.jpg)
អ្នកនាំពាក្យនគរបាលជាតិលោក គៀត ច័ន្ទថារិទ្ធ ក្នុងសន្និសីទកាសែតកាលពីខែកុម្ភៈ។ រូបថត ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍
ភ្នំពេញៈ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នគរបាលជាតិអះអាងថានឹងស្រាវជ្រាវរកក្រុមអ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកដែលបានចូលរួមធ្វើយុទ្ធនាការម្រាមដៃស្អាតក្នុងការពហិការការបោះឆ្នោត ដើម្បីធ្វើការណែនាំ ហើយបើពួកគេនៅបន្តសកម្មភាព អាជ្ញាធរនឹងចាត់វិធានការតាមផ្លូវច្បាប់។
អ្នកនាំពាក្យអគ្គស្នងការនគរបាលជាតិលោក គៀត ច័ន្ទថារិទ្ធ បញ្ជាក់ថាមន្ត្រីនគរបាលជាតិនឹងធ្វើការស្រាវជ្រាវរកក្រុមអ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុក (Facebook) ដែលបានបង្ហោះថា ខ្លួនមិនទៅបោះឆ្នោត ដើម្បីធ្វើការណែនាំអប់រំ ហើយចាត់វិធានការប្រសិនបើគេនៅតែបន្តសកម្មភាពដោយលោកអះអាងថាសកម្មភាពបែបនេះជាការអំពាវនាវ និងឃោសនាឲ្យប្រជាជនធ្វើពហិការក្នុងការបោះឆ្នោត។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងនឹងស្រាវជ្រាវដើម្បីទៅអប់រំគាត់ផ្ទាល់ទៀត និងធ្វើកំណត់ហេតុហើយបើគាត់នៅតែមិនស្តាប់ទៀត យោងលើកំណត់ហេតុយើងអាចអនុវត្តច្បាប់ទៅលើគាត់។ ការធ្វើបែបនេះគឺខុសច្បាប់ហើយ។ នេះគឺជាការឃោសនា និងការអូសទាញនៅក្នុងច្បាប់គឺជាការរារាំងប្រជាជនមិនឲ្យទៅបោះឆ្នោត។ ការបង្ហោះរូបអីហ្នឹងគឺជាសារ ដើម្បីធ្វើសកម្មភាពដើម្បីបំផុសបំផុលប្រជាជនមិនឲ្យទៅបោះឆ្នោតនេះវាខុសច្បាប់»។
លោកបន្ថែមថា៖ «បើគាត់មិនមានចេតនា ហេតុអ្វីគាត់បង្ហោះធ្វើអី គាត់ទៅមិនទៅរឿងរបស់គាត់។ ដូច្នេះវាខុសហើយដោយសារវាជាផ្នែកមួយនៃការអំពាវនាវ។ ចង់គាត់ទៅមិនទៅជារឿងរបស់គាត់ ហេតុអីគាត់ទៅធ្វើរូប និងខ្លឹមសារ និងបង្ហោះធ្វើអីដូច្នេះគាត់មានចេតនា។ យើងនឹងចាត់មន្ត្រីនគរបាលយើងចុះទៅពន្យល់អប់រំគាត់ឲ្យដឹងថាអាហ្នឹងខុសច្បាប់ និងកុំធ្វើដូច្នេះទៀត តែបើអប់រំហើយគាត់នៅតែបន្តធ្វើទៀតមានន័យថាគាត់បំពាន និងគឃ្លើនដូច្នេះច្បាប់លែងអនុគ្រោះហើយ»។
ការចាប់ផ្តើមធ្វើយុទ្ធនាការពហិការក្នុងការបោះឆ្នោតនេះចាប់ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី អតីតមេបក្សប្រឆាំងបានអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនធ្វើពហិការការបោះឆ្នោតដោយចោទថាការបោះឆ្នោតក្លែងក្លាយ និងមិនស្របច្បាប់ដោយសារមិនមានបក្សប្រឆាំងដែលជាគូប្រកួតដ៏ស័ក្តិសមនឹងបក្សកាន់អំណាច ខណៈពេលខិត្តប័ណ្ណរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាបក្សកាន់អំណាចនេះ អះអាងថាជាឧបាយកលជនអគតិដើម្បីបំផ្លាញជាតិ និងបម្រើមហិច្ឆតាបរទេស។
គណនីហ្វេសប៊ុកម្នាក់ឈ្មោះ សោម រក្សា បានបង្ហោះរូបភាពដេកនៅលើអង្រឹងកាលពីថ្ងៃអង្គារម្សិលមិញ និងបានសរសេរថា «ថ្ងៃទី ២៩ កក្កដា រវល់ដេកហើយមិនបានទៅបោះឆ្នោតទេ» ដោយដាក់ទន្ទឹមគ្នានឹងរូបភាពមួយផ្សេងទៀតមានចំណងជើងថា «យុទ្ធនាការម្រាមដៃស្អាត ២៩ ខែកក្កដា ២០១៨»។
គណនីហ្វេសប៊ុកម្នាក់ទៀតឈ្មោះ «ម៉ា ចិត្រា» បានសរសេរនៅហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃចន្ទថា «(ខ្ញុំ) មិនពេញចិត្តការរំលាយ CNRP និងរំលាយសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាឃុំ តំណាងរាស្ត្រ។ ដោយមើលឃើញវាអយុត្តិធម៌ពេកខ្ញុំសម្រេចមិនទៅបោះឆ្នោត បើចង់រំលោភទៀតគឺតាមចិត្ត»។
