ភ្នំពេញៈ មន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌លើកឡើងថា ការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពជាទូទៅនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា មានលក្ខណៈល្អប្រសើរឆ្ងាយជាងប្រទេសមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ប៉ុន្តែការផ្ដល់ចំណាត់ថ្នាក់កន្លងមកឱ្យកម្ពុជាធ្លាក់ចុះស្ទើរដល់បាតតារាងខាងផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស ដោយសារការសិក្សាទាំងនោះ ធ្វើឡើងបានភ្ជាប់ទៅនឹងរឿងនយោបាយ និងមិនបានពិចារណាឱ្យគ្រប់ទិដ្ឋភាពជាទូទៅនៃការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជានោះទេ។
លោក ជិន ម៉ាលីន រដ្ឋលេខាធិការនិងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌បានថ្លែងកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញដោយបង្ហាញការងឿងឆ្ងល់ថា ប្រទេសមានបក្សតែមួយគ្មានការបោះឆ្នោត ប្រទេសដឹកនាំដោយរបបយោធា គ្មានការបោះឆ្នោត និងប្រទេសកំពុងមានការច្បាំងគ្នាធ្វើឱ្យពលរដ្ឋគ្មានឱកាសសូម្បីគោរពតាមជំនឿ និងវប្បធម៌ ប៉ុន្តែប្រទេសទាំងនោះបែរជាត្រូវបានគេផ្ដល់ចំណាត់ថ្នាក់ថាមានការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពល្អប្រសើរជាងប្រទេសកម្ពុជាទៅវិញ។
លោក ម៉ាលីន ថ្លែងថា៖ «ស្ថានភាពរបស់យើងមិនអាក្រក់ដូចអ្វីដែលគេឱ្យពិន្ទុយើងទេ បើប្រៀបធៀបទៅបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួន ក្នុងពិភពលោក យើងមានលក្ខណៈល្អប្រសើរជាងគេឆ្ងាយណាស់ អាហ្នឹងគឺជាចម្ងល់មួយ? បើយើងស្រាវជ្រាវអំពីទិន្នន័យដែលគេប្រើក្នុងការស្រាវជ្រាវនេះ គឺយើងឃើញហ្មង គឺគេផ្ដោតទៅលើព្រឹត្ថិការណ៍នយោបាយកម្ពុជា ហើយភ្ជាប់រឿងរ៉ាវនយោបាយនោះទៅនឹងការអនុវត្តសិទ្ធិសេរីភាពនយោបាយ»។
លោកបន្តថា ប៉ុន្តែបើផ្ដោតលើការសិក្សាស្រាវជ្រាវតាមបែបវិទ្យាសាស្ដ្រ ដែលអាចវាយតម្លៃអំពីសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រទេសណាមួយបាន គឺគេត្រូវមើលទៅលើការគោរពសិទ្ធិសេរីភាពគ្រប់ទិដ្ឋភាពទាំងអស់ ដែលត្រូវបានគេចែកចេញជា ៣ ប្រភេទតាមគោលការណ៍អន្តរជាតិ ទី ១ សិទ្ធិសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ ទី ២ សិទ្ធិពលរដ្ឋនិងនយោបាយ និងទី៣គឺសិទ្ធិរបស់ក្រុមមនុស្សពិសេស។
នៅក្នុងបទបាឋកថាសាធារណៈដែលរៀបចំនៅក្នុងក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ពន្យល់ប្រាប់សិស្សនិស្សិតចូលរួមប្រហែល ១០០ នាក់ អំពីសិទ្ធិទាំង ៣ នោះថា សិទ្ធិទី ១ ស្ដីពីសេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌ គឺគេត្រូវសិក្សាផ្ដោតទៅលើកម្រិតជីវភាព លំហូរការវិនិយោគ សុខសន្ដិភាព ស្ថិរភាព សណ្ដាប់ធ្នាប់ ការអភិវឌ្ឍ អត្រាភាពក្រីក្រ អត្រាគ្មានការងារធ្វើ សុខុមាលភាពសង្គម ជំនឿសាសនា ប្រពៃណី។
