ភ្នំពេញៈ ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅ​ភូមិ​មានជ័យ សង្កាត់​ស្ទឹងមានជ័យ​ទី​១ ខណ្ឌមានជ័យ ដែល​រស់នៅ​ជិត​កន្លែង​កសិដ្ឋាន​ចិញ្ចឹម​រុយ ប៊ីអេសអែហ្វ​ (BSF Farm) បាន​ឱ្យដឹងថា ទីតាំង​កសិដ្ឋាន​ចិញ្ចឹម​រុយ​ ១ ​កន្លែង​នេះ​មាន​ការជះក្លិន​មិនល្អ​នាំឱ្យ​ពួកគាត់​ពិបាក​ក្នុង​ការរស់នៅ ប៉ុន្តែ​ក្រោយ​អាជ្ញាធរ​ចុះ​ពិនិត្យ​ដល់​កន្លែង​ទើប​ក្លិនស្អុយ​ត្រូវ​បាន​កាត់បន្ថយ​។

អ្នកស្រី​ ម៉េង ជូ ជា​អ្នកលក់​គ្រឿងទេស​ម្នាក់​នៅក្បែរ​កសិដ្ឋាន​នោះបាន​ថ្លែងថា ប្រមាណ​រយៈពេល​ជាង​កន្លះ​ខែ​មកនេះ ក្លិនស្អុយ​ដែល​ធ្លាប់តែ​ភាយ​ចេញពី​កសិកដ្ឋាន​ចិញ្ចឹម​រុយ​បាន​ធូរស្បើយ​ឡើងវិញ ប៉ុន្តែ​មិនទាន់​បាន​ឈប់​ជះក្លិន​ទាំងស្រុង​នោះទេ​នៅ​មាន​ភាយ​មក​ម្តងៗ តែ​មិន​ប៉ះពាល់​ខ្លាំង​ដូច​កាលពីមុន​។

អាជីវករ​រូបនេះ​ថ្លែងថា​៖ «​ឥឡូវ​វា​គ្រាន់​ជាង​មុន កាល​សារ​មុន​ស្អុយ​ពេញ​ភូមិ​ដែរ​ហ្នឹង​។ ស្អុយ​ដេក​អត់​បាន​ទេ ម្នាក់ៗ​បិទ​តែ​កៅ​អៀក​ទេ ហើយ​ខ្ញុំ​អ្នកលក់​នៅក្បែរ​ហ្នឹង​អ៊ីចឹង ម៉ៃ្ងៗ​ខ្ញុំ​ឈឺក្បាល​រហូត​។ ឥឡូវ​ប្រហែល​គាត់​មាន​បច្ចេកទេស​អី​យ៉ាងម៉េច ធ្វើឱ្យ​លែង​សូវ​ធុំក្លិន អាហ្នឹង​ខ្ញុំ​មិនដឹង​ដែរ​»​។

អ្នកស្រី​ សុង ខេង ពលរដ្ឋ​ម្នាក់ទៀត​ដែល​នៅក្បែរនោះ​បានឱ្យដឹងថា កាលពីមុន​ដំបូង​មាន​ក្លិនស្អុយ​ជាប់​រាល់ថ្ងៃ តែ​ក្រោយមក​ប្រជាពលរដ្ឋ​នៅក្បែរៗ​នេះ​នាំគ្នា​ត្អូញត្អែរ​ប្រាប់​ម្ចាស់​កសិដ្ឋាន​ជា​បន្តបន្ទាប់​។ ក្រោយមក​ក៏​សង្កេតឃើញ​ថា លែង​សូវ​មាន​ជះក្លិន​មិនល្អ ក្រោយ​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ អាជ្ញាធរ​មូលដ្ឋាន​ចុះមក​ធ្វើការ​ណែនាំ​ដល់​ម្ចាស់​កសិកដ្ឋាន​។

អ្នកស្រី​និយាយថា​៖ «​ការ​ធុំក្លិន​នេះ វា​មិន​អី​ទេ គ្រាន់តែ​ធុំក្លិន​។ អ៊ីចឹង​ទៅ វា​ពិបាក​រស់នៅ​ចេះតែ​ប្រាប់ៗ​គាត់​អ៊ីចឹង​ទៅ​។ តែ​ក្រោយ​អាជ្ញាធរ​ចុះមក​ម្តង លែងសូវ​ធុំក្លិន​ទៅ អាហ្នឹង​វា​តាម​ខ្យល់​ទេ​។ ខ្យល់​បក់​ពី​ខាង​ណា វា​ធុំ​ខាង​ហ្នឹង ហើយ​អ្នកណា​នៅ​ជិត​អ្នក​ហ្នឹង​ធុំក្លិន អ្នក​ឆ្ងាយ​គេ​មិនសូវ​ប៉ុន្មាន​ទេ​»​។

