.jpg)
គ្រឹះកំពែងបុរាណ ដែលអាជ្ញាធរជាតិអប្សរារកឃើញនៅជុំវិញប្រាសាទលលៃ ដែលកប់ក្នុងដីជាង ១០០ ឆ្នាំ។ រូបថត អាជ្ញាធរជាតិអប្សរា
សៀមរាប៖ អាជ្ញាធរជាតិអប្សរារកឃើញគ្រឹះកំពែងបុរាណ នៅជុំវិញប្រាសាទលលៃ ដែលកប់ក្នុងដីជាង ១០០ ឆ្នាំ ក្រោមសំណង់សាសនាសម័យក្រោយៗបន្ទាប់ពីបើកការដ្ឋានកំណាយជាង ១ ខែ ដែលអ្នកជំនាញសង្ស័យថា គ្រឹះកំពែង ១ កន្លែងអាចជាបណ្ណាល័យសិក្សានាសម័យនោះ។
ប្រាសាទលលៃ ស្ថិតនៅភូមិលលៃ ឃុំបាគង ស្រុកប្រាសាទបាគង ដែលជាកោះដ៏ពិសិដ្ឋ ស្ថិតនៅចំកណ្តាលបារាយណ៍ឥន្ទ្រតដាក (បារាយណ៍លលៃ) នាបុរាណកាល ហើយប្រាសាទនេះត្រូវបានក្រុមជំនាញនៃអាជ្ញាធរអប្សរាបើកការដ្ឋានកំណាយតាំងពីពាក់កណ្តាលខែមីនា ដោយគ្រោងនឹងបញ្ចប់នៅក្នុងអំឡុងខែមិថុនាខាងមុខ ដើម្បីឈានចូលគម្រោងជួសជុល។
តាមទំព័រហ្វេសប៊ុកអាជ្ញាធរអប្សរាថា បុរាណវិទូនៃអាជ្ញាធរអប្សរាបានចាប់ផ្តើមធ្វើការស្រាវជ្រាវ និងប្រទះឃើញអាថ៌កំបាំងដ៏អស្ចារ្យនៃរចនាសម្ព័ន្ធសំណង់បុរាណជាច្រើនដូចជាខ្លោងទ្វារចូល កម្រាលឥដ្ឋកុលាលភាជន៍ និងជញ្ជាំងកំពែង ដែលបានកប់ក្នុងដីក្រោមសំណង់សាសនាតាំងពីសម័យអាណានិគមបារាំងមក។
អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបញ្ជាក់ថា៖ «ការប្រទះឃើញរចនាសម្ព័ន្ធដ៏សម្បើមនេះ គឺជាការផ្តល់នូវទិន្នន័យថ្មីៗសម្រាប់កិច្ចការស្រាវជ្រាវបុរាណវិទ្យាប្រវត្តិសាស្ត្រ ស្ថាបត្យកម្ម និងកិច្ចការអភិរក្ស អភិវឌ្ឍន៍ និងលើកតម្លៃប្រាសាទលលៃឱ្យកាន់តែល្អប្រសើរជាងមុន»។
បើតាមអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាការប្រែប្រួលបន្តិចម្តងៗនៃប្រាសាទលលៃបន្ទាប់ពីមានការរៀបចំថ្មី និងមានសំណង់សាសនាមួយចំនួនតាមសម័យកាលជាបន្តបន្ទាប់។ ប៉ុន្តែនៅចុងឆ្នាំ ២០១៩ សំណង់សាសនាទាំងនោះ ត្រូវបានព្រះគ្រូចៅអធិការវត្តលលៃ អាចារ្យ និងគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងវត្តលលៃសម្រេចរំកិលព្រះវិហារចុះមកក្រោម ដើម្បីទុកលទ្ធភាពឱ្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា ធ្វើការអភិរក្ស និងស្រាវជ្រាវបុរាណវិទ្យា។
លោក ថូ ថុន បុរាណវិទូនៃនាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទក្នុងឧទ្យានអង្គរ និងជាប្រធានក្រុមកំណាយស្រាវជ្រាវនៅប្រាសាទលលៃប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍កាលពីថ្ងៃអាទិត្យថា ក្រុមការងារបានបើករណ្តៅកំណាយបានចំនួន ១០ រណ្តៅនៅក្រោមអតីតសំណង់សាសនានៅផ្នែកខាងកើត ខាងជើង និងខាងលិច។
លោកថា ការបើករណ្តៅនេះ បានប្រទះឃើញរចនាសម្ព័ន្ធសំណង់ខ្លោងទ្វារចូលទាំង ៣ ទិសកំពែង ៣ ជាន់ព័ទ្ធជុំវិញតួប៉មទាំង ៤ នៃប្រាសាទ រចនាសម្ព័ន្ធកំពែងប្រាសាទក្នុងក្រៅ កម្រាលថ្មបាយក្រៀម កម្រាលឥដ្ឋជាច្រើនទីតាំង ចម្លាក់ដែលមានក្បាច់លម្អ រួមនឹងភាពខុសគ្នានៃខឿនប្រាសាទត្រង់ព្រះវិហារ។
ចំពោះរណ្តៅកំណាយ ១ កន្លែង លោក ថូ ថុន ឲ្យដឹងថា ក្រុមជំនាញកំពុងសិក្សាបន្ថែមទៀត ព្រោះតែសង្ស័យថា គ្រឹះកំពែងនោះ គឺជាបណ្ណាល័យនៃប្រាសាទលលៃ ដែលមនុស្សក្នុងសម័យនោះបានសន្សល់ទុក ខណៈកំណាយទាំងអស់នៃរណ្តៅកំពុងបន្តការស្រាវជ្រាវ។ «យើងឈានទៅស្តារដីដែលកប់តួប៉មហ្នឹងពី ២០ ទៅ ៤០ សង់ទីម៉ែត្រ អីអ៊ីចឹងឲ្យឃើញពីគ្រឹះកំពែងប្រាសាទបុរាណ ព្រោះការកប់នេះមិនជ្រៅទេ...»៕
