.jpg)
ស្ត្រីម្នាក់ដើររើសសំរាមនៅលើគំនរសំរាមដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃចន្ទ។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ ពលរដ្ឋដែលរស់នៅជុំវិញទីលានចាក់សំរាមក្នុងខណ្ឌដង្កោ រាជធានីភ្នំពេញបានទទូចឲ្យមានការដោះដូរទីលានចាក់សំរាមឲ្យឆ្ងាយពីទីប្រជុំជន និងបង្កើនលក្ខណៈបច្ចេកទេសឲ្យបានល្អប្រសើរជាងមុន ខណៈបច្ចុប្បន្នកំពុងធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន និងសុខភាពដល់ពលរដ្ឋ ជាអ្វីដែលអាជ្ញាធរអះអាងថា គម្រោងថ្មីត្រូវបានគិតគូររួចហើយ។
គំនរសំរាមហ៊ុមព័ទ្ធដោយប្រឡាយទឹកដែលគេជីកសម្រាប់ចម្រោះជាតិស្អុយចេញពីគំនរសំរាមដែលគរជាច្រើនប្លុក ហើយសារធាតុខ្លះនៃទឹកស្អុយនេះ ក៏បានបង្ហូរតាមប្រឡាយហូរកាត់ផ្ទះអ្នកភូមិបង្កឲ្យកើតសត្វមូស រុយ ហោះឡើងឆ្វែលឆ្វាត់បន្ថែមពីលើក្លិនស្អុយស្ទើរអត់ទ្រាំមិនបានដល់ពលរដ្ឋដែលមានលំនៅជិតឆ្ងាយក្នុងតំបន់នោះ។ «សំរាម ធុំក្លិន ជូរផង ស្អុយផង ផ្អូមផង មានគ្រប់បែប គ្រប់យ៉ាងហ្នឹងណា។ ប្រសិនបើយប់យើងដេកទៅក្លិនមកខ្លាំង ជាពិសេសហ្នឹងគឺនៅពេលមានមេឃភ្លៀង និងនៅពេលឡានទើបដឹកសំរាមមកចាក់ថ្មី។ថាខ្ញុំស៊ាំក៏បានប៉ុន្តែពេលខ្លះអូនអើយ បងទ្រាំមិនបានទេ វាស្អុយណាស់»។
ពាក្យតម្អូញខាងលើនេះគឺជាការលើកឡើងរបស់ស្ត្រីម្នាក់ដែលផ្ទះរបស់គាត់មានចម្ងាយប្រមាណ ៣ គីឡូម៉ែត្រពីទីលានចាក់សំរាមក្នុងខណ្ឌដង្កោដែលជាទីផ្ទុកសំរាមដ៏ធំនៅភ្នំពេញ។ អ្នកស្រី សុខ ឡាយ គឺជាស្ត្រីមេផ្ទះ និងមានមុខរបរលក់ដូរបន្តិចបន្តួចនៅផ្ទះ រីឯប្តីអ្នកស្រីជាអ្នកស៊ីឈ្នួលបើកឡានធំឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនពួកគាត់បានមករស់នៅក្បែរទីលានចាក់សំរាមនេះកាលពីឆ្នាំ ២០១៤ ស្របពេលដែលគ្រួសារអ្នកស្រីក៏បានដឹងថាក្នុងតំបន់នេះ មានបរិយាកាស និងខ្យល់មិនល្អនោះ។
ស្ត្រីដែលមានកម្ពស់ទាប សម្បុរ ស មុខកាត់កូនចៅចិនរូបនេះ បានថ្លែងបន្តថា បើទោះជាផ្ទះអ្នកស្រីមានចម្ងាយឆ្ងាយពីទីលានចាក់សំរាមនេះបន្ដិចក្ដី ក៏ក្លិនមិនល្អបានជះមកដល់ដែរ ហើយបញ្ហានេះ អ្នកស្រី និងអ្នករស់នៅជុំវិញតំបន់គំនរសំរាមនោះបានជួបប្រទះយូរឆ្នាំមកហើយ។
និយាយដល់ចំណុចនេះ អ្នកស្រីបានងើបហុចភេសជ្ជៈដល់អ្នកដំណើរ និងឈោងយកនូវក្រដាសប្រាក់ ២ ពាន់រៀលត្រឡប់មកវិញ ហើយថ្លែងបន្ថែមថា ក្រៅពីមានក្លិនស្អុយ សត្វល្អិតផ្សេងៗមានដូចជា សត្វរុយ និងមូសក៏ជាបញ្ហាដ៏គួរឲ្យបារម្ភដល់សុខភាពផងដែរ។