រីឯសិទ្ធិទី ២ ស្ដីពីពលរដ្ឋ និងនយោបាយ គឺគេត្រូវសិក្សាពាក់ព័ន្ធនឹងសិទ្ធិបញ្ចេញមតិ សេរីភាពសារព័ត៌មាន សេរីភាពជួបជុំ សេរីភាពបង្កើតគណបក្សនយោបាយ និងសិទ្ធិទី ៣ របស់ក្រុមមនុស្សពិសេស គឺគេត្រូវសិក្សាលើការលើកកម្ពស់សិទ្ធិរបស់ស្ដ្រី កុមារ ជនពិការ និងស្រឡាញ់ភេទដូចគ្នា។
លោកអះអាងថា បើការសិក្សានោះធ្វើឡើងតាមវិធីសាស្ដ្របែបនេះ នោះគេនឹងអាចវាយតម្លៃបានអំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សពិតប្រាកដរបស់កម្ពុជា។
លោកបន្តថា៖ «ប៉ុន្តែការសិក្សាឱ្យចំណាត់ថ្នាក់កម្ពុជាធ្លាក់ស្ទើរដល់បាតតារាង គឺដោយសារគេភ្ជាប់ទៅនឹងព្រឹតិ្តការណ៍នយោបាយ ដែលកើតឡើងទៅលើបក្សប្រឆាំង សង្គមស៊ីវិល និងសារព័ត៌មានដែលមិនគាំទ្ររដ្ឋាភិបាល ថាគឺជារឹតត្បិតសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងនយោបាយ ហើយមិនបានពិចារណាទៅលើសិទ្ធិជាទូទៅទាំងអស់នោះទេ»។
លោក ជិន ម៉ាលីន អះអាងថាផ្ទុយទៅវិញព្រឹត្ថិការណ៍កើតឡើងលើបក្សប្រឆាំងទាំងនោះ គឺជាការអនុវត្តច្បាប់ និងជាការគោរពទៅតាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ប្រទេសកម្ពុជា។
អង្គការគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (World Justice Project) កាលពីថ្ងៃទី ២៨ កុម្ភៈ បានដាក់ចំណាត់ថ្នាក់ប្រទេសកម្ពុជានៅលេខរៀងទី ១២៥ ស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេស ១២៦ ប្រទេស ថា គ្មាននីតិរដ្ឋ។
លោក សុឹង សែនករុណា មន្ត្រីសម្របសម្រួលអង្គការអាដហុកបានអះអាងថា កម្ពុជាគឺមានបរិបទខុសពីបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់នោះ ព្រោះកម្ពុជាមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្ដិភាពទីក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា ឆ្នាំ១៩៩១ដើម្បីបញ្ឈប់សង្គ្រាម និងបានជ្រើសយកការបោះឆ្នោតតាមបែបប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងការព្រមព្រៀងទទួលយកបទដ្ឋានគតិយុត្តពីអន្តរជាតិជាច្រើនទៀត។
លោកថា៖ «ការវាយតម្លៃទាំងអស់នេះ គឺគេអាចផ្ដោតលើឧបករណ៍ទាំងអស់ហ្នឹង ហើយមានកិច្ចព្រមព្រៀងជាច្រើនទៀតដែលកម្ពុជាយើងបានផ្ដល់សច្ចាប័ន ហើយក្នុងនោះយើងអត់បានគោរពទៅតាមហ្នឹង។ បើប្រៀបធៀបទៅប្រទេសផ្សេងទៀត គេមានផ្ដល់សច្ចាប័នដូចកម្ពុជាដែរទេ? កម្ពុជាយើងផ្ដល់សច្ចាប័នយកបទដ្ឋានគតិយុត្តជាច្រើនមកអនុវត្ត ហើយយើងអត់មានបំពេញតួនាទីឱ្យឆ្លើយតបតាមកិច្ចព្រមព្រៀង ដូច្នោះគេធ្វើការឆ្លុះបញ្ចាំង ដើម្បីឱ្យមានការឆ្លើយតបទៅអ្វីដែលជាការព្រមព្រៀងរបស់យើង»៕