ភ្នំពេញៈ សត្វប្រើស ១ គូដែលព្រានព្រៃបានបាញ់ប្រហារក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រះរកា ខេត្តព្រះវិហារ ហើយបានរត់មកងាប់នៅក្នុងភូមិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅក្បែរនោះកាលពីឆ្នាំ ២០១៩ ឥឡូវនេះត្រូវបានដាក់តាំងនៅក្នុងទីស្ដីការក្រសួងបរិស្ថាន បន្ទាប់ពីក្រុមមន្ត្រីជំនាញបានកែច្នៃឲ្យក្លាយជារូបសំណាកសត្វប្រើស ១ គូដែលមើលទៅដូចជាសត្វប្រើសរស់ពិតៗ។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា សំណាកសត្វប្រើស ១ គូនេះបានសាងឡើងក្រោមកិច្ចសហការរួមគ្នារវាងមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តព្រះវិហារ និងសមាគមមគ្គុទេ្ទសក៍សត្វស្លាបកម្ពុជាក្នុងគោលបំណងទុកសម្រាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងការអប់រំ ផ្សព្វផ្សាយអំពីការអភិរក្សសត្វព្រៃនៅកម្ពុជាដល់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ ឲ្យបានស្គាល់ និងចេះស្រឡាញ់សត្វព្រៃ។
លោកបន្តថា ដើម្បីកែច្នៃសពសត្វប្រើស ១ គូដែលមានទម្ងន់ជាង ២០០ គីឡូក្រាមក្នុង ១ ក្បាលឲ្យក្លាយជាសំណាកសត្វប្រើសដ៏គួរឲ្យគយគន់នេះ ក្រុមមន្ត្រីជំនាញបានប្រើប្រាស់ពេលវេលាសរុបជាង ២ ខែក្នុងការលាងសម្អាតស្បែក ឆ្អឹង និង ការរៀបចំគ្រោងឆ្អឹងពីដែកមួយចំនួនបន្ថែមទៀត។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ដោយសារកង្វះខាតសម្ភារ យើងបានប្រើគ្រោងដែកជំនួស ដោយធ្វើជារាងប្រើសឈរ តែកម្ពស់ និងប្រវែងតួខ្លួន និងជើងត្រូវបានវាស់វែងត្រឹមត្រូវតាមទំហំប្រើសជាក់ស្តែង។ បន្ទាប់មកយកស្បែករបស់វាដែលត្រូវបានលាងសម្អាតសម្លាប់មេរោគដោយជាតិអំបិល និងទឹកខ្មេះរួចមកដាក់លើគ្រោងដែករួចចាប់ផ្តើមដេរភ្ជិតតែម្តង ដោយមានថែមសំឡីនៅផ្នែកខ្លះដើម្បីឲ្យពេញរូបរាង។ រួចមកយើងដាក់គ្រាប់ភ្នែក (គ្រាប់ភ្នែកបានពីដៃគូនៅតៃវ៉ាន់) និងពាក់ស្នែង និងទុកក្នុងម្លប់ មានខ្យល់ចេញចូលរហូតដល់ស្ងួតល្អ»។
គួរបញ្ជាក់ថា នៅពេលអ្នកភូមិ និងព្រះសង្ឃបានប្រទះឃើញសត្វប្រើស ២ ក្បាលនោះងាប់នៅក្បែរភូមិ ក៏នាំគ្នាធ្វើពិធីបុណ្យឲ្យសត្វទាំង ២ ក្បាលនោះ តាមជំនឿសាសនាដើម្បីឧទ្ទិសកុសលដល់សត្វប្រើសទាំង ២ ក្បាលនេះ។ ប្រើសទាំង ២ ក្បាលនោះជាប្រើសស្បូវ ជាថនិកសត្វតិណាសីស្ថិតក្នុងអម្បូរសត្វប្រើសដែលមានមាឌធំជាងគេ។
នៅលើដងខ្លួនរបស់វា មានរោមប្រផេះស្ទើរក្រមៅ និងកមានរោមក្រាស់វែង។ កន្ទុយរបស់វាខ្លីសំពោងពណ៌ក្រមៅ និងរស់រវើកជានិច្ចពេលរកចំណីហើយវាមានស្លឹកត្រចៀកធំ។ ស្នែង ប្រើសឈ្មោលពេញវ័យមានប្រវែងពី ៥០-១០០ សង់ទីម៉ែត្រដែលជាទូទៅមានខ្នែងម្ខាងៗចំនួន ៣ គឺ ១ នៅជាប់គល់ និង ២ ទៀតនៅខាងចុង។
បើតាមក្រសួងបរិស្ថានប្រើសជាសត្វដែលអាចរស់នៅគ្រប់ជម្រកទាំងអស់រួមទាំងព្រៃស្រោង និងព្រៃរបោះ។ វារកស៊ីពេលព្រលឹម និងពេលព្រលប់ហើយសម្រាកពេលថ្ងៃនៅតាមព្រៃក្រាស់ៗ។ ចំណីរបស់វាមានដូចជាស្លឹកឈើចុងមែកឈើតូចៗ ផ្លែឈើ និងស្មៅ។ល។
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ ប្រើសតែងជម្រុះ ស្នែងចាស់ចោលនៅចន្លោះខែកក្កដា ដល់ខែកញ្ញា។ នៅរដូវបន្តពូជ ប្រើសឈ្មោលតែងតែជល់គ្នាយកឈ្នះដើម្បីគ្រប់គ្រងតំបន់ និងពាក់ញីនៅក្នុងហ្វូងរហូតដល់ ៨ ក្បាល។ ប្រើសញីកើតកូនម្ដងតែ ១ បន្ទាប់ពីពពោះរយៈពេល ៨ ខែ។ វាមានវត្តមាននៅភូមិភាគខាងជើង និរតី និង ភូមិភាគឦសាននៃប្រទេសកម្ពុជា។ គេក៏បានរកឃើញផងដែរនៅប្រទេសឥណ្ឌា ប្រទេសចិន និងតំបន់ភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍ រួមទាំងកោះស៊ូម៉ាត្រា កោះចារ៉ា និងបូនេអូរ។
ប្រើសជាប្រភេទសត្វដែលស្ថិតក្នុងក្រុមដែលងាយរងគ្រោះថ្នាក់ដោយសារការបរបាញ់យកសាច់ស្នែង ស្បែក និងឆ្អឹងដើម្បី ធ្វើពាណិជ្ជកម្ម៕