អ្នកស្រីបានបញ្ជាក់ថា៖ «កូនខ្ញុំឈឺម្តងៗទាំង ៤ នាក់បន្តកន្ទុយគ្នា ងាកផ្តាសាយៗ ហើយបើជំងឺសួតវិញគឺឈឺរហូត រាល់ៗឆ្នាំ ស្ទើរតែគ្រប់រដូវកាល។ ខ្ញុំចង់ឲ្យគេដូរវាចេញទៅ តែមិនដឹងពេលណា បានគេដូរ បើយើងនិយាយយូរហើយ។ ធ្លាប់ឮមានការលើកឡើងពីគម្រោងដូរទីលានចាក់សំរាមនេះដែរ តែមិនដឹងជាអង្កាល់បើតាមឮថាវានៅផ្ទុកសំរាមបានយូរទៀត»។
ទីលានចាក់សំរាមដែលមានទំហំដល់ទៅ ៣១,៤ ហិកតាមួយនេះត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០០៩ បន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរសម្រេចបិទទីលានចាក់សំរាមនៅស្ទឹងមានជ័យ។ ទីលានចាក់សំរាមនេះ អាចផ្ទុកសំរាមក្នុង
ថ្ងៃៗ រាប់ពាន់តោន ដែលត្រូវបានប្រមូលពីគ្រប់ទិសទីក្នុងរាជធានីភ្នំពេញយកមកចាក់ផ្ដុំគ្នានៅទីនេះ។
ម្ចាស់អាហារដ្ឋានមួយកន្លែង នៅមុខមជ្ឈមណ្ឌលប្រល័យពូជសាសន៍ជើងឯក អ្នកស្រី នាថ វ័យជាង ៣០ ឆ្នាំ បានថ្លែងដែរថា វាគួរតែដល់ពេលហើយ ដែលទីលានចាក់សំរាមនៅក្នុងខណ្ឌនេះត្រូវរើចេញ ព្រោះថា បច្ចុប្បន្នតំបន់ជុំវិញនេះ មានការអភិវឌ្ឍ និងមានពលរដ្ឋរស់នៅច្រើន។ ម្យ៉ាងទៀត តំបន់នេះ
គឺជាតំបន់ទេសចរណ៍ផង ដែលគួរកែលម្អ។
ស្ត្រីសម្បុរសរូបនេះពោលឡើងថា៖ «ភ្ញៀវដែលមកកម្សាន្តនៅមជ្ឈមណ្ឌលជើងឯកនេះ តែងតែសួរនាំពីក្លិនស្អុយដែលភាយមកជាញឹកញាប់ ថាវាជាក្លិនអ្វី?ហើយហេតុអ្វីបានជាមានក្លិនបែបនេះ?ពេលខ្លះមិនគ្រាន់តែសួរពីរឿងក្លិននេះទេ ភ្ញៀវឆ្ងល់ថា ម៉េចបានជាតំបន់នេះ មានរុយច្រើនម្ល៉េះ? រហូតមានភ្ញៀវខ្លះគាត់ខ្ពើមរអើម ស្ទើរតែមិនហ៊ានញ៉ាំអីនៅកន្លែងខ្ញុំទៀតផង»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ អ្នកស្រី ហាង រដ្ឋា វ័យជាង ២០ ឆ្នាំ ជាអាជីវករនៅមុខមជ្ឈមណ្ឌលប្រល័យពូជសាសន៍ជើងឯក បានបន្ទរពីក្រោយដែរថា៖ «កន្លែងនេះ សុទ្ធតែបរទេសចេញចូល បើស្អុយម្លឹងៗអ្នកណាទ្រាំបាន? ហើយបើបាញ់ថ្នាំរុយឯណោះ (ទីលានចាក់សំរាម) គឺតាមដើមឈើទន់អស់ហើយ ដោយសាររុយទំឡើងខ្មៅ ចានឆ្នាំងអីហ្នឹង សុទ្ធតែដានជើងរុយ»។
លោក ស៊ុន ស៊ីវ ចៅសង្កាត់ជើងឯក ខណ្ឌដង្កោបានថ្លែងថា ពលរដ្ឋក្នុងសង្កាត់ និងនៅជុំវិញតំបន់នេះ គឺបានទទួលរងគ្រោះជាយូរមកហើយជាមួយនឹងបញ្ហាគំនរសំរាមនេះ ហើយលោកក៏ចង់ឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទីលានចាក់សំរាមនេះឲ្យបានឆាប់ផងដែរ ព្រោះទទួលបានសំណើជាបន្តបន្ទាប់ពីពលរដ្ឋ។
