មណ្ឌលគិរី: សត្វទន្សោង ១ ហ្វូង ត្រូវបានក្រុមការងារស្រាវជ្រាវសត្វព្រៃនៃអង្គការមូលនិធិសកលសម្រាប់អភិរក្សធម្មជាតិ (WWF) ប្រទះឃើញកាលពីចុងខែមេសាកន្លងទៅនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំព្រេច ខេត្តមណ្ឌលគិរី ក៏ប៉ុន្តែមន្ត្រី និងអ្នកជំនាញបានបង្ហាញក្ដីបារម្ភពីការតាមប្រមាញ់ និងការបាត់បង់ព្រៃឈើដែលជាជម្រករបស់សត្វព្រៃ។
លោក ទេព អស្នារិទ្ធ ប្រធានកិច្ចការសាធារណៈ និងគ្រប់គ្រងព័ត៌មាននៃអង្គការ (WWF) បានថ្លែងពីម្សិលមិញថា ការប្រទះឃើញសត្វទន្សោង ១ ហ្វូងនេះ គឺនៅពេលក្រុមការងារអង្គការ WWF កំពុងចុះតាមដាន និងប្រមូលព័ត៌មានស្តីពីសត្វព្រៃនៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំព្រេចកាលពីចុងខែមេសា ដែលតំបន់នេះស្ថិតក្រោមការការពារ និងគ្រប់គ្រងដោយមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរី និងមានការគាំទ្រពីអង្គការ WWF។
លោកបន្តថា អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រខាងសត្វព្រៃរបស់អង្គការ WWF បានអះអាងថា សត្វទន្សោងទាំងនេះមានប្រមាណជិត ១០ ក្បាលក្នុងនោះរាប់បញ្ចូលទាំងទន្សោងវ័យជំទង់ ១ ក្បាល និងទន្សោងបាធំ ១ ក្បាលផង។
ភ្លាមៗនោះអ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានតាមដានសកម្មភាពហ្វូងសត្វទន្សោងរត់ដែលទំនងជាបណ្តាលមកពីពួកវាផ្អើលហ្វូងសត្វដទៃទៀត ឬដោយផ្អើលនឹងវត្តមានរបស់អ្នកតាមដាន និងស្រាវជ្រាវសត្វព្រៃ។
លោក ទេព អស្នារិទ្ធ បញ្ជាក់ថា៖ «ការថតបាននូវរូបភាពវីដេអូដោយទូរស័ព្ទដៃមួយនេះបានតម្រូវឲ្យសមាជិកក្រុមស្រាវជ្រាវអត់ធ្មត់ និងប្រុងប្រយ័ត្នខ្ពស់បំផុត ដើម្បីធានាសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន និងអាចផ្តិតបាននូវភ័ស្តុតាងបញ្ជាក់ពីវត្តមានរបស់សត្វនេះនៅក្នុងតំបន់ការពារធម្មជាតិដែលសម្បូរដោយប្រភេទជីវចម្រុះរបស់កម្ពុជាមួយនេះ»។
ក៏ប៉ុន្តែលោក អស្នារិទ្ធ បានអះអាងថា សត្វទន្សោងទាំងនេះកំពុងរងការគំរាមកំហែងពីការដាក់អន្ទាក់ កាប់ព្រៃឈើ ការកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃជាដើម។ ទោះជាយ៉ាងណាលោកថា មន្ត្រីអង្គការ WWF និងមន្ត្រីបរិស្ថាននឹងបន្ដសហការការពារធនធានធម្មជាតិទាំងនេះដោយអំពាវនាវឲ្យមានការចូលរួមបន្ថែមពីសហគមន៍ និងមជ្ឈដ្ឋានទូទៅផងដែរ។
លោក កែវ សុភគ៌ ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តមណ្ឌលគិរីបានថ្លែងពីម្សិលមិញថា មន្ត្រីឧទ្យានុរក្សប្រចាំតំបន់ភ្នំព្រេច និងមន្ត្រីជំនាញអង្គការ WWF បានរួមគ្នាចុះល្បាត និងស្រាវជ្រាវនៅក្នុងតំបន់នោះ ក៏ប្រទះឃើញហ្វូងសត្វទន្សោងកំពុងរត់ប្រដេញគ្នានៅក្នុងព្រៃភ្នំព្រេច។ ក្រុមការងារកំពុងបារម្ភខ្លាចមានក្រុមព្រានព្រៃដេញតាមប្រមាញ់សត្វទាំងនេះ។
លោកបន្តថា សត្វទន្សោងទាំងនេះជាប្រភេទសត្វព្រៃកម្រដែលពិភពលោក បារម្ភពីការផុតពូជពីផែនដី។ ដោយឡែកកម្ពុជាក៏កំពុងមានបញ្ហាប្រឈម និងគំរាមកំហែងពីការបាញ់សម្លាប់ដោយព្រានព្រៃ ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងការកាប់ទន្ទ្រានដីព្រៃដែលធ្វើឲ្យបាត់បង់ទីជម្រករបស់សត្វព្រៃគ្រប់ប្រភេទផងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ឥឡូវនេះយើងបានបង្កើនការការពារបន្ថែមទៀតក្រោយពីលេចវត្តមានសត្វទន្សោងទាំងអស់នេះ។ ក្នុងនោះយើងបានសហការជាមួយដៃគូអភិវឌ្ឍន៍នានា និងប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋានជួយការពារសត្វព្រៃ និងការពារការកាប់ទន្ទ្រានព្រៃឈើ»។
តាមរបាយការណ៍របស់អង្គការ WWF បានឲ្យដឹងពីថ្ងៃម្សិលមិញថា សត្វទន្សោង (Bos javanicus) ជាប្រភេទសត្វស្ថិតក្នុងអម្បូរគោសាទិសមានមាឌធំ កម្លាំងខ្លាំង ហើយធន់នឹងអាកាសធាតុ។ សត្វនេះទំនងជាពូជសត្វដែលផ្តល់ដើមកំណើតដល់ពពួកគោសាទិសស្រុកក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
របាយការណ៍ដដែលឲ្យដឹងផងដែរថា អ្នកវិទ្យាសាស្ត្របានលើកឡើងថា សត្វទន្សោងជាសត្វចំណីមួយប្រភេទដ៏សំខាន់របស់សត្វខ្លាធំ តែថាចំនួន និងការរស់រានរបស់សត្វទន្សោងកំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែងដោយការបរបាញ់ ការដាក់អន្ទាក់ ការបាត់បង់ទីជម្រកដែលបណ្តាលមកពីការកាប់ព្រៃខុសច្បាប់ និងការទន្ទ្រានយកដីព្រៃ៕