.jpg)
ក្បួនដង្ហែព្រះសពសម្ដេចរាជបុត្រីព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ផាទេវី កាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ ព្រះសពរបស់សម្ដេចរាជបុត្រី ព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ផាទេវី ត្រូវបានបូជាកាលពីម្សិលមិញនៅមុខវត្តបទុមវត្តី រាជធានីភ្នំពេញ បន្ទាប់ពីតម្កល់រយៈពេល ៧ ថ្ងៃ ដើម្បីប្រារព្ធព្រះរាជពិធីតាមបវេណី ក្រោយទ្រង់សោយទិវង្គតក្នុងព្រះជន្ម ៧៧ ព្រះវស្សា ដោយរោគាពាធនៅមន្ទីរពេទ្យមួយនាទីក្រុងបាងកក។
ព្រះសពសម្តេចព្រះរៀម នរោត្ដម បុប្ផាទេវី ត្រូវបានបូជានៅក្នុងពិធីដ៏ធំមួយដោយមានសម្តេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី សម្តេចព្រះមហាក្សត្រី មុនិនាថ សីហនុ ញាតិវង្សានុវង្ស ព្រមទាំងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ កងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ព្រះសង្ឃ និងប្រជានុរាស្ត្ររាប់ពាន់អង្គនាក់បានចូលរួមដង្ហែព្រះសពជាលើកចុងក្រោយ។
នៅពេលពិធីបូជាសពបានរៀបចំចប់សព្វគ្រប់តាមបវេណី សំឡេងស្គរបានលាន់ឡើងអមជាមួយឧបករណ៍ភ្លេងដទៃទៀតបានបន្ទរឡើងហើយព្រះករុណាមហាក្សត្រ ទ្រង់បានថ្វាយព្រះភ្លើងជូនដំណើរសម្ដេចរាជបុត្រី នរោត្តម បុប្ផាទេវី ជាលើកចុងក្រោយដែលតម្កល់លើរានព្រះមេរុដ៏ល្អឥតខ្ចោះខណៈព្រះញាតិវង្សានុវង្ស និងអ្នកចូលរួមបានសម្តែងនូវភាពសោកសៅចំពោះការបាត់បង់ព្រះរាជបុត្រីជារៀងរហូតនេះ។
ព្រះអង្គម្ចាស់ក្សត្រី ស៊ីសុវត្ថិ មុនីកូស្សម៉ា ជាបុត្រីច្បងរបស់ព្រះរៀម បុប្ជាទេវីបានមានបន្ទូលក្រោយព្រះរាជពិធីថ្វាយព្រះភ្លើងដោយថ្លែងអំណរអរគុណដល់ប្រជានុរាស្ត្រ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គ្រប់ជាន់ថ្នាក់ ដែលបានអញ្ជើញចូលរួមដោយផ្ទាល់ក្នុងពិធីថ្វាយព្រះភ្លើង និងការជូនដំណើរព្រះសពព្រះរៀមជាលើកចុងក្រោយ។
ព្រះអង្គម្ចាស់ក្សត្រី ទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ «ពិធីថ្វាយព្រះភ្លើងដល់ព្រះសព សម្តេចព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ជាទេវី ធ្វើឡើងប្រកបដោយមហាឱឡារិក ឧត្តុងឧត្តមជាទីបំផុត។ ...អរព្រះគុណដែលបានចូលរួមឧបត្ថម្ភសម្រាប់ការព្យាបាលរោគ និងរៀបចំព្រះរាជពិធីបុណ្យព្រះសពប្រកបដោយភាពឱឡារិកឧត្តុងឧត្តមនេះ»។
ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី ថ្វាយព្រះភ្លើងបូជាព្រះសពសម្តេចព្រះរៀម បុប្ជាទេវី។ហេង ជីវ័ន
សម្ដេចរាជបុត្រី ព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ផាទេវី ទ្រង់ប្រសូតនៅថ្ងៃទី ៨ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៤៣ នារាជធានីភ្នំពេញ។ សម្តេចរាជបុត្រីជាបុត្រីច្បងរបស់ព្រះវររាជបិតាឯករាជ្យបូរណភាពដែនដី និងឯកភាពជាតិខ្មែរ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ដែលមានព្រះមាតាជាអ្នកម្នាង ផាត់ កាញ៉ុល នាដការីនៃរបាំព្រះរាជទ្រព្យ។