ចៅសង្កាត់សម្បុរសណ្តែកបាយរូបនេះបានថ្លែងក្នុងចំណោមមនុស្ស ២-៣ នាក់ នៅកន្លែងតុធ្វើការក្នុងសាលាសង្កាត់ជើងឯកដែលនៅមិនឆ្ងាយពីទីលានចាក់សំរាមប៉ុន្មាននោះថា៖ «ប្រាកដណាស់ ត្រូវតែដោះដូរទីតាំង ព្រោះកន្លងមករាប់ឆ្នាំហើយ ដែលប្រជាពលរដ្ឋខ្ញុំទទួលផលប៉ះពាល់នេះ ហើយណាមួយការដឹកសំរាមរបស់គាត់តាមផ្លូវក៏ពិបាក ឡានក្រុមហ៊ុនស៊ីនទ្រីហ្នឹងហូរទឹកស្អុយមកពេញតែផ្លូវ»។
រថយន្តពេលកំពុងដឹកសំរាមទៅដាក់នៅទីលានចោលសំរាមក្នុងខណ្ឌដង្កោ។ ហេង ជីវ័ន
យោងតាមឯកសារស្រាវជ្រាវរបស់វិទ្យាស្ថានសភាកម្ពុជា ឆ្នាំ ២០១៥ ទីលានចាក់សំរាមនៅកម្ពុជា បើប្រៀបធៀបនឹងប្រទេសវៀតណាម និងថៃ នៅមានកម្រិតនៅឡើយដោយផ្តោតទៅលើបច្ចេកទេសអនាម័យ ការរចនា និងវិធីសាស្ត្រគ្រប់គ្រងសំរាម ហើយទីលានចាក់សំរាមនៅកម្ពុជាភាគច្រើន មានទីតាំងនៅតំបន់ដែលងាយលិចទឹក ដែលអាចបណ្តាលឲ្យមានការបំពុលបរិស្ថានតាមរយៈសារជាតិពុលកើតឡើងនៅក្នុងបរិវេណទឹកក្រោមដី និងដីស្រែដែលនៅជុំវិញនោះ។ លើសពីនេះ ពលរដ្ឋដែលនៅជុំវិញនោះ អាចប្រឈមនឹងគ្រោះថ្នាក់ដល់សុខភាព ដែលបណ្តាលមកពីសត្វរុយ និងសត្វល្អិត បង្កើតជាជំងឺផ្សេងៗ។
លោក ហ៊ុល សៀងហេង ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវនិងនវានុវត្តន៍ Hul Seingheng Director of Research and innovation center បានលើកឡើងថា តាមការសិក្សាចុងក្រោយ ដែលប្រទេសមួយចំនួនបានអនុវត្តគឺទីលានចាក់សំរាមប្រភេទ Landfill ព្រោះទីលានប្រភេទនេះ មានលក្ខណៈអាចជួយទប់ស្កាត់ផលប៉ះពាល់បានច្រើន និងអាចកែប្រែសំរាមទាំងនោះ ទៅជាថាមពលបាន ខណៈកម្ពុជានៅប្រើប្រាស់ទីលានចាក់សំរាមប្រភេទ Dumpsite ដែលប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់នៅឡើយ បើទោះមានការប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសខ្លះក៏ដោយ។
ដោយសារតែបែបនេះហើយ លោក សៀងហេង បានរំពឹងថា រដ្ឋាភិបាល គួរតែពិចារណា វិនិយោគទីលានចាក់សំរាមថ្មី ប្រកបតាមស្តង់ដា បើទោះជាត្រូវចំណាយទុនច្រើនក៏ដោយព្រោះថា ទៅថ្ងៃអនាគត បញ្ហាសំរាមនៅកម្ពុជា អាចជាការប្រឈមធំបំផុត បើអាជ្ញាធរមិនមានវិធានទប់ស្កាត់ឲ្យបានទាន់ពេលទេនោះ។
លោកបន្តថា៖ «យើងគួរតែធ្វើ Landfill តាមលក្ខណៈបច្ចេកទេសហើយ បើទោះជាអស់លុយច្រើន តែត្រូវតែធ្វើ មិនគួរធ្វើ Dumpsite ទេ ព្រោះប៉ះពាល់ច្រើន ហើយមិនអាចយកសំរាមហ្នឹងមកផលិតជាប្រយោជន៍អីបានទៀត។ យើងត្រូវតែវិនិយោគលើសំរាមហ្នឹងតែម្តង មិនអាចមើលស្រាលផ្នែកបរិស្ថានហ្នឹងបានទេ»។
