ភ្នំពេញៈ បន្ទាប់ពីទទួលបានការលើកលែងទោសថ្មីៗនេះ ទៅតាមសំណើរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃអតីតបក្សប្រឆាំងបានចាប់ផ្តើមធ្វើការរិះគន់ជាថ្មីទៀតមកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ខណៈដែលតំណាងរាស្ត្រអាមេរិកបានចាត់ទុកពួកគេថាជា «អ្នកប្រយុទ្ធដើម្បីសេរីភាពដ៏អស្ចារ្យ» ជាអ្វីដែលអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលបានចាត់ទុកសកម្មភាពទាំងនោះថា បង្ហាញពីភាពជា «អាយ៉ងដាច់ថ្លៃ» របស់បរទេស។
កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ម៉ោងនៅសហរដ្ឋអាមេរិក ឬថ្ងៃអាទិត្យម៉ោងនៅកម្ពុជា អ្នកគាំទ្រអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិបានរៀបចំពិធីជួបជុំមួយដែលគេឲ្យឈ្មោះថាជា «វេទិកាខ្មែរ-សង្គ្រោះជាតិ» ក្នុងទីក្រុងឡុងប៊ិច រដ្ឋកាលីហ្វ័រនីញ៉ា ដែលមានការចូលរួមពីលោក Edward Royce តំណាងរាស្ដ្រ និងជាប្រធានគណៈកម្មការកិច្ចការបរទេសនៃសភាអាមេរិក ព្រមទាំងលោក Alan Lowenthal តំណាងរាស្ត្រអាមេរិកមកពីគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ។
មន្ត្រីអតីតបក្សប្រឆាំងដែលពួកគេចាត់ទុកថាជា «សកម្មជនស្នេហាជាតិ» ទាំងនោះរួមមានអតីតតំណាងរាស្ត្រលោក អ៊ុំ សំអាន និងលោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ប្រធាននាយកដ្ឋានព័ត៌មានរបស់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលទើបត្រូវបានទទួលការលើកលែងទោសពីព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី តាមសំណើរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងពេលថ្មីៗនេះព្រមទាំងលោក ញ៉យ ចំរើន អតីតតំណាងរាស្ត្រម្នាក់ក្នុងចំណោម ២ នាក់ដែលធ្លាប់ទទួលរងការវាយដំយ៉ាងដំណំពីកងអង្គរក្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៅខាងក្រៅរបងរដ្ឋសភាកាលពីឆ្នាំ ២០១៥។
អ្វីដែលគួរឲ្យកត់សម្គាល់ពួកគេទាំង ៣ នាក់ត្រូវបានលោក Edward Royce ប្រគល់ប័ណ្ណសរសើរ ខណៈលោក Alan Lowenthal បានហៅពួកគេថាជា «អ្នកប្រយុទ្ធដើម្បីសេរីភាពដ៏អស្ចារ្យ» ឬ «great freedom fighters»។ លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ក៏ត្រូវបានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអន្ដរជាតិអញ្ជើញឲ្យទៅថ្លែងសុន្ទរកថានៅអង្គការសហប្រជាជាតិនាថ្ងៃទី ២៤ ខែកញ្ញាផងដែរ។
តាមរយៈវីដេអូដែលបង្ហោះនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុកលោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ដែលធ្លាប់ត្រូវបានតុលាការកម្ពុជាកាត់ទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ២០ ឆ្នាំពីបទដឹកនាំ និងចូលរួមចលនាបាតុកម្មហិង្សាតវ៉ាឲ្យបើកទីលានប្រជាធិបតេយ្យកាលពីឆ្នាំ ២០១៤ នោះបានកោតសរសើរតំណាងរាស្ត្រអាមេរិកលោក Alan Lowenthal លោក Dana Rohrabacher និង លោក Ed Royce ដែលលោកថា បានលើកទឹកចិត្តឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរខំតស៊ូតាមបែបអហិង្សា ដើម្បីទាមទារនូវសេរីភាពឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរយល់ដឹងពីតម្លៃនៃមនុស្សឲ្យយល់អំពីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សទៅតាមគោលការណ៍នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកថ្លែងថា៖ «នោះហើយជាតម្លៃនៃអ្នកតំណាងរាស្ត្រនៃប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យប្រទេសដែលយកច្បាប់ជាធំគឺផ្ទុយពីប្រទេសកម្ពុជាដែលខ្លួនអាងអំណាចពីប្រជាពលរដ្ឋ បែរជាជាន់ឈ្លីតម្លៃនៃប្រជាពលរដ្ឋ។ តើឯណាទៅសេរីភាពនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅឯប្រទេសកម្ពុជា។ យើងចង់ឃើញអាហ្នឹង ដើម្បីភាពស្មើគ្នា»។
