.jpg)
លោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត ក្នុងជំនួបជាមួយលោក ស ខេង ពីឆ្នាំមុន។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ មន្ត្រីពាក់ព័ន្ធបានឆ្លើយតបការលើកឡើងរបស់អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិដែលថា មានការសងសឹក និងការបំភិតបំភ័យធ្វើឡើងដោយមន្ត្រីសន្តិសុខទៅលើអ្នកដែលចូលរួមធ្វើការងារជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិនៅកម្ពុជា។ មន្ត្រីនិយាយថា ការលើកឡើងបែបនេះមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងមិនឆ្លុះបញ្ចាំងពីការពិត។
អគ្គលេខាធិការអង្គការសហប្រជាជាតិលោក Antonio Guterres នឹងធ្វើបទបង្ហាញនៅថ្ងៃពុធទី ៣០ កញ្ញា អំពីរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំដែលលោកទទួលបានពីអ្នករាយការណ៍ពិសេសអំពីបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សនៅប្រទេសផ្សេងៗរួមមានទាំងកម្ពុជាផង។ របាយការណ៍នេះនិយាយអំពីការបំភិតបំភ័យ និងការសងសឹកប្រឆាំងទៅនឹងអ្នកដែលធ្វើការជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិ តំណាង និងយន្តការរបស់ខ្លួនក្នុងវិស័យសិទ្ធិមនុស្ស និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល។
សម្រាប់កម្ពុជាលោកបានថ្លែងថា អ្នករាយការណ៍ពិសេសស្ដីពីស្ថានការណ៍សិទ្ធិមនុស្សគឺលោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត បានរាយការណ៍ជូនលោកថា មានករណីរំខានពីសមត្ថកិច្ចក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ ការបណ្ដុះបណ្ដាល និងការប្រជុំមួយចំនួន ការថតរូប និងការសាកសួរលើអ្នករៀបចំកម្មវិធីជាដើម។ ប៉ុន្តែដោយគោរពតាមគោលការណ៍ «មិនធ្វើឱ្យនរណាម្នាក់ឈឺចាប់» របាយការណ៍នេះមិនលើកឈ្មោះបុគ្គល ឬអង្គការដែលរងការបំភិតបំភ័យ ឬការសងសឹកទេ។
លោកបន្តថា ការិយាល័យឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា (OHCHR) បានលើកឡើងថា កាលពីខែវិច្ឆិកា ២០១៩ មួយថ្ងៃមុនពេលមានការប្រជុំមួយ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងក្រុមការងារអង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជាត្រូវបានប៉ូលិសនៅខេត្តព្រះសីហនុសួរនាំថា ឱ្យសុំការអនុញ្ញាតដើម្បីរៀបចំកិច្ចប្រជុំនោះ។ OHCHR បានថ្លែងថា កិច្ចប្រជុំស្របច្បាប់ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យដំណើរការពីអាជ្ញាធរខេត្តហើយ ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃបន្ទាប់មន្ត្រីនគរបាលបានទាមទារជាថ្មីម្តងទៀតនូវព័ត៌មានលម្អិតអំពីសកម្មភាព និងឈ្មោះអ្នកចូលរួមពីអង្គការនានា។
នៅខេត្តកំពង់ធំ OHCHR បានរាយការណ៍ថា ខ្លួនបានរៀបចំវគ្គបណ្ដុះបណ្ដាលមួយស្ដីអំពីការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស និងការស្វែងរកការពិតកាលពីខែសីហា ឆ្នាំ ២០១៩ ដែលមានអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលពី ២៥ ខេត្ត-ក្រុងចូលរួម។ នៅពេលនោះប៉ូលិសបានមកដល់កន្លែងរៀបចំកម្មវិធី ហើយទាមទារមើលតារាងកម្មវិធី និងបញ្ជីឈ្មោះអ្នកចូលរួម ព្រមទាំងប៉ុនប៉ងថតរូបអ្នកចូលរួម។
