.jpg)
សកម្មភាពមន្ត្រីជំនាញកំពុងពិនិត្យ និងជួសជុលប្រាសាទ។ រូបថត អាជ្ញាធរអប្សរា
សៀមរាបៈ មន្ត្រីជំនាញនៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបាននិងកំពុងធ្វើការជួសជុលអភិរក្សប្រាសាទទន្លេស្ងួតក្នុងដំណាក់កាលទី ២ បន្តទៀត បន្ទាប់ពីបញ្ចប់គម្រោងអភិរក្សដំណាក់កាលទី ១ កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៩ ដើម្បីឈានទៅបញ្ចប់គម្រោងដំណាក់កាលទី ៣ ដែលគ្រោងនឹងបញ្ចប់ទាំងស្រុងនៅចុងឆ្នាំក្រោយ។
តាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានឲ្យដឹងកាលពីថ្ងៃអង្គារថា ក្នុងដំណាក់កាលទី ១ ក្រុមអ្នកជំនាញបានធ្វើលើកម្មវិធីសិក្សាស្រាវជ្រាវឯកសារ ចុះបញ្ជីថ្មរាយប៉ាយ រកថ្ម និងរៀបផ្គុំសាកល្បង រួមទាំងធ្វើសម្រង់ប្លង់ និងការរុះរើថ្ម ផ្នែកខ្លះនៃតួប្រាសាទទាំងស្រុង ដែលចាប់ពីដំបូលរហូតដល់គ្រឹះ។
អាជ្ញាធរអប្សរាបន្តថា ចំពោះដំណាក់កាលទី ២ ក្នុងឆ្នាំ ២០២០ ក្រុមការងារនឹងបន្តគម្រោងកំណាយបន្តទៀត ដោយចាប់ផ្តើមជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះរៀបផ្គុំថ្មខឿន និងតួប្រាសាទវិញរហូតដល់ស្រទាប់ទី ១៥ ត្រឹមធ្នឹមទ្វារ ខណៈដែលគម្រោងដំណាក់កាលទី ៣ គ្រោងនឹងបញ្ចប់ទាំងស្រុងនៅចុងឆ្នាំ ២០២១។
អាជ្ញាធរអប្សរាបញ្ជាក់ថា៖ «បន្ទាប់ពីសិក្សាវាយតម្លៃផ្នែកស្ថាបត្យកម្មគឺតម្រូវឱ្យក្រុមការងារសម្រេចអនុវត្តការជួសជុលជាបន្ទាន់ ដោយមានការឯកភាពពីថ្នាក់ដឹកនាំអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងអនុសាសន៍ពីអ្នកជំនាញការចំពោះកិច្ច (Ad hoc) របស់អង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) ដែលអនុញ្ញាតឱ្យរុះរើ និងរៀបផ្គុំឡើងវិញចាប់ពីដំបូលរហូតដល់គ្រឹះប្រាសាទ ហៅថា Anastylosis»។
ប្រាសាទទន្លេស្ងួតគឺជាមន្ទីរពេទ្យបុរាណកសាងឡើងក្នុងរាជព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី ៧ នាចុងសតវត្សរ៍ទី ១២ និងដើមសតវត្សរ៍ទី ១៣។
លោក ជា សារិទ្ធ បុរាណវិទូនៃនាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរ និងបុរាណវិទ្យាបង្ការ និងជាប្រធានគម្រោងជួសជុលប្រាសាទទន្លេស្ងួតបានលើកឡើងថា តាមការសិក្សាចំពោះហានិភ័យដែលនាំឱ្យប្រាសាទនេះប្រឈមនឹងការរលំបាក់ក៏ព្រោះតែកត្តាទឹក ដើមឈើ និងអាយុកាលនៃសំណង់ប្រាសាទ។
លោកបន្តថា ជាពិសេសគ្រឹះប្រាសាទបានចុះខ្សោយ ហើយតួប្រាសាទ បានទ្រេតខ្លាំងទៅជ្រុងខាងលិចលើសពី ១៥ ដឺក្រេដែលធ្វើឲ្យថ្មរចនាសម្ព័ន្ធជញ្ជាំង និងដំបូលស្ទើរតែទាំងអស់បានរំកិលចេញពីស្ថានភាពដើម។
បុរាណវិទូរូបនេះបានបញ្ជាក់ថា៖ «ប្រហោងចន្លោះពី ៥ ស.ម. ទៅ ៤៥ ស.ម. ចំណែកថ្មជញ្ជាំង និងដំបូលមួយភាគធំត្រង់ជ្រុងអាគ្នេយ៍ និងពាយព្យរលំធ្លាក់ដល់ដី។ ដើម្បីសង្គ្រោះប្រាសាទឱ្យមានលំនឹងស្មើឡើងវិញ យើងត្រូវជួសជុលពង្រឹងគ្រឹះ ខឿន និងតួប្រាសាទឡើងវិញ ដោយគោរពទៅតាមលក្ខណៈបច្ចេកទេស និងសម្ភារបុរាណ»។
