ភ្នំពេញ: មន្ត្រី និងអ្នកច្បាប់បានព្រមានដល់អ្នកប្រើហិង្សាលើអ្នកបង្កគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដោយអះអាងថា នឹងទទួលទោសធ្ងន់ជាងអ្នកបង្ក ប៉ុន្តែបានជំរុញឲ្យអ្នកបង្កគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ត្រូវហ៊ានដោះស្រាយតាមច្បាប់ ចៀសវាងការរត់គេចខ្លួនខណៈអ្នកជំនាញយល់ថា ការគេចវេះនឹងបន្សល់ទុកនិទ្ទណ្ឌភាពកាន់តែច្រើនស្របពេលដែលគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ចេះតែកើនឡើងរាល់ថ្ងៃ។
ការថ្លែងបែបនេះ បានធ្វើឡើងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានរបស់អង្គភាពអ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលដឹកនាំដោយលោក ផៃ ស៊ីផាន ស្ដីពី «ទិដ្ឋភាពច្បាប់និងវិធានការទប់ស្កាត់គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍» កាលពីម្សិលមិញនៅទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ដ្រី ដោយមានការចូលរួមពីតំណាងមន្ដ្រីនគរបាលនៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិនិងតំណាងអ្នកច្បាប់ពីក្រុមប្រឹក្សាអ្នកច្បាប់។
លោក សុក ផេង អនុប្រធានក្រុមប្រឹក្សាអ្នកច្បាប់នៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានថ្លែងថា កន្លងមកនេះគេសង្កេតឃើញពលរដ្ឋមួយចំនួនតូចបានបង្កហិង្សាឬវាយតប់លើអ្នកបើកបររថយន្តដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ ដោយសារតែមិនបានយល់ពីច្បាប់ ឬទោសទណ្ឌចំពោះខ្លួនឯង។
លោកបានពន្យល់ថា បើបុគ្គលទី១ បានបើកបររថយន្តទៅបុកបុគ្គលទី២ ស្លាប់ ប៉ុន្ដែបុគ្គលទី៣ រត់មកប្រើហិង្សាលើបុគ្គលទី១ រហូតដល់ស្លាប់ នោះវានឹងទៅជាបទឧក្រិដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរ គឺជាអំពើឃាតកម្មដោយចេតនាគឺបុគ្គលទី៣ នឹងត្រូវជាប់គុកធ្ងន់ជាងបុគ្គលទី១ ទៅទៀត។ឧទាហរណ៍បុគ្គលទី១ មានទោសត្រឹម ១ ឆ្នាំឬ ៣ ឆ្នាំនោះបុគ្គលទី៣ ដែលជាអ្នកវាយតប់អ្នកបើកបររថយន្តនោះនឹងត្រូវទទួលទោសធ្ងន់ជាងនេះទៀត។
លោក សុក ផេង បានបញ្ជាក់ថា៖ «ជនដែលបង្កហិង្សាលើអ្នកបើកបរបុកគេនោះ គឺអាចចាត់ទុកជាការធ្វើទារុណកម្ម និងបង្ករបួសស្នាមដោយចេតនា ហើយប្រសិនបើគាត់វាយគេរហូតដល់ស្លាប់ នោះវានឹងទៅជាបទឧក្រិដ្ឋធ្ងន់ធ្ងរ គឺចេតនាគឺជាអំពើឃាតកម្មដោយចេតនា គឺត្រូវជាប់គុកធ្ងន់ជាង។បើអ្នកបើកបររថយន្តបុកគេជាប់គុក ៣ ឆ្នាំ គឺអ្នកបង្កហិង្សាលើអ្នកបើកបរ អាចលើសពី ៣ ឆ្នាំទៅទៀត»។
លោកបន្ថែមថា៖ «ប្រសិនបើមានគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍មួយកើតឡើង ហើយយើងមើលស្ថានភាព បើស្ថានភាពល្អគ្មានហិង្សាទេ ចូរជួយជនរងគ្រោះភ្លាមៗ ហើយបើមានស្ថានភាពមិនល្អ សូមជនបង្កប្រញាប់ចេញពីកន្លែងកើតហេតុ ប៉ុន្ដែមិនឲ្យរត់គេចខ្លួនទេ គឺរត់ទៅរកសមត្ថកិច្ចនិងទីកន្លែងសុវត្ថិភាពហើយចូលខ្លួនមកដោះស្រាយ និងទទួលខុសត្រូវតាមច្បាប់»។
