.jpg)
បុរសម្នាក់ចាប់ត្រីនៅក្នុងត្រពាំងដែលរីងស្ងួតនាពេលកន្លងមក។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ ចាប់ពីឆ្នាំ ២០០០ ដល់ឆ្នាំ ២០១៧ ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ១ លានខ្នងផ្ទះ បានទទួលរងគ្រោះធ្ងន់ធ្ងរ ដោយសារគ្រោះមហន្តរាយនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុហើយការចំណាយថវិកាជាតិរបស់រដ្ឋាភិបាល ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះគឺនៅមានកម្រិតនៅឡើយ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ចេញផ្សាយលើកដំបូងមួយដែលធ្វើឡើងដើម្បីជួយផ្ដល់ព័ត៌មានដល់ពលរដ្ឋឱ្យបានដឹងអំពីរបៀបនៃការប្រើប្រាស់ថវិកាជាតិរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុកន្លងមក។
វេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា (The NGO Forum on Cambodia) បានចេញផ្សាយរបាយការណ៍លើកដំបូងនេះកាលពីថ្ងៃទី ៤ ខែមីនាដែលអះអាងថា គឺជាព័ត៌មានសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋយល់ដឹងអំពីការចំណាយថវិកាជាតិដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
របាយការណ៍បញ្ជាក់ថា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០០ ដល់ឆ្នាំ ២០១៧ មានប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ ១ លានខ្នងផ្ទះបានទទួលរងផលប៉ះពាល់ពីគ្រោះមហន្តរាយនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុធ្ងន់ធ្ងររួមមានទឹកជំនន់ខ្យល់ព្យុះ កំណើនសីតុណ្ហភាព ភាពរាំងស្ងួត និងភ្លៀងធ្លាក់មិនទៀងទាត់។
របាយការណ៍សរសេរថា៖ «គ្រោះមហន្តរាយអាកាសធាតុទាំងនេះអាចបំផ្លាញផ្ទះសំបែង និងទ្រព្យសម្បត្តិផ្សេងទៀតប៉ះពាល់លទ្ធភាពកសិករក្នុងការផលិតស្បៀងអាហារ បង្កើនការរីករាលដាលនៃជំងឺឆ្លង និងគ្រោះថ្នាក់សុខភាពផ្សេងទៀតបណ្ដាលឱ្យមានការចំណាយច្រើនក្នុងគ្រួសារការប្រកបអាជីវកម្ម និងប៉ះពាល់ការចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ ហើយអ្វីដែលធ្ងន់ធ្ងរបំផុតគឺការគំរាមកំហែងដល់ប្រជាជន និងសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា»។
NGO Forum បញ្ជាក់ថារបាយការណ៍នេះត្រូវបានធ្វើឡើងដោយផ្អែកលើទិន្នន័យបានមកពីច្បាប់ថវិកាជាតិរបាយការណ៍ពិនិត្យចំណាយសាធារណៈលើការប្រែប្រួលអាកាសធាតុឆ្នាំ ២០១៧ និងប្រភពឯកសារដទៃទៀតរបស់រដ្ឋាភិបាល។
របាយការណ៍បន្តថា កាលពីឆ្នាំ ២០១៧ រដ្ឋាភិបាលបានចំណាយថវិកានៅមានកម្រិតទាបត្រឹមតែ ២២៥ លានដុល្លារ ដើម្បីដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុហើយមានតែ ៣% នៃថវិកាទាំងនេះត្រូវបានចំណាយមានផលប្រយោជន៍ក្នុងការដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុទាំងស្រុង។ ចំណែកថវិកាចំនួន ៧០% ត្រូវបានចំណាយដោយមិនបានគិតគូរលើការឆ្លើយតបការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ខណៈចំនួន ២៧% ទៀតចំណាយដោយផ្នែកដែលមានផលប្រយោជន៍ក្នុងការដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។
របាយការណ៍សរសេរថា៖ «ចំណាយរបស់រដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនគឺផ្ដោតទាំងស្រុងលើការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ហើយចំណាយទាំងនោះគឺមិនមានការចាំបាច់ប្រសិនបើការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមិនបានកើតឡើង។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្ដែងនៃការចំណាយដែលមានផលប្រយោជន៍គឺការសាងសង់ទំនប់ទឹកសមុទ្រក្នុងការការពារសហគមន៍តំបន់ឆ្នេរពីការកើនឡើងនីវ៉ូទឹកសមុទ្រ»។