លោក ឡុង បុត្តា អតីតតំណាងរាស្ត្រនៃអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលកំពុងនិរទេសខ្លួននៅក្រៅប្រទេសបានសរសេរលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃចន្ទទី ១១ ថាការមិនទៅបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃទី ២៩ ខែកក្កដាគឺសង្គ្រោះជាតិ តែបើ «ទៅបោះឆ្នោតគឺបណ្តោយឲ្យរបបលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បន្តការបំផ្លាញប្រទេសតទៅទៀត»។
ចំណែកលោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន អតីតតំណាងរាស្ត្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានសរសេរលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍សប្តាហ៍មុនថា «មិនទៅបោះឆ្នោតមិនខុសច្បាប់ទេ។ គំរាមឲ្យទៅបោះឆ្នោតខុសច្បាប់។ បើគ្មានសង្គ្រោះជាតិខ្ញុំមិនទៅបោះឆ្នោតទេ»។
លោក សំ គន្ធាមី នាយកប្រតិបត្តិអង្គការនិកហ្វិកបានសម្តែងការគាំទ្រវិធានការរបស់អាជ្ញាធរដែលធ្វើការអប់រំ និងណែនាំប្រជាជនឲ្យយល់មុនពេលចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ចំពោះក្រុមអ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកដែលបានបង្ហោះសារ និងរូបភាពក្នុងការធ្វើពហិការក្នុងការបោះឆ្នោតតែលោកថាសារ និងរូបភាពរបស់ក្រុមអ្នកប្រើប្រាស់បណ្ដាញសង្គមហ្វេសប៊ុកគឺគ្រាន់តែជាការបញ្ចេញ និងបង្កបញ្ហានោះទេ។ លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ការបញ្ចេញមតិតាមរយៈការបង្ហោះសារតាមបណ្តាញសង្គមវាមិនមានប្រសិទ្ធភាពទេ ហើយនេះគ្រាន់តែជាការបញ្ចេញមតិរបស់បុគ្គល ឬមួយក្រុមតូច។ នេះគ្រាន់តែជាការយល់ឃើញរបស់គាត់ហើយសាររបស់គាត់ក៏គ្មានចាប់បង្ខំឲ្យធ្វើតាមដែរ»។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលទស្សនវិជ្ជាអនុវត្តន៍ និងសីលធម៌កម្ពុជាលោក ប៉ា ច័ន្ទរឿន ថ្លែងថា៖ «យើងមិនដឹងថាអាជ្ញាធរគាត់ពឹងផ្អែកទៅលើច្បាប់ណាមួយទេ ពីព្រោះថាច្បាប់បោះឆ្នោតក៏មិនមានចែងឲ្យលម្អិតចំពោះប្រជាជនដែលគាត់បញ្ចេញនូវមតិ ឬក៏ការយល់ឃើញនូវការសម្រេចចិត្តរបស់គាត់ថា ទៅឬមិនទៅ។ ស្ថានភាពនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជានៅពេលបច្ចុប្បន្នដែលខិតជិតបោះឆ្នោតបានដាក់សម្ពាធដ៏ខ្លាំងក្លាដល់អ្នកបោះឆ្នោតទាំងការបង្ខិតបង្ខំដោយផ្ទាល់ និងប្រយោល»។
ជាមួយគ្នានេះសមាជិកសភាអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (AP-HR) ក៏បានសម្តែងក្តីបារម្ភផងដែរចំពោះសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលគំរាមចាត់វិធានការទៅលើនរណាដែល «អំពាវនាវ ញុះញង់ ឬរារាំងប្រជាពលរដ្ឋ» មិនឲ្យទៅបោះឆ្នោត រួមទាំងអ្នកដែលអំពាវនាវឲ្យមានការធ្វើពហិការចំពោះការបោះឆ្នោត។
កាលពីដើមសប្តាហ៍នេះរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌លោកអង្គ វង្សវឌ្ឍានា បានបញ្ជាឲ្យអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញចាប់ផ្តើមនីតិវិធីផ្លូវច្បាប់ប្រឆាំងនឹងលោក សម រង្ស៊ី ក្រោមច្បាប់ស្តីពីការប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ។ ការចាត់វិធានការនេះគឺជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោកពាក់ព័ន្ធនឹងលិខិតមួយដែលចេញកាលពីសប្តាហ៍មុនដោយព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី ដែលបានអំពាវនាវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋទៅបោះឆ្នោត។