ព្រះអង្គត្រូវជាព្រះរៀមបង្កើតមាតាទីទៃនៃព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី និងជាព្រះរៀមរួមព្រះមាតានៃសម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្ដម រណឫទ្ធិ។
ក្នុងព្រះបរមនាម ជាព្រះនិមិត្តរូបនៃរបាំព្រះរាជទ្រព្យ និងមានស្នាដៃក្នុងការដាក់បញ្ចូលរបាំនេះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិនៅអង្គការ Unesco កាលពីឆ្នាំ ២០០៣ សម្តេចរាជបុត្រី ព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ផាទេវី បានទទួលព្រះគោរមងារ «ទេពនាថរដ្តីឯក» និងជា «មរតកមនុស្សរស់របស់កម្ពុជា»។ កាលនៅមានព្រះជន្ម ព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ផាទេវី គឺជាឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាផ្ទាល់របស់ព្រះមហាក្សត្រ និងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ នេះបើតាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា។
លោកយាយ ង៉ែត រ៉ន វ័យ ៨១ ឆ្នាំ បាននិយាយក្នុងទឹកមុខស្រពាប់ស្រពោន ខណៈសម្លឹងឆ្ពោះទៅកាន់រានព្រះមេរុជាទីបូជាព្រះសពថា៖ «អារម្មណ៍ខ្ញុំអណ្តែតអណ្តូងជាប់ ព្រោះតែគោរពតាំងពីសម្តេចឪរហូតមក។ គោរពនូវវប្បធម៌ខ្មែរ ហើយគាត់អត់មានប្រែក្លាយទេបានជាខ្ញុំមកចូលរួមពិធីនេះ»។
លោកយាយដែលដក់ជាប់នូវក្តីគោរពស្រឡាញ់ព្រះរៀម បុប្ជាទេវីតាំងពីវ័យ ២០ ឆ្នាំបានបន្តថា៖ «ព្រះអង្គម្ចាស់បុប្ជាទេវី រាំស្អាតណាស់ រកមិនបានទេ លើសស្អីទៀត និយាយពីដៃទន់ល្អសមរាង។ ខ្ញុំមើលនៅពេលដែលគាត់បានទៅរាំនៅខេត្តបាត់ដំបង រាំពីក្មេងស្អាតណាស់។ ការបាត់បង់លោកនៅពេលនេះប្រៀបបាននឹងការបាត់បង់មហាទេពកោសល្យដែលគាត់ធ្លាប់បានកសាង និងថែរហូត ព្រោះគ្មានអ្នកណាថែរក្សាដូចលោកទេ»។
អ្នកនាង ចាម ចំរើនតុលា វ័យ ៣១ ឆ្នាំ ដែលត្រូវជាសិស្សផ្ទាល់របស់ព្រះរៀមបុប្ជាទេវីនៃក្រុមរបាំព្រះរាជទ្រព្យបាននិយាយទាំងទឹកភ្នែកថា ការបាត់បង់ព្រះអង្គនៅពេលនេះហាក់ដូចជាបាត់បង់អ្នកម្តាយដ៏ល្អម្នាក់របស់អ្នកនាង ដែលព្រះអង្គបានផ្តល់ដំបូន្មានជាច្រើនទាក់ទងនឹងចំណេះដឹងផ្នែកវប្បធម៌ ជាពិសេសរបាំព្រះរាជទ្រព្យ។
ជាសិស្សទទួលបានការបណ្តុះបណ្តាលពីព្រះរៀមជាង ១០ ឆ្នាំ អ្នកនាង ចំរើនតុលា បានរំឭកពីឱកាសដែលអ្នកនាងបានជួបព្រះរៀមជាលើកចុងក្រោយ ដោយអ្នកនាងនៅចាំបន្ទូលផ្តែផ្តាំមិនដាច់ពីមាត់ ឲ្យអ្នកនាងជួយថែរក្សាសម្បត្តិវប្បធម៌របស់ខ្មែរដែលអ្នកនាងអះអាងថានឹងបន្តថែរក្សាធ្វើតាមនូវពាក្យបណ្តាំទាំងនេះសម្រាប់ក្មេងជំនាន់ក្រោយ។
អ្នកនាងបញ្ជាក់ថា៖ «លោកតែងតែផ្តាំថា កូនអើយ អត់ពីម្ចាស់ម៉ែទៅ រួមគ្នាទៅ ធ្វើនេះធ្វើនោះ (វប្បធម៌) របស់យើងនៅបាត់ច្រើនណាស់នាំគ្នាថែបន្តិចម្នាក់ទៅ។ ចាស់ៗអស់ហើយ មានតែរក្សា កុំបោះបង់ ហើយលោកគ្រាន់តែទទូចអង្វរទៅដល់សិស្សៗ ធ្វើបានក៏ធ្វើទៅមិនមានបង្ខិតបង្ខំទេ»៕
