ភ្នំពេញៈ ជនជាតិម៉ុងតាញ៉ាវៀតណាម ទាំង ១៣ នាក់ដែលតំណាងអង្គការសហប្រជាជាតិ និងក្រសួងមហាផ្ទៃទៅទទួលយកពី ខេត្តរតនគិរី កាលពី ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៤ មានលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ក្នុងការចុះឈ្មោះជាជនភៀសខ្លួន ហើយបើមានការទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការ ពួកគេអាចមានសិទ្ធិរស់នៅប្រទេសកម្ពុជា ដូចជនអន្តោប្រវេសន៍ស្របច្បាប់ដទៃទៀតបាន។ នេះបើតាមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ។
លោក មុំ សុផាណារិទ្ធិ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ក្រសួងមហាផ្ទៃបានឲ្យដឹងកាលពីម្សិលមិញថា ជនជាតិម៉ុងតាញ៉ាទាំង ១៣ នាក់ មានសម្បទាគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការចុះឈ្មោះ ស្នើសុំសិទ្ធិជាជនភៀសខ្លួនស្របច្បាប់ ប៉ុន្តែពួកគេមិនទាន់ត្រូវបានប្រកាសទទួលស្គាល់ជាផ្លូវការនៅឡើយទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «១៣ នាក់ហ្នឹងបានស្នើមកកម្ពុជា និងស្នើសុំសិទ្ធិជ្រកកោនកាលពីចុងឆ្នាំទៅ។ សមត្ថកិច្ចបានរកឃើញថា ពួកគេមកក្នុងគោលបំណងសុំសិទ្ធិមែនគឺខុសពីអ្នកផ្សេងទៀត (អន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់) ដែលមកកាប់ដំឡូង និងកាប់ឈើក្នុងទឹកដីកម្ពុជា»។
ឧត្តមសេនីយ៍ទោ កែម សារិន ប្រធាននាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានថ្លែងថា ប្រសិនបើកម្ពុជា ផ្តល់ឋានៈជាជនភៀសខ្លួនឲ្យអ្នកស្នើសុំហើយនោះ បានន័យថា អ្នកស្នើសុំនោះ អាចរស់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបាន ដូចជនអន្តោប្រវេសន៍ស្របច្បាប់ដទៃទៀតដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «មានឋានៈជាជនភៀសខ្លួនគាត់អាចរស់នៅប្រទេសកម្ពុជា។ ការតាំងទីលំនៅថ្មី បើមានបងប្អូនធានាទៅទៀត អាហ្នឹងជារឿងរបស់គាត់»។
លោកបន្តថា រហូតមកដល់ពេលនេះ លោកមានតែមនុស្ស ១៣ នាក់ហ្នឹងទេ ដែលបានស្នើសុំសិទ្ធិជ្រកកោន រីឯ ១០ នាក់ផ្សេងទៀត ដែលត្រូវគេរាយការណ៍ថា បានឡើងមកសុំសិទ្ធិជ្រកកោននៅភ្នំពេញដោយខ្លួនឯង នាយកដ្ឋានរបស់លោកមិនបានដឹង ឬអត់ទាន់ឃើញមានដាក់ពាក្យសុំសិទ្ធិជ្រកកោននោះទេ។
ទាក់ទងទៅនឹងជនភៀសខ្លួនម៉ុងតាញ៉ានេះដែរ ឯកអគ្គរាជទូតចក្រភពអង់គ្លេស ប្រចាំកម្ពុជា លោក ប៊ៀល ឡងហឺស៍ បានជួបជាមួយនឹងអង្គការអាដហុក ខេត្តរតនគិរី ពីម្សិលមិញ ដើម្បីសាកសួរ និងស្វែងយល់ពីស្ថានភាពម៉ុងតាញ៉ា និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សនៅក្នុង ខេត្តរតនគិរី នោះ។
អ្នកសម្របសម្រួលអង្គការអាដហុក លោក ឆាយ ធី បានឲ្យដឹងបន្ទាប់ពីជំនួបនោះថា លោកឯកអគ្គរាជទូត មានការចាប់អារម្មណ៍លើរឿងជនភៀសខ្លួនម៉ុងតាញ៉ានេះ ហើយបានសួរនាំពីមូលហេតុដែលពួកគេគេចខ្លួនមកពីប្រទេសវៀតណាម និងស្ថានភាពរស់នៅរបស់ពួកគេ ដែលកំពុងលាក់ខ្លួនក្នុងព្រៃខេត្តរតនគិរី។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងបានប្រាប់ឯកអគ្គរាជទូតអង់គ្លេសតាមការអង្កេតរបស់យើងថា ម៉ុងតាញ៉ា ភៀសខ្លួនមកគឺដោយសារតែមានការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកសាសនា និងបំបិទសិទ្ធិសេរីភាព»។
លោកបានប្រាប់បន្តថា ចាប់ពីចុង ឆ្នាំ២០១៤ មក មានការហូរចូលនូវជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំ ប៉ុន្តែក៏មានការចាប់បញ្ជូនទៅវិញក្នុងទ្រង់ទ្រាយធំផងដែរ រហូតធ្វើឲ្យមានការចាប់និងបាត់ខ្លួនជនជាតិដើមចារ៉ាយលោក ឌី ហ៊ឺន ដែលជាអ្នកនាំផ្លូវម្នាក់។
អាដហុកសំណូមពរឲ្យឯកអគ្គរាជទូតចក្រភពអង់គ្លេស ជួយអន្តរាគមន៍ទៅអាជ្ញាធរខេត្ត ក៏ដូចជារដ្ឋាភិបាល ឲ្យមានការគោរពតាមសន្ធិសញ្ញាជនភៀសខ្លួន ពោលគឺកុំទាន់អាលចាត់ទុកអ្នកកំពុងលាក់ខ្លួនក្នុងព្រៃថាជាអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់ ដោយត្រូវធ្វើសម្ភាសពួកគេជាមុនសិន ព្រោះថា បើចាប់បញ្ជូនពួកគេទៅវិញភ្លាមៗ មិនបានសម្ភាសនោះ គឺរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស។
លោក អ៊ុក ហៃសិលា ប្រធាននាយកដ្ឋានស៊ើបអង្កេត និងនីតិវិធីនៃអគ្គនាយកដ្ឋានអន្តោប្រវេសន៍ ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានបដិសេធថា នគរបាល មិនបានចាប់ខ្លួនអ្នកនាំផ្លូវជនជាតិភាគតិចនោះទេ ប៉ុន្តែបានចាប់បញ្ជូនជនជាតិវៀតណាម ៣៦ នាក់ (ស្រី ៣ នាក់) ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ ដោយសារតែពួកគេ បានឆ្លងដែនខុសច្បាប់។
លោក ហៃសិលា បញ្ជាក់ថា៖ «ប៉ូលិសចាប់និងបញ្ជូនជនជាតិវៀតណាម ៣៦ នាក់ទៅវិញ «ហើយចំពោះខ្មែរអ្នកជូន អត់មានឃាត់ទេ។ ខ្មែរមានអ្នកណាយកទៅណា»៕