លោកបន្តថា៖ «បងប្អូននៅក្រៅប្រទេសនេះហើយជាចលករមួយដែលជំរុញលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទៅឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលគេបិទសិទ្ធិសេរីភាពគ្រប់បែបយ៉ាងគេជិះជាន់ ភាពអយុត្តិធម៌គឺថាបានបងប្អូនខ្មែរនេះហើយ។ ដូចជាករណីខ្ញុំគឺថាជាប់គុកបានបងប្អូនទៅបាតុកម្មនៅវ៉ាស៊ីនតោន ឌីស៊ី ទៅញូវយ៉កទៅគ្រប់ទីកន្លែងឲ្យមានការដោះលែងរូបខ្ញុំ មាជ សុវណ្ណារ៉ា ក៏ដូចជាអ្នកទោសនយោបាយផ្សេងទៀត»។
ជាមួយគ្នានេះលោក សុវណ្ណារ៉ា ក៏មិនភ្លេចបន្តទាមទារឲ្យមានការដោះលែងអតីតមេបក្សប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ដែលកំពុងបន្តជាប់ឃុំនៅក្នុងផ្ទះផងដែរ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ហើយចុងក្រោយនេះ យើងចង់ឲ្យមានការដោះលែងលោកប្រធាន កឹម សុខា ដែលត្រូវបានគេចាប់ដាក់ឃុំនៅត្រពាំងផ្លុង ឥឡូវនេះគេឃុំនៅក្នុងផ្ទះទៀត»។
នៅក្នុងពិធីនោះដែរសមាជិកសភាអាមេរិកលោក Alan Lowenthal ដែលចេញមុខរិះគន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកន្លងមកនោះថ្លែងថា៖ «លោក (ហ៊ុន សែន) បានយល់ស្របចំពោះការធ្វើឲ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌ ប៉ុន្តែតើគាត់បានធ្វើអ្វី? គាត់បានព្យាយាមកម្ទេចគណបក្សប្រឆាំងចាប់ខ្លួនសមាជិកគណបក្សប្រឆាំង ដូច្នេះហើយសភាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនអាចនៅស្ងៀមបានទេ»។
លោកបញ្ជាក់ថានៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក Royce ប្រធានគណៈកម្មាធិការកិច្ចការបរទេសនៃរដ្ឋសភាអាមេរិក និងទទួលបានការជួយជ្រោមជ្រែងពីសមាជិកសភាផ្សេងទៀត និងរូបលោកព្រមទាំងសមាជិកសភាលោក Rohrabacher គឺបានរួមគ្នាធ្វើការប្រឆាំងនឹងលោក ហ៊ុន សែន។
លោកបន្តថា កាលពីពេលថ្មីៗនេះ សភាអាមេរិក បានអនុម័តសេចក្តីស្នើច្បាប់ ដើម្បីលើកស្ទួយ សេរីភាពប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា (Cambodian Democracy Acts) ដែលជាលើកដំបូង ដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
«ដូច្នេះខ្ញុំធ្វើផ្នែករបស់ខ្ញុំ ដើម្បីដឹកនាំ និងជាផ្នែកមួយនៃការតស៊ូមតិនៅក្នុងសភាអាមេរិក ប៉ុន្តែប្រជាជនគឺជាជើងឯកពិតប្រាកដ។ ពួកគេគឺជាអ្នកដែលក្រោកឡើង ដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។ ពួកគេគឺជាអ្នកដែលក្រោកឡើងតតាំងនឹងលោក ហ៊ុន សែន។ ដូច្នេះហើយខ្ញុំសូមប្រាប់អ្នកថា យើងនឹងមិនឈប់ទេ យើងធ្វើរហូតទាល់តែលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យវិលត្រឡប់មកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញ»។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំមានកិត្តិយសដែលមានវត្តមាននៅទីនេះ ដើម្បីទទួលស្វាគមន៍អ្នកតស៊ូដើម្បីសេរីភាពដ៏អស្ទារ្យទាំងនេះដូចជាលោក អ៊ុំ សំអាន ... នឹងទាំងអ្នកផ្សេងទៀត... ហើយសូមកុំភ្លេចអ្នកដែលត្រូវបានគេឃុំខ្លួននៅក្នុងផ្ទះគឺលោក កឹម សុខា។ គាត់គឺជាផ្នែកមួយនៃជើងឯកនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្ននេះនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាគ្មានអ្វីផ្លាស់ប្តូរទេក្រៅពីការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយនោះ»។