លោក រុន រ័ត្នវាសនា ប្រធាននាយកដ្ឋាននគរបាលចរាចរណ៍ និងសណ្តាប់ធ្នាប់សាធារណៈនៃអគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិបានថ្លែងថា មួយរយៈចុងក្រោយនេះ សមត្ថកិច្ចបានឃាត់ខ្លួនអ្នកប្រើហិង្សាលើអ្នកបើកបរបង្កគ្រោះថ្នាក់ជាច្រើនករណី ព្រោះវាជាអំពើខុសច្បាប់ គ្មានសណ្ដាប់ធ្នាប់ អសន្ដិសុខសង្គម។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ខ្ញុំថា បងប្អូនយើង បើបានជួបករណីគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍សូមកុំវាយធ្វើបាបអ្នកបង្ក ព្រោះទុកឱកាសឲ្យគាត់ចូលខ្លួនមកដោះស្រាយ និងទទួលខុសត្រូវតាមច្បាប់ បើនាំគ្នាវាយគាត់ឲ្យរបួសឬស្លាប់ តើមានអ្នកណាមកដោះស្រាយសំណងជូនជនរងគ្រោះ ហើយវាក៏ជាអំពើខុសច្បាប់ដែរ។ សូមឲ្យអ្នកបើកបរត្រូវមានក្រមសីលធម៌ និងគោរពសិទ្ធិអ្នកដទៃ ហើយប្រសិនបើមានបង្កប៉ះទង្គិចជនរងគ្រោះនោះសូមកុំរត់គេចខ្លួន ត្រូវជួយសង្គ្រោះគាត់ភ្លាម ឬបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យភ្លាមៗតែម្ដង»។
លោកបន្តថា ក្នុងអំឡុងខែមីនា ឆ្នាំនេះ មានអ្នកស្លាប់ដោយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ប្រមាណជាង ២០០ នាក់ ដោយថ្ងៃខ្លះមានស្លាប់ ៩ នាក់ និងថ្ងៃខ្លះរហូតដល់ ១១ នាក់ ដែលជាហេតុធ្វើឲ្យថ្នាក់ដឹកនាំបារម្ភនិងជំរុញឲ្យមន្ត្រីគ្រប់ជាន់ថ្នាក់និងគ្រប់ស្ថាប័នត្រូវពង្រឹងអនុវត្តច្បាប់ឲ្យតឹងរ៉ឹងបំផុត។
លោក អ៊ា ចរិយា នាយកវិទ្យាស្ថានសុវត្ថិភាពចរាចរណ៍បានយល់ឃើញថា ការបើកបររថយន្តឬម៉ូតូបង្កគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ហើយរត់គេចខ្លួននោះគឺជាការគេចវេះមិនទទួលខុសត្រូវធ្វើឲ្យមាននិទ្ទណ្ឌភាពក្នុងសង្គម។ ការធ្វើបែបនេះ ក៏អាចជាហេតុផលជំរុញឲ្យពលរដ្ឋខ្លះកាត់ទោសក្រៅច្បាប់ ឬក្រៅតុលាការផងដែរ។
លោកបន្តថា អ្នកបើកបរបង្កឲ្យមានគ្រោះថ្នាក់ គួរកុំរត់គេចខ្លួន ហើយចុះពីលើយានយន្តមកជួយជនរងគ្រោះឬអាចជួយសង្គ្រោះគាត់ទាន់ពេលវេលាផងដែរ «អ្នកបើកបរមួយចំនួនគឺឲ្យតែបុកគេហើយគឺរត់ហើយដល់ពេលគេសួរ ក៏ឆ្លើយថា ខ្លាចគេវ៉ៃ ប៉ុន្ដែខ្ញុំថា ចម្លើយនេះគឺគ្រាន់តែជាលេសដោះសាទេ បើគាត់បុកគេហើយ គួរចុះមកមើលគ្នាទៅ គ្មានអ្នកណាវ៉ៃគាត់ទេគឺមកពីគាត់រត់គេច ឬមិនទទួលខុសត្រូវហ្នឹងហើយ»។
តាមរបាយការណ៍របស់អគ្គស្នងការដ្ឋាននគរបាលជាតិកាលពីម្សិលមិញបានបង្ហាញថា គ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោកចាប់ពីថ្ងៃទី ១-៣១ ខែ មករា ឆ្នាំ ២០១៩ មានចំនួន ៣៣១ លើកបណ្ដាលឲ្យស្លាប់មនុស្សចំនួន ១៤៨ នាក់ (ស្រី ២៩ នាក់)។
សម្រាប់ខែកុម្ភៈចាប់ពីថ្ងៃទី ១-២៨ មានគ្រោះថ្នាក់ចំនួន ៣៦២ លើកបណ្ដាលឲ្យមនុស្សចំនួន ១៦២ នាក់បានស្លាប់ (ស្រី ២៦ នាក់) ខណៈចាប់ពី ១-៣១ ខែ មីនា ឆ្នាំនេះ មានគ្រោះថ្នាក់ចំនួន ៣៨៣ លើក បណ្ដាលឲ្យមនុស្សចំនួន ២០៣ នាក់ បានស្លាប់ (ស្រី ៣០ នាក់)។ រីឯមូលហេតុភាគច្រើនគឺមកពីបើកបរក្នុងល្បឿនលឿន មិនគោរពសិទ្ធិអ្នកដទៃប្រជែងគ្នា ស្រវឹង ងងុយគេង និងមកពីមូលហេតុផ្សេងៗ ទៀត៕