ភ្នំពេញៈ «រដ្ឋបាលឯកភាពស្រុក» នឹងចាប់ផ្តើមមុខងាររបស់ខ្លួននៅឆ្នាំ ២០២០ ខាងមុខ ដែលនេះគឺជាការធ្វើកំណែទម្រង់មួយ ដើម្បីកាត់បន្ថយបន្ទុកចំណាយ និងធ្វើឱ្យសេវាសាធារណៈកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់។ នេះបើតាមលោក ង៉ាន់ ចំរើន អនុប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិ សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍តាមបែបប្រជាធិបតេយ្យនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ (គ.ជ.អ.ប)។
កាលពីសប្តាហ៍មុនលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានឯកភាពច្របាច់បញ្ចូលការិយាល័យរបស់ក្រសួងផ្សេងៗ នៅថ្នាក់ក្រុង ស្រុក ឲ្យស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ស្រុក លើកលែងតែវិស័យអាទិភាពសំខាន់ៗមួយចំនួន ដូចជា អប់រំ សុខាភិបាល និងនគរូបនីយកម្ម ដែលចាំបាច់ត្រូវបង្កើតជាអង្គភាពដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។
លោកថ្លែងថា អង្គភាពរដ្ឋមួយចំនួន ដែលមិនចាំបាច់ត្រូវលុបចោល ហើយការិយាល័យមួយចំនួនត្រូវធ្វើសមាហរណកម្ម។ ការិយាល័យទាំងនោះមានដូចជា ការិយាល័យកសិកម្ម ធនធានទឹក និងការអភិវឌ្ឍជនបទជាដើម។ លោកបន្ថែមថា ការិយាល័យទាំងនេះ នឹងត្រូវដាក់នៅមួយកន្លែងដើម្បីបម្រើប្រជាជន ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាពជាងមុន។
ការសម្រេចរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើឡើង តាមសំណើរបស់លោក ស ខេងឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រី ក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលបានស្នើឱ្យការិយាល័យទាំងនោះ ត្រូវស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រងនៅថ្នាក់ក្រុង ស្រុក។
យោងតាមឯកសារ ២ ទំព័រដែលលោក ស ខេង បានស្នើឱ្យមានការអនុម័តយល់ព្រមពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី គឺមាន ៧ ចំណុច ដែលដូចជាការលុបចោលការិយាល័យជំនាញរបស់ក្រសួង ស្ថាប័ន នៅថ្នាក់ក្រុង ស្រុក ដោយធ្វើសមាហរណកម្ម ការិយាល័យជំនាញទាំងនោះទៅក្នុងរចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋបាលក្រុងស្រុក។ ការធ្វើសមាហរណកម្ម ការិយាល័យជំនាញនេះ រចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងថ្មី របស់រដ្ឋបាលក្រុងស្រុកត្រូវបង្កើតជាអង្គភាព ឬការិយាល័យចង្កោមវិស័យ សម្រាប់វិស័យមួយចំនួន ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងចង្កោមវិស័យសេដ្ឋកិច្ច និងចង្កោមវិស័យសង្គមកិច្ច ដើម្បីធានា ដល់ការកាត់បន្ថយបន្ទុកចំណាយ។
