.jpg)
លោកតឹក វណ្ណារ៉ា (កណ្ដាល) ក្នុងសិក្ខាសាលា។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញ: តំណាងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលសហគមន៍តាមមូលដ្ឋាន អង្គការសហប្រជាជាតិនិងមន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលប្រមាណជា ១០០ នាក់បានជួបប្រជុំគ្នានៅក្នុងសណ្ឋាគារហ៊ីម៉ាវ៉ារី រាជធានីភ្នំពេញកាលពីម្សិលមិញដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរយោបល់ស្តីពី ការបញ្ជ្រាបការបន្សាំការប្រែប្រួលអាការធាតុក្នុងផែនការអភិវឌ្ឍន៍ និងកម្មកវិធីវិនិយោគឃុំសង្កាត់ ដោយឆ្លុះបញ្ចាំងពីគោលការណ៍រួមសម្រាប់ការបន្សាំការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនៅកម្ពុជា។
ការផ្លាស់ប្ដូរយោបល់នៅក្នុងសិក្ខាសាលានោះ អង្គការសង្គមស៊ីវិល បានស្នើឲ្យភាគីពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសរាជរដ្ឋាភិបាលគួរបង្កើតថវិកាជាតិបន្ថែមទៀតដល់ថ្នាក់ក្រោមជាតិ ដូចជាភូមិ ឃុំ សង្កាត់ ដើម្បីឲ្យពួកគេមានថវិកាគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់បំពេញតម្រូវការរបស់ខ្លួនទប់ស្កាត់ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ខណៈកម្ពុជា កំពុងប្រឈម ហើយពលរដ្ឋនៅខ្វះការយល់ដឹង។
លោក តឹក វណ្ណារ៉ា នាយកប្រតិបត្តិវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជា (NGOs Forum) បានថ្លែងនៅក្នុងសុន្ទរកថាដោយបានអះអាងថា ប្រទេស កម្ពុជា គឺជាប្រទេសកសិកម្មមួយដែលងាយរងគ្រោះដោយសារឥទ្ធិពលនៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ស្របពេលប្រព័ន្ធបន្សាំរបស់មនុស្សនៃប្រទេសនេះ នៅមានកម្រិតទាបបំផុតក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងផលប៉ះពាល់នេះ។
លោកថ្លែងថា៖ «ដើម្បីទប់ស្កាត់ហានិភ័យដែលកម្ពុជាកំពុងប្រឈម ហើយអ្នកប្រឈមបំផុតនោះគឺកុមារ និងស្ត្រី ដែលរដ្ឋាភិបាល គួរតែផ្តល់ថវិកាបន្ថែមទៀតដល់ឃុំសង្កាត់ ដើម្បីឲ្យពួកគេធ្វើការវិនិយោគក្នុងតំបន់របស់ខ្លួនឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការបន្សាំខ្លួនទៅនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ»។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ទន្ទឹមនឹងភាពវិជ្ជមានមួយចំនួនធំ (របស់រដ្ឋាភិបាល) ក៏យើងរកឃើញភាពខ្វះខាតខ្លះទាក់ទងនឹងមូលនិធិធនធានដែលលំហូរទៅដល់ថ្នាក់ឃុំ គឺមិនទាន់ឆ្លើយតបទាំងស្រុងទៅនឹងកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍ និងវិនិយោគរបស់ឃុំទេ។ យើងបានរកឃើញដែរ ទៅលើការបន្សាំការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដែលចង់ឲ្យមានលំហូរថវិកាជាតិ ទៅថ្នាក់ក្រោមជាតិឲ្យកាន់តែច្រើន»។
លោក វណ្ណារ៉ា បានអះអាងថា ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជានៅមានចំណេះដឹងទាបបំផុតក្នុងការបន្សាំនិងទប់ស្កាត់ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ស្របពេលបច្ចុប្បន្ន អាកាសធាតុនៅកម្ពុជាមានការប្រែប្រួលយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដោយឡែកវិធានការទប់ស្កាត់នានារបស់ឃុំ សង្កាត់ ហាក់មិនប្រាកដថា អាចឆ្លើយតបនឹងផលប៉ះពាល់នេះទេ។
