លោក ឡុង កុសល អ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ថ្លែងប្រាប់ ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ នៅថ្ងៃទី ៨ មេសានេះថា ក្រុមអ្នកជំនាញនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាកំពុងសិក្សាស្រាវជ្រាវបន្ថែម ជុំវិញករណីដែលបានរកឃើញថា មានរចនាសម្ព័ន្ធបុរាណមួយអាចដែលនឹងមានទំនាក់ទំនងជាមួយទឹកកសិណអង្គរវត្ត ដែលពេលនេះអ្នកជំនាញនៅមិនទាន់អាចវិនិច្ឆ័យបាននៅឡើយ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងធ្វើកំណាយហ្នឹងដើម្បីចង់ស្វែងយល់អំពីរចនាសម្ព័ន្ធបុរាណនៅជុំវិញត្រពាំងហ្នឹង។ ការងារហ្នឹងក៏យើងបានរកឃើញថាមានការភ្ជាប់រចនាសម្ព័ន្ធបុរាណមួយដែលពេលនេះយើងនៅមិនទាន់អាចសន្និដ្ឋានយ៉ាងណាបានទេ ប៉ុន្តែយើងយល់ថាវាមានទំនាក់ទំនងរវាងស្រះត្រពាំងសេះ ជាមួយនឹងទឹកកសិណ្ធុអង្គរវត្ត» ។
បើតាមលោក កុសល មន្ត្រីជំនាញអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាកំពុងធ្វើការយ៉ាងសស្រោកសស្រាំក្នុងកិច្ចការងារស្រាវជ្រាវ ដើម្បីជួសជុលរចនាសម្ព័ន្ធស្រះនឹងស្តារស្រះត្រពាំងសេះក្នុងពេលខាងមុខ ឲ្យមានភាពស្រស់ស្អាតគាប់ភ្នែកភ្ញៀវទេសចរ ដោយធ្វើផ្លូវដើរនៅជុំវិញស្រះត្រពាំងសេះនិងកន្លែងសម្រាកកម្សាន្តផងដែរ។
លោកថា៖ «យើងធ្វើយ៉ាងណាបើកទីកន្លែងហ្នឹងឲ្យទៅជាទីកន្លែងមួយដែលភ្ញៀវទេសចរអាចមើលឃើញទឹកផងឃើញកំពូលប្រាសាទអង្គរពីចម្ងាយបានផង អ៊ីចឹងយើងកាត់មែកឈើដែលប៉ះពាល់ទៅដល់ទស្សនីយភាព ជាមួយគ្នាហ្នឹងយើងធ្វើការដាំដើមឈើ ដាំស្មៅនៅទីកន្លែងហ្នឹង រៀបចំថ្មីឲ្យមានភាពទាក់ទាញ» ។
បើតាមលោក កុសល ក្រុមអ្នកជំនាញបានចាប់ផ្តើមធ្វើកំណាយស្រាវជ្រាវតាំងថ្ងៃទី ១ ខែមីនា ហើយធ្វើយ៉ាងណាបញ្ចប់ឲ្យមានមុនរដូវវស្សាមកដល់ ព្រោះការធ្វើកំណាយ មិនអាចធ្វើឡើងពេលមានភ្លៀងធ្លាក់បានទេ។
លោក ធឿន សុខុន មន្ត្រីបុរាណវិទ្យានៃនាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរនិងបុរាណវិទ្យាបង្ការថ្លែងថា ក្រុមការងារកំណាយរបស់លោក បានរកឃើញសណ្ឋាននៃទំនប់ត្រពាំងសេះមានស្រទាប់ច្រើនថ្នាក់ដែលរៀបចំក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធរបស់ទំនប់។
លោកបានបញ្ជាក់ថា ក្រុមការងាររបស់លោកបានបើករណ្ដៅកំណាយចំនួន ១១ ទីតាំង និងបានប្រទះ ឃើញកុលាលភាជន៍ មួយចំនួនក៏ដូចជា បានឃើញនូវរចនាសម្ព័ន្ធទំនប់ជុំវិញត្រពាំងសេះកាន់តែច្បាស់។
លោកថ្លែងថា៖ «ទំនប់នេះត្រូវបានគេលើកដីព័ទ្ធជុំវិញបន្ទាប់មកយកដីឥដ្ឋចេញរួចចាក់ដីខ្សាច់លាយក្រួសបាយក្រៀម បន្ទាប់មកប្រើដីឥដ្ឋជាស្នួលដើម្បីឲ្យទំនប់នៅយូរអង្វែង ហើយក្រោយមកទៀតប្រើខ្សាច់មួយស្រទាប់ និងបុកបង្ហាប់ដោយ ប្រើកម្ទេចកថ្មបាយក្រៀមលាយដីឥដ្ឋ» ។
បើតាមលោក ធឿន សុខុន អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាមានគម្រោងស្ដារត្រពាំងសេះឡើងវិញនាពេលឆាប់ៗខាងមុខនេះដើម្បីស្ដុកទឹកបានច្រើនជាងពេលមុនទុកជាប្រយោជន៍ទាំងការងារអភិរក្សប្រាសាទ និងប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋជុំវិញតំបន់។
យ៉ាងណា លោកបញ្ជាក់បន្ថែមថា ការធ្វើកំណាយមិនអាចធ្វើលឿនពេកដោយមិនគិតគូរពីកិច្ចការស្រាវជ្រាវបច្ចេកទេសបុរាណ វិស្វកម្មបុរាណ និងការប្រើប្រាស់វត្ថុធាតុដើមនោះឡើយ។ «ការជួសជុលពីកន្លែង១ទៅកន្លែង១ទៀតក្រុមការងារត្រូវធ្វើកំណាយបើកដីមើលឱ្យអស់ពីស្ថានភាពដើមរបស់វា ហើយធ្វើសម្រង់ប្លង់គ្រប់ជ្រុងជ្រោយ រួចសិក្សាប្លង់ថា តើត្រូវរៀបចំយ៉ាងណាឱ្យដូចទម្រង់ដើមមិនអាចកែប្រែវាបាននោះឡើយ» ៕