.jpg)
អ្នកជាប់ឃុំដែលត្រូវបានដឹកមកតុលាការ កាលពីខែមិថុនា ២០១៩។ ហុង មិនា
ភ្នំពេញៈ មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ បានប្រកាសថាបញ្ហាកកស្ទះសំណុំរឿង នៅតុលាការ នៅតែជាកង្វល់ធំមួយរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌ ហើយដែលភាគច្រើននៅសាលាឧទ្ធរណ៍ ហើយថា ក្រសួងបាននិងកំពុងបង្កើតសាលាឧទ្ធរណ៍តំបន់ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាកកស្ទះនេះ។
លោកជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ បានថ្លែងក្នុងសន្និសីទព័ត៌មានស្តីអំពី «សមិទ្ធផល ១ ឆ្នាំ ក្រោយការបោះឆ្នោត» កាលពីព្រឹកថ្ងៃទី ១ ខែ សីហា ថាទោះបីជាស្ថាប័នតុលាការបានដោះស្រាយ បញ្ហាកកស្ទះសំណុំរឿងមួយចំនួនបន្ទាប់ពីរាជរដ្ឋាភិបាល និងក្រសួងយុត្តិធម៌បានដាក់ចេញនូវយន្តការ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះក៏ដោយ តែយុទ្ធនាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន បានធ្វើឲ្យការកកស្ទះសំណុំរឿងនៅតុលាការ នៅតែជាកង្វល់ធំមួយរបស់ក្រសួងយុត្តិធម៌។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងអាចដោះស្រាយភាពកកស្ទះខ្លះតែវាមិនមានចំនួនច្រើនទេ។ យើងបានដោះស្រាយបញ្ចេញសំណុំរឿង ៥០ ភាគរយ តែសំណុំរឿងថ្មីចូលមកក៏ប្រហែលហ្នឹងដែរដោយសារតែវាស្ថិតនៅក្នុងយុទ្ធនាការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀនដែលសំណុំរឿងចូលមកហ្នឹងគឺជារឿងគ្រឿងញៀនតែម្តង។ ដូច្នេះយន្តការដែលយើងបានដាក់ចេញនេះ វាបានជួយដោះស្រាយមួយផ្នែក»។
លោកថ្លែងថា៖ «យន្តការនៃការដោះស្រាយរយៈពេលវែង គឺការបង្កើតឲ្យមានឧទ្ធរណ៍តំបន់នេះ ដើម្បីជួយសម្រួល និងដោះស្រាយឲ្យបានលឿន។ មួយទៀតការដោះស្រាយក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដែលយើងបានបង្កើតមណ្ឌលសេវាទទួលសំណុំរឿងយុត្តិធម៌នៅមូលដ្ឋាន គឺកាត់បន្ថែមការនាំសំណុំរឿងមកតុលាការ ហើយសំណុំរឿងតូចតាចហ្នឹង គួរដោះស្រាយបញ្ចប់នៅត្រឹមមូលដ្ឋានតែម្ដងទៅមិនចាំបាច់នាំមកតុលាការនាំឲ្យមានការកើនឡើងនៅតុលាការទេ»។
លោកឲ្យដឹងថា ក្រសួងយុតិ្តធម៌ បានដាក់ចេញនូវដំណោះស្រាយរយៈពេលវែង ដោយការបង្កើតតុលាការឧទ្ធរណ៍តំបន់ ព្រមទាំងការដោះស្រាយវិវាទក្រៅប្រព័ន្ធតុលាការ ដោយបង្កើតមណ្ឌលសេវាយុត្តិធម៌ ដែលសព្វថ្ងៃមានចំនួន ៦៨ កន្លែង។ នៅថ្ងៃខាងមុខនឹងបង្កើតគ្រប់ក្រុងស្រុកខណ្ឌ ទូទាំងប្រទេស។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «អ៊ីចឹងរយៈពេល ១ ឆ្នាំនេះ យើងបានសាងសង់សាលាឧទ្ធរណ៍ តំបន់នេះបានចំនួន ៣ ខេត្ត គឺនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ ខេត្តបាត់ដំបង និងខេត្តព្រះសីហនុ ហើយដំណើរការសាងសង់នេះបាន ៨០ ភាគរយហើយ និងរំពឹងថា ដាក់ឲ្យដំណើរការនៅឆ្នាំក្រោយនេះ»។
លោក ជិន ម៉ាលីន បញ្ជាក់ថា កាលពី ២ សប្តាហ៍កន្លងមក រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ បានប្រជុំជាមួយប្រធានតុលាការ និងព្រះរាជអាជ្ញាទូទាំងប្រទេស ដោយដាក់ចេញនូវគោលការណ៍មួយចំនួន ដែលក្នុងនោះ រួមមានការកំណត់ឲ្យប្រធានតុលាការនីមួយៗរៀបចំផែនការបញ្ចេញសំណុំរឿងដែលសេសសល់ ត្រូវជំនុះជម្រះឲ្យរួចរាល់ ក្នុងរយៈពេល ៣ ខែ ជាដើម។