លើសពីនេះទៀតតំណាងសង្គមស៊ីវិលបានបដិសេធមិនបង្ហាញអត្តសញ្ញាណថា ពួកគេធ្វើការជាមួយអង្គការសហប្រជាជាតិទេ នៅពេលពួកគេតស៊ូមតិជាមួយក្រសួងមហាផ្ទៃ ព្រោះមានការភ័យខ្លាចការសងសឹក។ ជនរងគ្រោះជាប់ឃុំខ្លះ បដិសេធទទួលយកជំនួយពី OHCHR និងបដិសេធមិនឱ្យរាយការណ៍ពីករណីរបស់ពួកគេទៅយន្តការសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ដដែល។
នៅក្នុងរបាយការណ៍ដដែល លោក Antonio Guterres បញ្ជាក់ថាលោកស្រី ស្ម៊ីត ត្រូវបានបដិសេធមិនឱ្យជួបសម្ភាសជាសម្ងាត់ជាមួយអ្នកជាប់ឃុំ។ លោកស្រីទទូចថា លោកស្រីគួរតែអាចធ្វើទស្សនកិច្ចទៅគ្រប់កន្លែងនៃការឃុំឃាំងហើយជួបជាមួយអ្នកណាក៏បានតាមអាណត្តិរបស់លោកស្រី។
ឆ្លើយតបទៅនឹងករណីនៅខេត្តកំពង់ធំ អភិបាលខេត្តកំពង់ធំលោក សុខ លូ មានប្រសាសន៍ពីម្សិលមិញថា ខេត្តរបស់លោកមិនដែលបានរារាំង រំខានដល់សកម្មភាពរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ឬអង្គការសហប្រជាជាតិទេ ផ្ទុយទៅវិញបានសហការយ៉ាងល្អ។ លោកមានចម្ងល់នៅពេលឮការលើកឡើងបែបនេះ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំផ្ទាល់ក៏ដូចជារដ្ឋបាលខេត្តដូចជាមិនដែលមានការរឹតត្បិតបញ្ហាហ្នឹងទេ។ កន្លងមកការបណ្ដុះបណ្ដាលអីនោះ តែងតែបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ក៏ដូចជាខាងសិទ្ធិមនុស្ស»។
ខេត្តកំពង់ធំតែងស្វាគមន៍អង្គការសង្គមស៊ីវិលនានា សូម្បីតំណាងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សដែលចុះមកស្រាវជ្រាវទំនាស់ដីធ្លីនៅឃុំដូង ប្រាសាទបាល្ល័ង្គ ជាដើម គឺអាជ្ញាធរខេត្តតែងបង្កលក្ខណៈងាយស្រួល និងចុះស្រាវជ្រាវជាមួយគ្នា។ នេះបើតាមលោក សុខ លូ ដដែល។
ស្រដៀងគ្នានេះលោក ឃាង ភារម្យ អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋបាលខេត្តព្រះសីហនុថ្លែងពីម្សិលមិញថា លោកដូចជាមិនដឹងថាមានការរារាំងសង្គមស៊ីវិលណាមួយទេ នៅខេត្តរបស់លោក។ ការរារាំងខ្លះអាចមានដូចជានៅកន្លែងអសុវត្ថិភាព ឬមានការរំលោភបំពានដីធ្លីដែលអាជ្ញាធរមិនអនុញ្ញាត។ តែរឿងនេះមិនទូទៅទេ។
លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ថ្លែងថា របាយការណ៍របស់អ្នករាយការណ៍ពិសេស គឺជាការចងក្រងព្រឹត្តិការណ៍ តែមិនបានធ្វើការវិភាគស៊ីជម្រៅ និងមិនបានជួបពិភាក្សាពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ រួមមានអាជ្ញាធរ និងសមត្ថកិច្ចទេ។ អ្នកចងក្រងឯកសារបានពិភាក្សាជាមួយតែអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលអះអាងថា ជួបបញ្ហា។
លោកថ្លែងថា៖ «គេមិនបានសិក្សាស្រាវជ្រាវថាតើហេតុអ្វីបានជាសមត្ថកិច្ចមានវិធានការលើអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងអស់នោះ តើអង្គការសង្គមស៊ីវិលទាំងអស់នោះធ្វើតាមភារកិច្ច និងក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែរឬទេ? ឬមួយជាការបំពានលើបែបបទរដ្ឋបាល។ ពេលខ្លះក៏ជាការបំពានទៅលើច្បាប់ដែលមានជាធរមាននៅកម្ពុជា ពិសេសច្បាប់ស្ដីពីសមាគម អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលជាដើម»។ ការសន្និដ្ឋានដែលមិនបានជួបជាមួយគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធនេះ លោកថា វាមិនឆ្លើយតបទៅនឹងស្ថានភាពជាក់ស្ដែងទេហើយវាមានការលម្អៀង។
