិធានការចាំបាច់ដែលខានមិនបាន មុនពេលដែលសភាពការណ៍យឺតពេលដើម្បីធ្វើឲ្យប្រាកដប្រជាថា ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១៨ សេរី និងយុត្តិធម៌ គួរឲ្យជឿបាន។ ជាពិសេសយើងជំរុញឲ្យការបោះឆ្នោតធ្វើឡើងក្នុងបរិយាកាសសន្តិភាព និងគ្មានការគំរាមកំហែង និងទប់ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ជាឧបករណ៍នយោបាយប្រឆាំងនឹងបក្សប្រឆាំង សង្គមស៊ីវិល និងកាសែត»។
ភ្លាមៗនោះដែរតំណាងស្ថានបេសកកម្មអចិន្រៃ្តយ៍នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាប្រចាំអង្គការសហប្រជាជាតិ និងអង្គការអន្តរជាតិនានានៅហ្សឺណែវ លោក ឯកអគ្គរាជទូត ណី សំអុល បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំងដល់ប្រទេសទាំងអស់នោះដោយចាត់ទុកថា ជាឧបករណ៍នយោបាយដើម្បីជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងកម្ពុជា។
លោក សំអុល ថ្លែងថា៖ «អ្វីដែលពុំធ្លាប់កើតមានពីមុនមកទាល់តែសោះ ថ្ងៃនេះវាបានកើតឡើងហើយក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សកំពុងត្រូវបានគេប្រើជារូបភាពនយោបាយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។ រដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនប្រើប្រាស់ក្រុមប្រឹក្សានេះជាឧបករណ៍នយោបាយដើម្បីជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រដ្ឋនានា រួមបញ្ចូលទាំងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ។ បណ្ដាពួកប្រទេសទាំងនោះបានរំលោភបំពានដោយគ្មានស្ទាក់ស្ទើរសោះឡើយចំពោះបទដ្ឋាន ការអនុវត្ត និងគោលការណ៍នៃក្រុមប្រឹក្សានេះ»។
លោក សំអុល ថ្លែងបន្តថា៖ «ហេតុដូច្នេះហើយកម្ពុជាសូមធ្វើការច្រានចោលទាំងស្រុងនូវសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដែលមានចរិតនយោបាយបែបនេះដែលបង្កប់ទៅដោយបំណងអាក្រក់ដើម្បីរារាំងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅក្នុងការថែរក្សាការពារច្បាប់ និងសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងក្នុងការលើកកម្ពស់សន្តិភាព ស្ថិរភាពនិងការអភិវឌ្ឍសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន»។
លោក សំអុល បានអះអាងផងដែរថាប្រតិភូកម្ពុជាសូមប្រឆាំងដាច់អហង្ការរាល់កិច្ចប៉ុនប៉ងខុសបែបបទក្នុងការរៀបចំឲ្យមានការពិភាក្សាអន្តរកិច្ចប្រជុំពាក់ព័ន្ធនឹងប្រទេសកម្ពុជានៅមុនកិច្ចប្រជុំទៀងទាត់ក្នុងខែមិថុនា ដែលសកម្មភាពនេះវារំលោភបំពានសេចក្ដីសម្រេចលេខ ៣៦/៣២ ដែលត្រូវបានអនុម័តកាលពីឆ្នាំមុន។ ហេតុនេះគំនិតនេះត្រូវបានគេស្នើឡើងក្រោមហេតុផល គឺដោយសារតែប្រទេសកម្ពុជានឹងមានការរៀបចំបោះឆ្នោតនៅខែកក្កដាឆ្នាំនេះហើយក៏ព្រោះតែពួកគេចង់ឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូររបបពួកគេមានបេក្ខជនដែលពួកគេបានសន្មតជាមុនដើម្បីថាជាអ្នកឈ្នះ នេះគ្រាន់តែជាការរៀបរាប់ខ្លះៗប៉ុណ្ណោះ។
លោក សំអុល ថ្លែងថា៖ «ហេតុដូច្នេះពួកគេគ្មានការអៀនខ្មាសក្នុងការជ្រៀតជ្រែកកិច្ចចូលទៅក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ប្រទេសកម្ពុជាទេ»។
លោក អ៊ូ ចាន់រ័ត្ន អតីតតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានថ្លែងកាលពីម្សិលមិញថា សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមនៃបណ្ដាប្រទេសទាំងនោះគឺជាសញ្ញាមួយដែលជំរុញឲ្យមេដឹកនាំរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដើរត្រឡប់មកលើផ្លូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យវិញក្រោយពីបានធ្វើឲ្យដើរថយក្រោយ។
លោក ចាន់រ័ត្ន បានថ្លែងថា៖ «យើងយល់ឃើញថានេះជាការប្រឹងប្រែងរបស់បណ្ដាប្រទេសនៅក្នុងសហគមន៍អន្តរជាតិដើម្បីជំរុញឲ្យមេដឹកនាំនៃគណបក្សកាន់អំណាចវិលទៅលើផ្លូវត្រឹមត្រូវនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែបើមេដឹកនាំនៃគណបក្សកាន់អំណាចគ្មានឆន្ទៈនយោបាយដើម្បីគិតពីមុខមាត់របស់ប្រទេសជាតិក្នុងឆាកអន្តរជាតិទេ ការជំរុញពីបណ្ដាប្រទេសទាំងនោះក៏គ្មានឥទ្ធិពលមកលើរដ្ឋាភិបាលដែរ»៕
រាយការណ៍បន្ថែមៈ វង្ស សុខេង និង ឆាយ ច័ន្ទនីដា