អ្នកស្រី ឈឿន សុឌី អាយុ ៤៤ឆ្នាំ ប្រធានសហគមន៍ព្រៃឈើសង្ក្រានរយ ស្រុកវ៉ារិន ខេត្តសៀមរាប បានថ្លែងក្នុងអង្គសិក្ខាសាលាថា សហគមន៍របស់ខ្លួនក៏មិនខុសពីសហគមន៍ដទៃទៀតដែរ គឺប្រឈមនឹងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុច្រើន ដែលពួកគេពិបាកនឹងបន្សាំខ្លួន ដូចជាមានភ្លៀងធ្លាក់ខុសរដូវ ខ្យល់កន្ត្រាក់ ទឹកជំនន់ និងរាំងស្ងួតជាដើម ដែលកន្លងមក នៅពេលជួបប្រទះនឹងបញ្ហាទាំងនេះ គឺឃុំសង្កាត់ មិនអាចចូលរួមជួយអ្វីបានច្រើនទេ ព្រោះតែធនធានរបស់ពួកគេមិនគ្រប់គ្រាន់។
អ្នកស្រីបញ្ជាក់៖ «ខ្ញុំចង់ឲ្យលំហូរថវិការបស់ស្រុក ឃុំហ្នឹង ជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋដែលនៅតាមសហគមន៍ នៅឆ្ងាយដាច់ស្រយាល»។
លោក វ៉ា វុទ្ធី តំណាងនាយកដ្ឋានប្រែប្រួលអាការធាតុនៃក្រុមប្រឹក្សាជាតិអភិវឌ្ឍន៍ដោយចីរភាពនៃក្រសួងបរិស្ថាន បានថ្លែងថា កន្លងទៅ រដ្ឋាភិបាលតាមរយៈក្រសួងពាក់ព័ន្ធមានដូចជាក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងក្រសួងបរិស្ថាន បានយកចិត្តទុកដាក់លើបញ្ហានេះ ដោយបានបង្កើនខ្ទង់ថវិកាទៅកាន់ឃុំ សង្កាត់ជាប្រចាំ។ ប៉ុន្តែចំពោះការខ្វះខាតធនធាន និងថវិកានេះ វិស័យណាក៏ជួបប្រទះដែរ ដែលទាមទារការចូលរួមពីគ្រប់ភាគី ហើយមិនមែនតែរាជរដ្ឋាភិបាលទេ គឺសង្គមស៊ីវិល សហគមន៍ខ្លួនឯងផ្ទាល់ រួមទាំងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ ក៏ត្រូវមានចំណែកដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមនេះដែរ។
លោក វុទ្ធី បញ្ជាក់ថា៖ «ជាធម្មតា ចំណូលរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលតិច គ្រប់គ្នាតែងស្រែកថា ខ្វះថវិកាជានិច្ច ដូច្នេះវាជារឿងមួយសាមញ្ញទេ មិនមែនជារឿងថ្មីទេ តែបើយើងមើលតួលេខ គឺមានការកើនឡើង (ថវិកាឃុំ)»។
លោក Clemens Beckers អនុព័ន្ធគ្រប់គ្រងផ្នែកធនធានធម្មជាតិនិងការប្រែប្រួលអាកាសធាតុប្រតិភូសហភាពអឺរ៉ុបប្រចាំនៅកម្ពុជា បានថ្លែងក្នុងសិក្ខាសាលាដែរថា ការប្រែប្រួលអាកាសធាតុគឺជាបញ្ហាប្រឈមដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ពិភពលោកទាំងមូល ក្នុងនោះកម្ពុជា ក៏ជាប្រទេសងាយរងគ្រោះផងដែរ ហើយសហគមន៍អឺរ៉ុប តែងតែយកចិត្តទុកដាក់បញ្ហានេះក្នុងការបន្តចូលរួមបន្ថែមទៀត ដើម្បីការបញ្ជ្រាបការបន្សាំការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនៅកម្ពុជា។
លោកបញ្ជាក់៖ «EU មានការតាំងចិត្ត និងផ្តល់ប្រាក់ ៦ លានអឺរ៉ូទៀតដល់កម្ពុជា ដែលជាកម្មវិធីមួយដែលនឹងចាប់ផ្តើមនៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំនេះ ក្រៅពីនេះ ក៏បានគាំទ្រការការពារធនធានព្រៃឈើនៅខេត្តមណ្ឌលគិរី ព្រោះវាមានមុខងារសំខាន់ ក្នុងការកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ»៕