តាមការស្រាវជ្រាវរបស់វិទ្យាស្ថានបច្ចេកវិទ្យានៃកម្ពុជាឧបត្ថម្ភដោយមូលនិធិអាស៊ីដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក កាលពីឆ្នាំ ២០១៥ បានបង្ហាញថា សំរាមនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញនឹងកើនឡើងទ្វេដង ពោលគឺ សំរាមប្រមាណជា ៣ ពាន់តោន នឹងត្រូវបានបង្កើតក្នុង ១ ថ្ងៃនៅក្នុងឆ្នាំ ២០៣០ ខាងមុខ។ ការស្រាវជ្រាវដដែលនេះក៏បានដាក់ការបារម្ភផងដែរថា វានឹងអស់លទ្ធភាពនៅក្នុងការផ្ទុកសំរាមនៅឆ្នាំ ២០២០ ខណៈអាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញអះអាងពីគម្រោងបង្កើតទីតាំងចាក់សំរាមថ្មីបន្ថែមបន្ទាប់ពីពិនិត្យឃើញថាទីលានចាក់សំរាមនៅខណ្ឌដង្កោនឹងមិនអាចទទួលសំរាមបន្ដបាន។
លោក កែវ ចាន់ណារិទ្ធ ប្រធានគ្រប់គ្រងទីលានចាក់សំរាមដង្កោបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ពីម្សិលមិញថា ទីលានចាក់សំរាមខណ្ឌដង្កោ ពិតជាមិនអាចផ្ទុកសំរាមបានតទៅទៀតទេនៅចុងឆ្នាំ ២០២០ ឬយ៉ាងយូរនៅដើមឆ្នាំ ២០២១។ លោកបានបន្តថា បើទោះជាទីលានចាក់សំរាមដង្កោ មិនទាន់ស្របតាមស្តង់ដាបច្ចេកទេស Landfill ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរ រួមទាំងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍បានអនុវត្តទៅតាមស្តង់ដាបច្ចេកទេសមួយចំនួនដែលហៅថា (Open dumpsite) ដើម្បីឲ្យទីលាននេះអាចឆ្លើយតប និងទប់ស្កាត់ផលប៉ះពាល់ផ្នែកបរិស្ថាន និងដល់សុខភាពពលរដ្ឋនៅជុំវិញនោះ។ លោក កែវ ចាន់ណារិទ្ធ បានបន្ថែមថា ស្របពេលទីលាននេះជិតពេញ អាជ្ញាធរក៏កំពុងសិក្សាពីទីតាំងថ្មី និងកំពុងសិក្សាពីបច្ចេកទេសថ្មីដើម្បីរចនាទីលានចាក់សំរាមថ្មីឲ្យអស់ពីលទ្ធភាពដែលលោកអាចនិយាយបានថា ទីលានថ្មីនេះគឺត្រូវតែបង្កើតឡើងឲ្យបានមុន ស្របពេលទីលានចាក់សំរាមដង្កោនឹងលែងអាចទទួលសំរាមបានបន្តទៀត។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ដោយសារប្រជាពលរដ្ឋមិនទាន់មានការយល់ដឹងពីការទុកដាក់សំរាមដែលអាចឲ្យយើងងាយស្រួលក្នុងការកែច្នៃសំរាមបាន ប៉ុន្តែបញ្ហាប៉ះពាល់ធំជាងគេគឺពាក់ព័ន្ធនឹងទឹកចេញពីសំរាមតែម្តង។ យ៉ាងណាអាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញកំពុងតែសម្លឹងមើលទៅលើការផ្លាស់ប្តូរទីតាំងទីលានថ្មី។អ៊ីចឹងអាចនឹងមានចាប់ពី ១ ព្រោះនិយាយឲ្យចំទៅ ទីលានយើងតែ ១ សព្វថ្ងៃមិនអាចទទួលនូវការចាក់សំរាមទាន់ទេ» ។