ប៉ុន្តែលោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីយល់ឃើញថាពាក្យ«great freedom fighters» ដែលចេញពីមាត់តំណាងរាស្ត្រអាមេរិកគឺជាពាក្យដែលគេធ្លាប់ប្រើប្រាស់នៅក្នុងសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់ដោយលោកលើកឡើងថា សកម្មភាពរបស់ក្រុមប្រឆាំងទាំងនោះបង្ហាញពីភាពជា «អាយ៉ងដាច់ថ្លៃ» របស់បរទេស។
លោកថ្លែងថា៖ «ពួក freedom fighters ទាំងនោះបានរលាយអស់ហើយវារត់ចោលស្រុកអស់ហើយ។ ឥឡូវនេះពួកនេះគ្រាន់តែអ្នក freedom fighters ជំនាន់ក្រោយ គ្រាន់តែជាកូនក្មេងបាតជើងក្រហមរងាលដែលចូលប្រឡូកនៅក្នុងបញ្ហានេះ គឺមិនមែនមានទិសដៅពង្រឹងសន្តិភាព ពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាទេ គ្រាន់តែជាអាយ៉ងបរទេសនៅក្នុងនិន្នាការអូសទាញកម្ពុជាឲ្យធ្លាក់ចូលក្នុងអ្វីដែលហៅថាភូមិសាស្ត្រនយោបាយប៉ុណ្ណោះ»។
លោកថាកម្ពុជាគឺជាប្រទេសមួយអនុវត្តតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួនអព្យាក្រឹត និងមិនឈរនៅខាងប្រទេសណាឡើយ ឬការពារផលប្រយោជន៍បរទេសនោះទេ។ «ក្រុមអាយ៉ងបរទេសដែលបម្រើបរទេសដាច់ថ្លៃ ដែលប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោតតែប៉ុណ្ណោះ មិនមែនជាអ្នកស្វែងរកទិសដៅក្នុងកិច្ចពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិរបស់មហាជននោះទេ»។
លោកបញ្ជាក់ថាការសរសើររបស់តំណាងរាស្ត្រអាមេរិកដល់អតីតសមាជិកបក្សប្រឆាំងគឺគ្រាន់តែគេបោកទឹកចិត្ត ពួកនោះឲ្យឆ្កួតវង្វេងតាមគេប៉ុណ្ណោះ ដូចជាការផ្តល់ពានណូបែលដែលគេឲ្យទៅលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី នៅមីយ៉ាន់ម៉ាបើមិនបានបម្រើបរទេស គេដកពានទៅវិញ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «គុណធម៌របស់សម្ដេច (ហ៊ុន សែន) ហើយនឹងអ្វីដែលជាលក្ខណៈបិសាចរបស់ពួកនោះមិនអាចយកមកប្រៀបធៀបគ្នាបានទេ។ សម្ដេច និងរាជរដ្ឋាភិបាលអត់មានបំណងចង់បានគុណ ឬសេចក្ដីកោតសរសើរពីក្រុមដែលជាអាយ៉ងបរទេសទេ។ យើងធ្វើទៅតាមគុណធម៌របស់យើងរីឯពួកអាយ៉ងបរទេសដែលដាក់ឲ្យខ្លួនគេឃ្លាតឆ្ងាយពីមាតុភូមិ...»។
លោក ហង្ស វិទូ អ្នកវិភាគនយោបាយថ្លែងថាវាជាការធម្មតាដែលអតីតសមាជិកបក្សប្រឆាំងទាំងនោះបញ្ចេញសំឡេងរិះគន់ជាថ្មី ក្រោយពីទទួលបានការលើកលែងទោស ហើយការរិះគន់របស់ពួកគាត់ត្រឹមត្រូវឬយ៉ាងណា ពលរដ្ឋជាអ្នកវិនិច្ឆ័យ។ «ខ្ញុំយល់ថា ការរិះគន់នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ វាគឺជារឿងដ៏សាមញ្ញ ជាពិសេសគឺអ្នកដែលធ្លាប់ជាប់ពន្ធនាគារ ដោយសារតែបានប្រព្រឹត្តកំហុសដែលចោទដោយរដ្ឋាភិបាល។ ការរិះគន់នេះវាជាការរិះគន់មួយដែលបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពពិតនៅកម្ពុជា ដែលថាកម្ពុជានៅតែជាប្រទេសមួយមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាប្រទេសមួយដែលមិនបានគោរព និងប្រកាន់ខ្ជាប់ទៅតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។
លោកបន្តថា៖ «ខ្ញុំគិតថានេះគឺជាតួនាទីរបស់ពួកគាត់ក្នុងការធ្វើការរិះគន់ក្នុងនាមជាគណបក្សប្រឆាំង ឬក៏ជាអតីតនៃសមាជិកបក្សប្រឆាំងគឺគាត់ត្រូវតែធ្វើការបញ្ចេញមតិរិះគន់ទៅតាមអ្វីដែលគាត់យល់ឃើញ»៕ NS