ក្រុមសមាជិកសភាអាស៊ានក៏បានអំពាវនាវសាជាថ្មីស្នើសុំឲ្យមានឡើងវិញនូវគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានរំលាយនោះ និងដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយរួមទាំងមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក កឹម សុខា។
លោក Charles Santiago ប្រធានសភាអាស៊ានដែលជាសមាជិកសភាម៉ាឡេស៊ី និយាយថា៖ «សកម្មភាពចុងក្រោយរបស់រដ្ឋាភិបាលដើម្បីគាបសង្កត់ និងគំរាមកំហែងអ្នកបោះឆ្នោតឲ្យទន់ខ្សោយដែលការអះអាងរបស់ខ្លួនថា ការបោះឆ្នោតនៅពេលខាងមុខនឹងឆ្លុះបញ្ចាំងនូវឆន្ទៈរបស់រាស្ត្រ»។ លោកបន្តថា៖ «រដ្ឋាភិបាលកំពុងបដិសេធពលរដ្ឋកម្ពុជានូវសិទ្ធិជាគោលរបស់ពួកគេ ដើម្បីសម្តែងទស្សនៈនយោបាយ និងចូលរួមក្នុងដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យដោយគ្មានភ័យខ្លាចនូវការផ្ចាញ់តប។ បរិយាកាសដែលពុលនេះគំរាមដល់បរិយាកាសធ្វើឲ្យការបោះឆ្នោតមានមន្ទិលរួចទៅហើយថា គ្មានសេរីភាព»។
លោក Charles Santiago សង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ចំណាត់ការរបស់រដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបង្ខំយ៉ាងច្បាស់លាស់ដោយភាពខ្វាយខ្វល់ទៅលើភាពស្របច្បាប់នៃការបោះឆ្នោត។ ប៉ុន្តែការបង្ខំអ្នកបោះឆ្នោតឲ្យថាតែមាត់នូវគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យនឹងមិនធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវភាពស្របច្បាប់នៃការបោះឆ្នោតនោះទេ។ ការដាក់សម្ពាធមិនសមរម្យលើអ្នកបោះឆ្នោត ការពិតជាការរំលោភទៅលើសេរីភាពជាគោលរបស់ពួកគេ ជាពិសេសបានផ្តល់ឲ្យនូវការបដិសេធរបស់រដ្ឋាភិបាលនៃជម្រើសពិតប្រាកដនៅឯហិបឆ្នោត»។
សមាជិកសភាទាំងនោះនិយាយថាអវត្តមានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលជាបក្សប្រឆាំងដ៏ធំរបស់កម្ពុជាដែលត្រូវបានរំលាយដោយតុលាការកំពូលកាលពីខែវិច្ឆិកាឆ្នាំ ២០១៧ បានរារាំងដំណើរការពីការមានយុត្តិធម៌ដែលគួរជឿបាន។ «ការរំលាយគណបក្សជាមួយនឹងការហាមឃាត់សមាជិកជាន់ខ្ពស់ចំនួន ១១៨ រូបរបស់បក្សមិនឲ្យធ្វើនយោបាយបានចូលមកដល់បរិបទនៃការវាយប្រហារដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកលើសង្គមស៊ីវិលដូចជាប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ សំឡេងប្រឆាំង បន្ទាប់ពីកម្លាំងខ្លាំងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលបង្ហាញកាលពីការបោះឆ្នោតឃុំ សង្កាត់ខែមិថុនា ២០១៧ ដែលទទួលបានជាង ៤០ ភាគរយនៃសំឡេងឆ្នោតទាំងអស់»។
សមាជិកសភាហ្វីលីពីន និងជាសមាជិកសភាអាស៊ាន លោក Tom Villarin និយាយថា៖ «ការបោះឆ្នោតដែលមិនមានបក្សប្រឆាំងនឹងជាលំហាត់មួយគួរឲ្យចង់សើច។ ក្នុងស្ថានភាពបែបនេះការបដិសេធការបោះឆ្នោតត្រូវតែទទួលស្គាល់ជាសិទ្ធិស្របច្បាប់ និងជាទម្រង់នៃជម្រើសនយោបាយវិជ្ជមានដើម្បីបង្ហាញការមិនពេញចិត្តនៃដំណើរការបោះឆ្នោត»៕