ការផ្ទេរធនធានហិរញ្ញវត្ថុទ្រព្យសម្បត្តិ ដែលកំពុងប្រើប្រាស់ សម្រាប់ការិយាល័យ ជំនាញថ្នាក់ក្រុងស្រុក។ ការផ្ទេរបុគ្គលិកដែលកំពុងបម្រើការងារនៅតាមការិយាល័យ ជំនាញនៅថ្នាក់ក្រុង ស្រុក និងបុគ្គលិកចាំបាច់ផ្សេងៗរបស់ក្រសួងស្ថាប័នទៅឲ្យរដ្ឋបាលក្រុងស្រុក។ អង្គភាពមួយចំនួនដែលត្រូវរៀបចំថ្មីនៅថ្នាក់ក្រុង ស្រុក ត្រូវដំឡើងឋានៈឲ្យបានសមស្របទៅនឹងទំហំការងារ និងការទទួលខុសត្រូវ។
លោក ង៉ាន់ ចំរើន ដែលក៏ជាអនុរដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងមហាផ្ទៃ ផងនោះថ្លែងថា យើងសិក្សាបញ្ចប់ ២ លើក ដោយលេខាធិការដ្ឋានកំណែទម្រង់ទាំង ៣ រួមមានកំណែទម្រង់ការ គ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ និងកំណែ ទម្រង់រដ្ឋបាលសាធារណៈដែលយើងធ្វើការសិក្សាជាង ១ ឆ្នាំ។ យើងបានសុំគោលការណ៍ពីរាជរដ្ឋាភិបាលជាបណ្ដើរៗ អំពីភាពអសកម្មរចនាសម្ព័ន្ធបច្ចុប្បន្ន នៅថ្នាក់មូលដ្ឋានហើយនៅពេលនេះ កំពុងរៀបចំលិខិតបទដ្ឋាន។ លោកបន្ថែមថា ការសិក្សានោះ បានរកឃើញថា រចនាសម្ព័ន្ធនាពេលបច្ចុប្បន្ន នៅថ្នាក់ស្រុកគឺ «អសកម្ម»។
លោកថ្លែងថា៖ «អសកម្មគឺប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងដែលវាមិនអាចអនុវត្តបាននូវប្រព័ន្ធដែលយើងចង់បាន គឺរដ្ឋបាលឯកភាពមួយ។ រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ ចង់សំដៅលើក្រុមប្រឹក្សា និងគណៈអភិបាល មន្ត្រីរបស់គាត់ប្រមាណ ១០ ទៅ ២០ នាក់ អត់មានការងារធ្វើជាក់ស្ដែង អត់មានមុខងារ។ មុខងារទាំងអស់ត្រូវអនុវត្តដោយការិយាល័យជំនាញទាំងអស់នោះ ខ្សែគណនេយ្យភាពរបស់គាត់ មកមន្ទីរជំនាញខេត្ត ហើយមករដ្ឋមន្ត្រី»។
លោកចំរើន បន្តថា៖ «ដូច្នេះហើយ វាជាបញ្ហាប្រឈមក្នុងការសម្របសម្រួលឲ្យបានល្អរួមគ្នា ទី ២ គឺនៅពេលចុះទៅដល់ គាត់គឺខ្សោះកម្លាំង ខ្សោះទាំងធនធានមនុស្ស ខ្សោះទាំងធនធានហិរញ្ញវត្ថុ សម្រាប់ការបំពេញការងារតាមវិស័យនីមួយៗ លើកលែងតែ ២ ឬ ៣ ការិយាល័យទេ គឺការិយាល័យអប់រំ ការិយាល័យសុខាភិបាល ដែលគាត់មានបុគ្គលិកគ្រប់គ្រាន់ មានសកម្មភាព មានថវិកាធនធានទ្រព្យសម្បត្តិអីក្នុងការបំពេញមុខងារជូនប្រជាពលរដ្ឋ។ វិស័យផ្សេងទៀត មានធនធានមនុស្ស ២-៣ នាក់អីជាដើម មិនមានសកម្មភាពអីច្បាស់ លាស់ គ្មានថវិកា...