កាលពីថ្ងៃទី ២ ខែ កក្កដា ឆ្នាំ ២០១៩ នៅសាលាខេត្តរតនគិរី លោក អង្គ វង្សវឌ្ឍានា រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ បានលើកឡើងថា មានការកកស្ទះសំណុំរឿង នឹងជាបញ្ហាចោទ ទាំងសំណុំរឿងរដ្ឋប្បវេណី និងសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌ។ សំណុំរឿងខ្លះក៏បានអូសបន្លាយដល់ជាង ១០ ឆ្នាំហើយ ក៏មិនទាន់ដោះស្រាយចប់នៅឡើយជាពិសេសសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌ។ ដូច្នេះចៅក្រម ប្រធានសាលាដំបូងខេត្ត និងអ្នកពាក់ព័ន្ធមិនគួរទុកសំណុំរឿងចាស់ៗនោះទេ ត្រូវខិតខំដោះស្រាយជូនប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបានល្អប្រសើរ។
កាលពីចុងខែ មីនា ឆ្នាំ ២០១៩ លោក បេ ទាឡេង អគ្គនាយករង នៃអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារ បានឲ្យដឹងថា អ្នកកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគាររហូតដល់ ៣១ ៤០០ នាក់ ក្នុងនោះមាន ២ ភាគ ៣ គឺជាជនដែលមិនទាន់ត្រូវបានតុលាការកាត់ទោស។ ក្នុងចំណោមអ្នកកំពុងជាប់ឃុំខាងលើ ក្នុងនោះមានស្ត្រី ២ ៤៤០ នាក់។ ក្នុងចំនួននេះ ជនត្រូវចោទមាន ៧ ៧៦៧ នាក់ ជនជាប់ចោទមាន ៣ ៦៤៣ នាក់។ ចំណែកពិរុទ្ធជនមាន ១០ ៨៩០ នាក់ ហើយទណ្ឌិតមានចំនួន ៩ ១៣៧ នាក់។
លោក នុត សវនា អ្នកនាំពាក្យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារ នៃក្រសួងមហាផ្ទៃថ្លែងថា ភាពយឺតយ៉ាវក្នុងកាត់ក្ដីធ្វើឲ្យពន្ធនាគារមានភាពចង្អៀតណែនហើយវាធ្វើឲ្យមានការលំបាកក្នុងការគ្រប់គ្រងអ្នកជាប់ឃុំ ហើយថាជនជាប់ចោទខ្លះត្រូវរង់ចាំសវនាការរយៈពេលរហូតដល់ទៅ ៨ ឬ ៩ ខែទាំងខ្លួនមិនមានទោសទណ្ឌ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ការពន្លឿនសំណុំរឿងវាមានផលប្រយោជន៍ច្រើនដោយសារតែវាអាចធ្វើឲ្យអ្នកជាប់ចោទឬជនត្រូវចោទក្នុងពន្ធនាគាររយៈពេលខ្លី។ នៅពេលដែលសំណុំរឿងកាន់តែយូរវាធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ផលប្រយោជន៍របស់ជនជាប់ចោទ ឬជនត្រូវចោទ ដោយសារតែគាត់មិនទាន់មានទោស តែដោយសារមានការបង្គាប់ឲ្យឃុំពីចៅក្រម ស៊ើបសួរ ពួកគេត្រូវរង់ចាំសវនាការក្នុងពន្ធនាគារ។ នៅពេលតុលាការមានឆន្ទៈក្នុងការពន្លឿនសំណុំរឿង វានឹង មាន លក្ខណៈល្អប្រសើរច្រើនសម្រាប់ពន្ធនាគារក្នុងការគ្រប់គ្រងជនជាប់ឃុំ»។
លោ ស៊ឹង សែនករុណា អ្នកនាំពាក្យសមាគមអាដហុកថ្លែងថា ស្ថាប័នតុលាការត្រូវធ្វើការដោះបញ្ហានេះជាបន្ទាន់ ដោយសារតែបញ្ហាកកស្ទះសំណុំរឿងនេះវាធ្វើឱ្យប៉ះសិទ្ធិសេរីភាពរបស់ជនជាប់ចោទ និងអ្នកជាប់ពន្ធនាគារ។
លោកថា៖ «វាប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់គាត់ដោយសារតែការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នទៅលើពួកគេ មានរយៈពេលយូរហើយស្ថាប័នតុលាការគួរតែមានយន្តការច្បាស់លាស់ក្នុងការគ្រប់គ្រងសំណុំរឿង និងពន្លឿននីតិវិធីកាត់ក្តី»៕