លោក ផាត សុផានិត អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃបានថ្លែងពីម្សិលមិញថា ជាគោលការណ៍ទាំងរាជរដ្ឋាភិបាលក្តី និងក្រសួងមហាផ្ទៃក្តី តែងមានការលើកទឹកចិត្តដល់គ្រប់អង្គការ ដែលធ្វើសកម្មភាពស្របច្បាប់នៅកម្ពុជាឱ្យចូលរួមដល់ការអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិទាំងអស់គ្នា និងបង្កើតភាពជាដៃគូល្អជាមួយគ្នា ព្រមទាំងធ្វើការជាមួយគ្នាដោយស្មោះត្រង់ទៅវិញទៅមក។
កន្លងមករាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានបង្កើតយន្តការមួយចំនួន ដើម្បីពិភាក្សា ដោះស្រាយក្តីកង្វល់ផ្សេងៗរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ជាពិសេសតាមរយៈវេទិកាភាពជាដៃគូធ្វើឡើងរាល់ ៦ ខែម្តង។ រដ្ឋាភិបាលថែមទាំងបានជួបជជែកគ្នាអំពីសំណើ និងសំណូមពរក្នុងការធ្វើវិសោធនកម្មមាត្រាខ្លះនៃច្បាប់ LANGO ទៀតផង។ ទាំងនេះស្តែងឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់នូវចេតនាល្អរបស់រដ្ឋាភិបាលមកលើអង្គការសង្គមស៊ីវិល។ រដ្ឋាភិបាលពុំដែលគិតយកភាគីណាមួយជាសត្រូវនោះទេ។ នេះបើតាមលោក សុផានិត។
លោកថ្លែងថា៖ «ចំពោះការលើកឡើងរបស់លោកស្រី ស្ម៊ីត ពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុវត្តតួនាទីភារកិច្ចរបស់នគរបាលអាចថា ប្រសិនបើមានករណីលើសលស់ចំពោះ NGO ស្របច្បាប់ណាមួយដោយអន្លើ ឬអចេតនាគឺមិនតំណាងឱ្យឆន្ទៈរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងមហាផ្ទៃនោះទេ។ យើងតែងខិតខំណែនាំអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានឱ្យអនុវត្តតួនាទី ភារកិច្ចស្របតាមច្បាប់ជាធរមាន។
លោកបន្តថា៖ «ចំពោះវត្តមានរបស់នគរបាល គឺគ្រាន់តែជា ការបំពេញភារកិច្ចរបស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការធានាដល់សន្តិសុខ សណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈនៅមូលដ្ឋានរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ គឺមិនមែនដើម្បីបំភិតបំភ័យទៅភាគីណាមួយឡើយ ហើយក៏ពុំមានអ្វីត្រូវភ័យព្រួយនោះដែរ ប្រសិនបើ NGO ឬ CSO ទាំងនោះមិនធ្វើអ្វីខុសច្បាប់»។
ទោះយ៉ាងណាលោក ស៊ឹង សែនករុណា មន្ត្រីស៊ើបអង្កេតជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកបានថ្លែងថា ធ្លាប់មានការរឹតត្បិតសេរីភាពនៃការជួបប្រជុំការអប់រំលើផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សប្រជាធិបតេយ្យដោយសមត្ថកិច្ចឃ្លាំមើល និងតាមដាន ការថតបញ្ជីឈ្មោះ ថតរូប និងសាកសួរលើអ្នកចូលរួមនៅក្រោយការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ ឆ្នាំ ២០១៧។
លោកថា ការរឹតត្បិតភាគច្រើនធ្វើឡើងលើអង្គការធ្វើការរឿងសិទ្ធិមនុស្ស លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ប៉ុន្តែមួយរយៈកាលចុងក្រោយនេះលោកថា សកម្មភាពរឹតត្បិតបានថយចុះ ស្របពេលដែលមានអន្តរាគមន៍ពីក្រសួងមហាផ្ទៃ។ ទោះយ៉ាងណាអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានមួយចំនួនមិនទាន់អនុវត្តបានត្រឹមត្រូវតាមគោលការណ៍ក្រសួងមហាផ្ទៃទេដោយអាជ្ញាធរខ្លះ នៅសួររកការអនុញ្ញាតសម្រាប់ការរៀបចំកម្មវិធីរបស់សង្គមស៊ីវិល៕
វីដេអូ៖
