ត្បូងឃុំ/ព្រៃវែងៈ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ និងអគ្គមេបញ្ជាការរងនៃកងយោធពល ខេមរភូមិន្ទបានជំរុញឲ្យកងកម្លាំងត្រូវសហការជាមួយអាជ្ញាធរគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ដើម្បីបន្តចូលរួមថែរក្សានូវសុខសន្តិភាព ដើម្បីប្រឆាំងដាច់ខាតទៅនឹង ការ «ញុះញង់ និងបដិវត្តន៍ពណ៌របស់ក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយមដែលក្បត់នឹងផលប្រយោជន៍ជាតិ» ខណៈដែលលោក ស ខេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃបានថ្លែងថា ស្ថិរភាពនយោបាយទូទៅនៅកម្ពុជាកំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែង។
នៅក្នុងពិធីរំឭកខួប ២៦ ឆ្នាំ ថ្ងៃបង្កើតកងរាជអាវុធហត្ថ ដែលធ្វើឡើងនៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ កាលពីម្សិលមិញ លោក ទៀ បាញ់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិបានផ្ដល់អនុសាសន៍ដែលលោកហៅថា ជាទស្សនាទាននិងចក្ខុវិស័យដើម្បីទប់ស្កាត់បញ្ហាប្រឈមរបស់កងរាជអាវុធហត្ថ។
លោកបានថ្លែងទៅកាន់កងរាជអាវុធហត្ថរាប់រយនាក់ថា៖ «(កងរាជអាវុធហត្ថ)ត្រូវសហការជាមួយក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ រដ្ឋបាលមូលដ្ឋានគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ បន្ដចូលរួមថែរក្សានូវសន្ដិភាពស្ថិរភាពនយោបាយ និងសន្ដិសុខជាតិ ដែលយើងប្រឹងប្រែងរកបានដោយលំបាកបំផុតនេះមិនឲ្យក្រុមប្រឆាំងជ្រុលនិយម ដែលក្បត់នឹងផលប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាជន ឬមជ្ឈដ្ឋានអគតិនៅខាងក្រៅមកបំផ្លាញទៅវិញបានឡើយ ទោះបីត្រូវបង់ក្នុងតម្លៃណាក៏ដោយ»។
លោក ទៀ បាញ់ ក៏បានជំរុញឲ្យកងរាជអាវុធហត្ថ ត្រូវខិតខំជំរុញការអភិវឌ្ឍ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីភាព សិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋ ដើម្បីសម្រេចឲ្យបាននូវស្ថិរភាពមីក្រូសេដ្ឋកិច្ច ការអភិវឌ្ឍ និងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ ដែលជាបុរេលក្ខខណ្ឌ និងធាតុដ៏សំខាន់មិនអាចខ្វះបានសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍ ប្រទេស ប្រកបដោយចីរភាព។ លោកបន្តថា៖ «បន្ដពង្រឹងកម្លាំងធ្វើជាស្នូលក្នុងការប្រតិបត្តិការថែរក្សាសុវត្ថិភាព សន្ដិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ បន្ដចូលរួមបង្ក្រាបរាល់បទល្មើស ចូលរួមការងារមនុស្សធម៌ កិច្ចការសង្គម និងសង្គ្រោះ (ជនរងគ្រោះដោយសារ) គ្រោះមហន្ដរាយ»។
លោកបន្តថា កងរាជអាវុធហត្ថ ត្រូវពង្រឹងយន្ដការត្រួតពិនិត្យឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព តាមតួនាទីភារកិច្ចដែលរាជរដ្ឋាភិបាល ប្រគល់ជូនឲ្យសមជាកម្លាំងផ្ដល់សមត្ថកិច្ចស្របច្បាប់ដែលមានគុណសម្បត្តិច្រើន និងត្រូវគ្រប់គ្រងការងាររដ្ឋបាលសាធារណៈ និងចាត់វិធានការច្បាប់ឲ្យបានហ្មត់ចត់ ការពារមិនឲ្យមានអំពើពុករលួយ ឬការរំលោភអំណាចពីសំណាក់អាជ្ញាធរសាធារណៈទៅលើប្រជាពលរដ្ឋ។