។ ដូច្នេះកិច្ចការនេះវាដូចជាអត់មានប្រសិទ្ធភាពហើយការគ្រប់គ្រងរបស់គាត់ពីចម្ងាយទៀត គឺពីរដ្ឋមន្ត្រីឯណោះ។ វាឆ្ងាយណាស់។ ដូច្នេះការគ្រប់គ្រងការងារដើម្បីឲ្យមានលក្ខណៈជារដ្ឋបាលឯកភាពច្បាស់លាស់ដឹកនាំនៅនឹងកន្លែងបាននោះគឺគួរស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រង ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ស្រុក តែម្ដង ដើម្បីជាការសម្រេចចិត្ត ទាំងការបណ្ដុះបណ្ដាលសមត្ថភាព និងការរៀបចំសកម្មភាពអីជាដើម»។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «រៀបចំលិខិតបទដ្ឋានឲ្យបាននៅក្នុងត្រីមាសទី ១ ឆ្នាំ ២០១៩ នេះ អំពីការសម្រេចនេះ ដើម្បីរៀបចំផែនការសកម្មភាពបន្តទៅទៀត។ ២០២០ ខាងមុខ ក្រុង ស្រុក នឹងអាចអនុវត្តពេញលេញនូវកិច្ចការរដ្ឋបាលថ្មីមួយ ដែលមានគ្រប់វិស័យទាំងអស់ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់គាត់។ មានបញ្ហាប្រឈមខ្លះរួមមាន ការផ្ទេរធនធាន ការផ្ទេរមនុស្សពីក្រសួងស្ថាប័ន និងការពង្រឹងសមត្ថភាពរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិទទួលរ៉ាប់រងកិច្ចការជំនួសឲ្យក្រសួងស្ថាប័នបាន»។
លោក Nick Beresford នាយកអង្គការ UNDP នៃកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍របស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជាបានស្វាគមន៍ ចំពោះការធ្វើកំណែទម្រង់នេះ។ លោកថ្លែងថា៖ « [វាជាការល្អ ដែលយើងឃើញរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកំពុងព្យាយាមបង្កើតគំនិតនិងកំណែទម្រង់ថ្មី ដើម្បីលើកកម្ពស់ប្រសិទ្ធភាពការងារ នៅថ្នាក់មូលដ្ឋាន ហើយយើងសង្ឃឹមថានឹងមានរចនាសម្ព័ន្ធសម្រួលបន្ថែមទៀត ដែលអាចបង្កើនប្រសិទ្ធភាពការងារកាន់តែប្រសើរ»។
ខណៈដែលរដ្ឋាភិបាលកំពុងធ្វើកំណែទម្រង់នៅថ្នាក់ស្រុកនោះ ក៏មានឯកសារមួយ ត្រូវបានគេផ្សព្វផ្សាយនៅលើបណ្តាញអ៊ីនធឺណិត កាលពីថ្ងៃចន្ទ ថា ក្រសួងមួយចំនួន អាចនឹងត្រូវច្របាច់បញ្ចូលគ្នា ហើយមួយចំនួនទៀតអាចនឹងត្រូវរំលាយចោល។ ឯកសារនោះបញ្ជាក់ថា ក្រសួងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអាចនឹងត្រូវកាត់បន្ថយមកនៅត្រឹម ១៦ ប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែលោក ហ៊ុន សែន បានច្រានចោលភ្លាមៗ ហើយបានហៅវាថា ជា «ព័ត៌មានក្លែងក្លាយ»។
លោកបាននិយាយថា ការផ្សព្វផ្សាយព័ត៌មានក្លែងក្លាយ គឺត្រូវបានគេធ្វើឡើង ក្នុងគោលបំណង ចង់ធ្វើឱ្យសាធារណជនបាត់បង់ជំនឿចិត្តលើរដ្ឋាភិបាល។
លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងប្រាប់ Fresh News ថា៖ «ឯកសារនេះគឺគ្រាន់តែជាឯកសារក្លែងក្លាយប៉ុណ្ណោះ ហើយគេមានចេតនាអាក្រក់ ដើម្បីធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋ បាត់បង់ជំនឿចិត្តលើមន្ត្រី និងរដ្ឋាភិបាល។ ដូច្នេះហើយ ខ្ញុំសូម [បដិសេធ] ចោលទាំងស្រុងនូវឯកសារក្លែងក្លាយនោះ»៕