ស្រដៀង​គ្នា​ដែរ អ្នកស្រី​ រ៉ា សៀង បាន​ថ្លែងថា ការ​ជះក្លិន​ស្អុយ​ក្នុងពេល​កន្លងមក​មិនទាន់មាន​ជះឥទ្ធិពល​ធ្ងន់ធ្ងរ ដល់​សុខភាព​ប្រជាពលរដ្ឋ​ទេ​។ បញ្ហាសំខាន់​គឺ​នាំ​ឱ្យ​មាន​ការពិបាក​រស់នៅ ព្រោះ​ធំ​ក្លិនស្អុយ និង​មាន​រុយ​ចេញ​មក​រំខាន​។

«​វា​រាង​ស្អុយ ស្អុយ​ឡើង​ជូរ​អ៊ីចឹង​ទៅណា​! ហើយ​វា​មាន​រុយ​មានអី អ៊ីចឹង​ទៅ​នៅ​អត់​ចង់​បានទេ​។ តែ​ខ្ញុំ​ចេះតែ​ស្រែកៗ​ឱ្យ​ដែរ​ហ្នឹង​ថា​ធុំក្លិន​។ អ៊ីចឹង​ការ​ធុំក្លិន​នេះ​ដូច​អត់​ទាន់​មាន​បញ្ហា​អី​ធ្ងន់ធ្ងរ កើតជា​ជំងឺ​អី​ផ្សេងៗ​ទេ គ្រាន់តែ​វា​ធុំក្លិន​ជូរ​ខ្លាំង​អ៊ីចឹង​ទៅ ទាំងយប់​ទាំង​ថ្ងៃ​យើង​ពិបាក​រស់នៅ ប៉ុន្តែ​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​ចុង​ក្រោយនេះ ដូច​អត់​អី​ផង​»​។ នេះ​បើតាម​អ្នកស្រី​ រ៉ា សៀង​។

លោក​ ទឹម រ័ត្ន អ្នកបច្ចេកទេស​នៅ​កសិដ្ឋាន BSF Farm បានឱ្យ​ដឹងថា ការចិញ្ចឹម​សត្វ​រុយ​នេះ មិន​ប៉ះពាល់​ដល់​បរិស្ថាន​នោះទេ​។ ផ្ទុយទៅវិញ​វា​បាន​ជួយ​ទៅដល់​បរិស្ថាន​ទៀតផង ព្រោះ​ការចិញ្ចឹម​រុយ​នេះ​នឹង​ជួយ​កាត់បន្ថយ​ការបោះចោល​កាកសំណល់​ស្អុយរលួយ​ផ្សេងៗ​ជាច្រើន​យ៉ាង​ដូចជា បន្លែ ផ្លែឈើ​គ្រប់មុខ​ជាដើម​។

«​បើ​និយាយ​ឱ្យ​ចំ​ទៅ​ផ្នែក​បរិស្ថាន​វា​ជួយ​បាន​ច្រើន​ទៅលើ​បរិស្ថាន​ខាង​កាកសំណល់​រលួយ​គ្រប់​ប្រភេទ​។ តែបើ​រឿង​ប៉ះពាល់​ដោយ​ក្លិន​អី កាលណា​ដែល​យើង​ប្រមូល​កាកសំណល់​បន្លែ​ផ្លែឈើ​មក​គរទុក​យូរ​អាហ្នឹង​វា​អាច​នឹងមាន​ក្លិន​ខ្លះ​។ ប៉ុន្តែ​នៅពេល យើង​កិន​បំប្លែង​បន្ថែម​វត្ថុធាតុដើម​យើង​ទៅ​វា​អត់​មាន​បញ្ហា​ក្លិន​ចោទ​ទេ​»​។ នេះ​បើតាម​ការអះអាង​របស់​លោក​ ទឹម រ័ត្ន​។

បើតាម​លោក​ រ័ត្ន ការចិញ្ចឹម​រុយ​នេះ​មាន​ប្រយោជន៍​ច្រើន​សម្រាប់​អ្នក​កសិកម្ម ជាពិសេស​អ្នក​ចិញ្ចឹមសត្វ ដែល​ត្រូវ​ការផលិត​ចំណី​សម្រាប់​សត្វ ដូចជា ត្រចៀកកាំ មាន់ ទា និង​ត្រី​គ្រប់​ប្រភេទ​ជាដើម​។ លោក​បញ្ជាក់ថា រុយ និង​ដង្កូវ​មាន​ប្រូតេអ៊ីន​ខ្ពស់​ដែល​ជួយ​ឱ្យ​សត្វ​ឆាប់​ធំ ស្បែក​រោម​ភ្លឺរលោង ឆ្អឹង​រឹងមាំ ខ្លាំងក្លា មិន​ងាយ​មាន​ជំងឺ​។