លោក ទៀ បាញ់ បានលើកឡើងថា នៅឆ្នាំ ២០១៩ នេះ ស្ថានការណ៍ពិភពលោកនឹងបន្តប្រែប្រួលយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ស្មុគស្មាញ ឆាប់រហ័ស និងពិបាកប៉ាន់ស្មានបាន ហើយថា ការប៉ះទង្គិចគ្នារវាងផលប្រយោជន៍របស់មហាអំណាច បានធ្វើឲ្យតំបន់មួយចំនួនកើនឡើងកម្តៅ ហើយពេលខ្លះស្ទើរផ្ទុះសង្គ្រាម ពិភពលោក។ «ចលនាឧទ្ទាមរបស់ពួកក្បត់ជាតិ ដែលមានបរទេសនៅពីក្រោយខ្នង នៅតែមិនបោះបង់នូវមហិច្ឆតាប៉ុនប៉ងបង្កអស្ថិរភាពដល់ប្រទេសជាតិ ដូចនេះនាយទាហាន និងពលទាហាននៃកងរាជអាវុធហត្ថ នៅមានភារកិច្ចជាច្រើនទៀត ដែលត្រូវបំពេញ ដើម្បីធានាភាពសុខសាន្តជូនប្រជាពលរដ្ឋ និងធានាឲ្យបាននូវបរិយាកាសសន្តិសុខល្អប្រសើរ»។ «នូវឧបាយកលពិសពុល របស់ពួកអមិត្តដែលបានឃុបឃិតជាមួយបរទេសប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរាជរដ្ឋាភិបាលស្របច្បាប់តាមបែបផែនបដិវត្តន៍ពណ៌ដណ្តើមយកអំណាច ផ្ទុយពីគោលការណ៍នៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ»។
ចំណែកនាយឧត្តមសេនីយ៍ សៅ សុខា អគ្គមេបញ្ជាការរង នៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងជាមេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស ក៏បានថ្លែងនៅក្នុងពិធីនេះដែរថា៖ «(ត្រូវ)ចូលរួមថែរក្សាសុខសន្តិភាពឲ្យបាន ប្រឆាំងដាច់ខាត់ការញុះញង់ និងបដិវត្តន៍ពណ៌។ ជាពិសេស (កងរាជអាវុធហត្ថ) បានអប់រំ និងលើកទឹកចិត្តដល់យោធិនដែលចូលនិវត្តន៍បង្ហាញអំពីការយកចិត្តដាក់របស់រាជរដ្ឋាភិបាលមិនបានបោះបង់បងប្អូនចោលទេ»។
ចំណែក លោក ស ខេង ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ បានថ្លែងក្នុងពិធីបុណ្យបញ្ចុះខណ្ឌសីមាព្រះវិហារនៅខេត្តព្រៃវែងថា ស្ថិរភាពនយោបាយទូទៅនៅកម្ពុជាកំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែងតាមរយៈអ្នកដែលចង់បំផុសបំផុល និងដឹកនាំកម្លាំងមហាជនដើម្បីធ្វើបាតុកម្មប្រឆាំង និងទម្លាក់រដ្ឋាភិបាល ដែលកើតចេញពីការបោះឆ្នោត។
លោកបន្តថា បច្ចុប្បន្នប្រទេស កម្ពុជា មានសុខសន្តិភាពហើយ និងគ្មានកម្លាំងប្រដាប់អាវុធក្រៅច្បាប់ណាទៅពួនសំងំដើម្បីមកវាយប្រហារ និងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលនោះទេ។ «ហើយដែលបញ្ហានេះយើងមានមេរៀនបទពិសោធហើយ។ វាអត់សុខទេ។ សាកមើលបើសុខ។ ខ្មែរយើងគឺថា បែកបាក់គ្នាសាជាថ្មីហើយមិនដឹងពេលណាយើងផ្គុំគ្នាបាន រួបរួមគ្នាបានឡើងវិញទេ។ ឥឡូវ អ្វីដែលយើងធ្វើបានធ្វើទៅ។ អ្វីដែលធ្វើមិនទាន់បានខំដោះស្រាយទៅ។ វាគ្រាន់បើជាងរុះធ្វើសាថ្មី។ អ្នកដែលចង់មកធ្វើ ចង់រុះធ្វើសាថ្មី (ឬ?)»។
ជាមួយនឹងការអំពាវនាវកុំឲ្យបំផ្លាញសន្តិភាពលោក ស ខេង ថ្លែងទៀតថា៖ «បើមិនបានជួយចូកជួយចែវ សូមមេត្តាកុំយកជើងរាទឹក»។