ទោះយ៉ាងណាលោក សារិទ្ធ បានបន្ថែមថា ផ្អែកតាមការសិក្សានេះក្រុមការងារមិនបានរើផ្នែកគ្រឹះទាំងស្រុងទេ ដោយរើថ្មជាផ្នែកៗ សម្អាតកំណកដី រួចផ្លាស់ប្តូរចេញនូវថ្មពុកផុយ និងទំហំតូចស្តើង ហើយដាក់ជំនួសវិញនូវថ្មថ្មីដែលមានទំហំធំ និងគុណភាពល្អជាមុន។ បន្ថែមពីនេះលោកឲ្យដឹងថា ក្រុមការងារក៏បានរៀបផ្គុំសាកល្បងនូវថ្មស្រទាប់ក្រោមបង្អស់ ដោយប្រើនូវស្នៀតឈើសម្រាប់កល់ ឬលើកកម្ពស់ថ្មឱ្យត្រូវគ្នាទៅតាមលំនាំដើមវិញផងដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ហេតុនេះហើយទើបក្រុមការងារមិនអាចរើថ្មអស់ទាំងស្រុងគឺដើម្បីរក្សានូវកម្រិតកម្ពស់ដើម និងទីតាំងដើមរបស់ថ្មនីមួយៗ។ បន្ទាប់ពីរៀបផ្គុំស្រទាប់ទី ១ រហូតដល់ស្រទាប់ទី ៣ និងស្រទាប់បន្តបន្ទាប់ត្រូវតាមលំនាំដើមរួចរាល់ ក្រុមការងារត្រូវរុះរើថ្មរហូតដល់ស្រទាប់ទី ១ ចេញវិញ ហើយត្រូវប្តូរថ្មគ្រឹះបាយក្រៀមពុកផុយ និងទំហំតូចស្តើងចេញ ហើយដាក់ថ្មថ្មីដែលមានទំហំធំជាងមុនតាមអនុសាសន៍របស់អ្នកជំនាញការ Ad hoc នៃអង្គការយូណេស្កូ»។
លោកបណ្ឌិត ជា សុជាតិ បុរាណវិទូនៃនាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរ និងបុរាណវិទ្យាបង្ការលើកឡើងដែរថា ចំពោះកំណាយសិក្សាគ្រឹះប្រាសាទ និងស្រាវជ្រាវការធ្វើកំណាយនេះគឺពិតជាមានប្រយោជន៍ណាស់ ដើម្បីសិក្សាអំពីការរៀបចំគ្រឹះប្រាសាទ មូលហេតុដែលនាំឱ្យប្រាសាទស្រុត និងរបៀបនៃការសាងសង់ប្រាសាទ។
តាមរយៈការសិក្សានេះលោកបន្តថា ជាលទ្ធផលបានបង្ហាញថា ប្រាសាទទន្លេស្ងួតមិនបានសង់នៅលើដីធម្មជាតិនោះទេ។ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញប្រាសាទនេះត្រូវបានសង់ឡើង ដោយការលើកដីមកពូនឱ្យខ្ពស់ដល់កម្ពស់ដែលគេចង់បាន បន្ទាប់មកអ្នកសាងសង់ក្នុងសម័យនោះបានកាប់ដីទួលនោះជារណ្តៅ ដែលមានប្រវែងបណ្តោយ និងទទឹងវែងជាងតួប្រាសាទ ដោយមានកម្រាលព័ទ្ធជុំវិញពីខាងក្រៅប្រាង្គប្រមាណជា ១,៥០ ម៉ែត្រ។
លោកបន្ថែមថា៖ «នៅក្នុងរណ្តៅគ្រឹះនេះគេបានបំពេញស្រទាប់ដីខ្សាច់ដែលបង្ហាប់ឆ្លាស់គ្នាជាមួយស្រទាប់ដីឥដ្ឋលាយខ្សាច់ និងស្រទាប់ដីឥដ្ឋលាយថ្មភ្នំ។ ដូច្នេះមូលហេតុសំខាន់ដែលនាំឱ្យប្រាសាទស្រុត គឺបណ្តាលមកពីការរលួយនៃឫសឈើដែលងាប់ក្នុងស្រទាប់ដីបង្ហាប់ធ្វើគ្រឹះនេះ»។
តាមអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាក្នុងរយៈកំណាយដំណាក់កាលទី ១ ដែលបានបញ្ចប់កាលពីឆ្នាំ ២០១៩ ក្រុមអ្នកជំនាញបានរកឃើញសំណល់គ្រឹះនៃកំពែងថ្មបាយក្រៀមរបស់មន្ទីរពេទ្យដែលជាទូទៅមានបណ្តោយប្រមាណជា ៣១ ម៉ែត្រ និងទទឹងជាង ២០ ម៉ែត្រ ហើយផ្នែកនៃជញ្ជាំងត្រូវបានបាត់បង់ទាំងស្រុង។ ចំណែកនៅក្នុងរណ្តៅកំណាយក៏រកឃើញបំណែកក្បឿងនៅរាយប៉ាយដែលស្លាកស្នាមនេះគឺជាភ័ស្តុតាងនៃការរុះរើសំណង់ស្រាលនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យក្រោយពេលគេឈប់ប្រើប្រាស់វា។ ក្រៅពីនោះក៏បានប្រទះឃើញបំណែកកុលាលភាជន៍តិចតួចរួមជាមួយបំណែកថ្មភក់មួយចំនួនផង។
លោក ជា សុជាតិ បានអះអាងថាការរកឃើញនេះអាចប្រហែលជាត្រូវបានគេរុះរើនៅពេលគេឈប់ប្រើប្រាស់មន្ទីរពេទ្យនេះ ស្របពេលដែលលក្ខណៈបែបនេះក្រុមអ្នកជំនាញក៏ធ្លាប់ជួប និងរកឃើញផងដែរនៅប្រាសាទទ្រមូង (មន្ទីរពេទ្យ) នៅខាងលិចខ្លោងទ្វារតាកាវ៕