ក្រសួងដែលទទួលបានថវិកាជាតិច្រើនជាងគេក្នុងការដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុគឺក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយមដែលមានចំនួន ៣៧% ក្រសួងសាធារណការ និងដឹកជញ្ជូនចំនួន ១៩ ភាគរយ ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទចំនួន ១០% ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ១០% ក្រសួងបរិស្ថាន ៤% ក្រសួងសុខាភិបាល ៣% និងក្រសួងផ្សេងៗទៀតមានចំនួន ១៧%។
របាយការណ៍ដដែលបញ្ជាក់ថា ស្ដ្រីនិងកុមារជាអ្នកប្រឈមហានិភ័យច្រើនជាងគេចំពោះផលប៉ះពាល់ដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលមិនទាន់ផ្ដល់ព័ត៌មានគ្រប់គ្រាន់នៅឡើយអំពីដំណោះស្រាយតាមរយៈថវិកាចំពោះជនងាយរងគ្រោះជាស្ដ្រី និងកុមារនេះ។
លោក តឹក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិ NGO Forum បានលើកឡើងថា៖ «នេះគឺជារបាយការណ៍ទី ១ ដែលបានធ្វើការសិក្សាយ៉ាងស៊ីជម្រៅលើបញ្ហាប្រឈមនានាដែលប្រទេសកម្ពុជាកំពុងជួបប្រទះលើបញ្ហាប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងមានការចូលរួមផ្ដល់គំនិតយោបល់ពីស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនានា។ របាយការណ៍នេះនឹងចូលរួមបន្ថែមដល់រាជរដ្ឋាភិបាល និងសភាធ្វើការអភិវឌ្ឍប្រទេសដែលធន់នឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ និងដោះស្រាយបញ្ហាសំខាន់ៗមួយចំនួនទៀតដូចជាសុខភាព ប្រាក់ចំណូល សន្ដិសុខសង្គម និងជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាជន»។
កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញលោក កែវ វី អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយបានលើកឡើងថា លោកមិនបានដឹងអំពីការចំណាយថវិកាជាតិក្នុងឆ្នាំ ២០២០ ក្នុងការដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនេះទេ ហើយលោកថាខាងក្រសួងបរិស្ថានគឺអាចដឹងអំពីទំហំថវិកានេះ។
លោក នេត្រ ភក្ត្រា អ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានមិនទាន់បានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើសុំធ្វើអត្ថាធិប្បាយពីបញ្ហានេះទេគិតរហូតមកដល់ម៉ោងបោះពុម្ពផ្សាយកាសែតពីយប់មិញ។
អង្គការ NGO Forum លើកឡើងថា ដើម្បីធានាថារដ្ឋាភិបាលធ្វើការសម្រេចចិត្តត្រឹមត្រូវលើការប្រើប្រាស់ថវិកាជាតិ ដើម្បីដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុគឺគួរតែឱ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិល ប្រជាពលរដ្ឋ និងភាគីពាក់ព័ន្ធផ្សេងទៀតមានឱកាសចូលរួមធ្វើសេចក្ដីសម្រេចចិត្ត និងតាមដានការចំណាយនៅមូលដ្ឋានហើយជំរុញឱ្យស្ថាប័នរដ្ឋទទួលខុសត្រូវក្នុងការគ្រប់គ្រងថវិកាជាតិ។
របាយការណ៍បញ្ជាក់ថាប្រសិនបើកម្ពុជាពុំបានដោះស្រាយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុឲ្យបានទាន់ពេលទេនោះនឹងអាចធ្វើឱ្យ GDP ធ្លាក់ចុះ ០,៤% នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២០ និងធ្លាក់ចុះ ៩,៨% ទាបជាងផែនការនៅឆ្នាំ ២០៥០ រួមទាំងការប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ក្នុងការក្លាយជាប្រទេសមានប្រាក់ចំណូលមធ្យមកម្រិតខ្ពស់នៅឆ្នាំ ២០៣០៕