លោកបន្តថា ប្រជាជនទាំងអស់គឺស្នេហាជាតិដូចគ្នាគ្រាន់តែថា អ្នកខ្លះបានធ្វើការងារតិច អ្នកខ្លះបានធ្វើការងារច្រើន។ អ្នកខ្លះមានចំណុចខ្សោយនេះ អ្នកខ្លះមានចំណុចខ្សោយនោះ ដែលនេះជារឿងជាតិ និងជារឿងធម្មតានៃមនុស្សក្នុងសកលលោក។ ប៉ុន្តែសូមកុំឲ្យបែងចែកថា អ្នកនេះស្នេហាជាតិ ហើយអ្នកនោះក្បត់ជាតិ។
ការថ្លែងរបស់មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រាជរដ្ឋាភិបាលខាងលើ គឺធ្វើឡើង បន្ទាប់ពីមានការប្រកាសជាបន្តបន្ទាប់ពីលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានស្ដីទី នៃអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលថា រូបលោកនិងថ្នាក់ដឹកនាំរបស់គណបក្សប្រឆាំងដែលត្រូវបានតុលាការកំពូលរំលាយចោលនេះ នឹងវិលត្រឡប់ចូលមកកាន់ប្រទេសកម្ពុជាវិញក្នុងពេលឆាប់ៗនេះដើម្បី «ស្តារលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដែលត្រូវបានបំផ្លាញឲ្យរស់ឡើងវិញ»។
លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរ និងបង្ហោះវីដេអូ នៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃ ៩ ខែ កក្កដា ថា តំណាងរាស្ត្រ និងឥស្សរជននយោបាយជាច្រើនរូបទៀតមកពីទូទាំងពិភពលោក បានស្ម័គ្រចិត្តអមដំណើរជាមួយ លោក និងថ្នាក់ដឹកនាំអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅពេលធ្វើមាតុភូមិនិវត្តន៍មកកម្ពុជាវិញ។ លោកប្រកាសថា៖ «យើងនឹងបង្ហោះវីដេអូបែបនេះ ជាបន្តបន្ទាប់ទៀតរហូតដល់ថ្ងៃមាតុភូមិនិវត្តន៍ នៃថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ»។
លោក គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ នៃរាជបណិ្ឌត្យសភាកម្ពុជាថ្លែងកាលពីម្សិលមិញថា ការចង់បង្កើតឱ្យមានចលនាបដិវត្តន៍ពណ៌ពីមហាជន ដែលចង់ផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលគឺតែងតែត្រូវបានសង្កេតឃើញចេញពី លោក សម រង្ស៊ី ដែលវោហារសាស្ត្ររបស់គាត់និយាយទៅលើទិដ្ឋភាព ៣។
ទី១ គឺគាត់តែងតែអំពាវនាវឱ្យពលរដ្ឋងើបឡើងបះបោរប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល ទី២ គាត់តែងតែអំពាវនាវេឱ្យកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ធ្វើចលនាផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ទី៣ គាត់អំពាវនាវឱ្យអន្តរជាតិដាក់សម្ពាធ ឬក៏គាបសង្កត់ដោយប្រការណាមួយទៅលើរដ្ឋាភិបាលដែលកំពុងកាន់អំណាច។ «អ៊ីចឹងទៅលើទិដ្ឋភាព៣នេះ គឺវាគ្រប់គ្រាន់ហើយសម្រាប់ថា ជាការគំរាមកំហែងមួយ ដល់ការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាល។ នេះយើងសំណាងហើយដែលប្រជាពលរដ្ឋ និងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់យើងមិនបានជឿតាម ឬក៏មិនបានធ្លាក់ទៅក្នុងការញុះញង់របស់លោកសម រង្ស៊ី ដែលរដ្ឋាភិបាលនៅតែគ្រប់គ្រងសភាពការណ៍បាន»។
លោក គិន ភា បន្តថា ប្រសិនបើកម្ពុជាមានភាពផុយស្រួយក្នុងការគ្រប់គ្រងកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ឬក៏គ្រប់គ្រងចលនាមហាជនមិនបានល្អទេ វានឹងអាចមានវិបត្តិសង្គមកើតឡើង៕