លោក ម៉េត មាសភក្តី អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញ បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍កាលពីម្សិលមិញថា គម្រោងទីលានចាក់សំរាមថ្មីប្រមាណជា ២ ទៅ ៣ កន្លែង ដែលអាជ្ញាធរបានសិក្សា តែលោកមិនអាចប្រាប់លម្អិតបានជុំវិញព័ត៌មានទាំងនេះទេ។
យ៉ាងណា លោក មាសភក្ដី សុំឲ្យពលរដ្ឋកុំឲ្យមានការព្រួយបារម្ភជុំវិញកន្លែងថ្មីឬលក្ខណៈបច្ចេកទេស ពីព្រោះអាជ្ញាធរពិតជាបានគិតគូរពីការព្រួយបារម្ភទាំងនេះ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា៖ «ការជូនជាព័ត៌មានថា តំបន់ណាខ្លះ ធ្វើយ៉ាងម៉េចខ្លះ មិនទាន់អាចជូនលម្អិតបានទេ តែគ្រាន់តែអាចប្រាប់ថាយើងបានគិតគូររួចអស់ហើយ បានត្រៀមលក្ខណៈរួចអស់ហើយ។ ខ្ញុំគ្រាន់តែអាចជូនជាព័ត៌មានថា កុំមានការបារម្ភពីបញ្ហាក្នុងការទុកដាក់សំរាមបន្ទាប់ពីទីលានចាក់សំរាមនេះ ពេញទៅ ព្រោះអាជ្ញាធរបានគិតគូររួចហើយ»។
តាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវទូទៅមួយរបស់ Martine Vrijheid London School of Hygiene and tropical Medicine ឆ្នាំ ២០១៥ ស្តីពីផលប៉ះពាល់សុខភាពទៅលើប្រជាជនដែលនៅជិតទីលានចាក់សំរាមបានរកឃើញថា ការពិនិត្យលើការសិក្សាជំងឺរាតត្បាត មានការកើនឡើងហានិភ័យនៃផលប៉ះពាល់ដល់សុខភាព ដូចជាអត្រាកំណើតទាប ពិការភាពពីកំណើតមានការកើតឡើងនូវប្រភពជំងឺមហារីក ហើយហានិភ័យនេះ ត្រូវបានរាយការណ៍ថាមានការលំបាកក្នុងការកំណត់វិសាលភាពផលប៉ះពាល់ផងដែរ។
ងាកមកនិយាយពីអ្នកស្រី សុខ ឡាយ វិញ ក្រោយពីរៀបរាប់ពីបញ្ហាប្រឈមរបស់ខ្លួនដែលបានជួបប្រទះក្នុងរយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ អ្នកស្រីចង់ឲ្យមានការផ្លាស់ប្តូរទីលានចាក់សំរាមពីនេះឲ្យបានឆាប់ដោយថែមទាំងសំណូមពរឲ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាឲ្យល្អមុននឹងសម្រេចដាក់ទីតាំងចាក់សំរាមទៅកន្លែងថ្មីដើម្បីចៀសវាងផ្តល់ផលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងតំបន់ថ្មីបន្តទៀត។
អ្នកស្រីបានពោលឡើងព្រមទាំងយកដៃម្ខាងមកខ្ទប់ច្រមុះផងដែរថា ៖ «វាទៅកន្លែងណាប៉ះពាល់កន្លែងហ្នឹងហើយវាមិនអត់ទេ ព្រោះគេដាក់នៅទីនេះ ប៉ះពាល់នេះ បើគេលើកទៅដាក់កន្លែងផ្សេងទៀត វានឹងប៉ះពាល់កន្លែងផ្សេងទៀតព្រោះយើងមិនដឹងថាគេធ្វើថ្មី មានបច្ចេកទេសល្អអត់? បើយើងរងទុក្ខដោយសារ (ទីលានចាក់សំរាម) រាប់ឆ្នាំហើយនោះ»៕