លោក​និយាយថា​៖ «​រុយ​ដែល​យើង​ចិញ្ចឹម​នេះ គេ​ហៅថា​រុយ Black soldier fly គឺ​រុយ​ប្រូតេអ៊ីន គឺ​វា​អត់​មាន​ទៅ​ប៉ះពាល់​ដល់​សុខភាព​មនុស្ស ឬក៏​អី​ទេ ហើយ​ដង្កូវ គឺ​យើង​ចិញ្ចឹម​សម្រាប់​ជា​ចំណី​សត្វ​។ រីឯ​កាកសំណល់​ដែល​សល់​ពី​ដង្កូវ​ហ្នឹង​គឺ​យើង​អាច​ធ្វើ​ជា​ជីកំប៉ុស​ដ៏ល្អ​»​។

លោកស្រី​ សឹង មុំ ចៅសង្កាត់​ស្តីទី​នៃ​សង្កាត់​ស្ទឹងមានជ័យ​ទី ១ ប្រាប់​ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ ​ពី​ម្សិលមិញ​ថា ជុំវិញ​រឿង​ភាយ​ចេញ​ក្លិន​មិនល្អ​ប៉ះពាល់​ដល់​ការរស់នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ នៅក្បែរ​កសិដ្ឋាន​ចិញ្ចឹម​រុយ​នេះ អាជ្ញាធរ​បាន​ហៅ​ភាគី​អ្នកប្តឹង​ម្នាក់ និង​ម្ចាស់​កសិដ្ឋាន​ទៅ​ប្រជុំ​នៅ​សាលា​រាជធានីភ្នំពេញ និង​បាន​សម្របសម្រួល​គ្នា​រួចរាល់​ហើយ​កាលពី​ថ្ងៃទី​ ១៥ ខែកុម្ភៈ​។

លោកស្រី​ថ្លែងថា​៖ «​កាលពី​ម្សិលមិញ​នេះ គេ​បាន​ទៅ​សម្របសម្រួល​គ្នា ដោះស្រាយ​គ្នា​រួចរាល់​អស់ហើយ អត់​មាន​បញ្ហា​អី​ទៀត​ទេ​។ អ្នកប្តឹង​ហ្នឹង​មានតែ​ម្នាក់​ទេ ព្រោះ​ពីមុន វា​មាន​អ៊ីចឹង​មែន​។ ដល់​ឥឡូវនេះ​គេ​ហ៊ុមព័ទ្ធ​បានល្អ ហើយ​ម្យ៉ាងទៀត​កន្លែង​ហ្នឹង​គេ​ជិត​ប្តូរ​ទីតាំង​ទៅ​កៀនស្វាយ​ហើយ​»​។

លោក​ សៅ សែនសំណាង ម្ចាស់​កសិដ្ឋាន​ចិញ្ចឹម​រុយ BSF ដែល​បាន​ទៅ​ចូលរួម​ក្នុង​កិច្ចប្រជុំ​នោះ​ឱ្យ​ដឹងថា អាជ្ញាធរ​បាន​សាទរ​ចំពោះ​ការចិញ្ចឹម​រុយ​ក្នុង​កសិដ្ឋាន​នេះ​។ ប៉ុន្តែ​ត្រូវធ្វើ​យ៉ាងណា​ត្រូវមាន​បច្ចេកទេស កុំ​ឱ្យ​មាន​ក្លិន​ភាយ​ចេញ​ប៉ះពាល់​ដល់​ការរស់នៅ​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ​។

លោក​ប្រាប់ថា​៖ «​កិច្ចប្រជុំ​បាន​លទ្ធផល​ល្អ​ណាស់​បង​។ ឯកឧត្តម​ [​ខាង​អាជ្ញាធរ​] ​លោក​គាំទ្រ​ឱ្យមាន​ការចិញ្ចឹម​ឱ្យ​បានច្រើន​។ លោក​រីករាយ​ព្រោះ​វា​ជួយ​បរិស្ថាន​ច្រើន ហើយ​លោក​ណែនាំ​ធ្វើយ៉ាងណា​ឱ្យ​ល្អ កុំឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​អ្នកជិតខាង កុំ​ឱ្យ​មាន​ក្លិន ដោយ​បច្ចេកទេស​»៕

វីដេអូ៖