ភ្នំពេញៈ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ស ខេង ពីម្សិលមិញបានប្រាប់ដល់មន្ត្រីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់កុំឲ្យប្រើប្រាស់ការធ្វើទារុណកម្មដើម្បីយកចម្លើយពីជនដែលត្រូវបានដកហូតសិទ្ធិសេរីភាពពីព្រោះទង្វើបែបនេះរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងប៉ះពាល់ដល់សេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស។
ថ្លែងក្នុងពិធីប្រកាសចូលកាន់មុខតំណែងសមាជិកគណៈកម្មាធិការជាតិប្រឆាំងទារុណកម្ម លោក ស ខេង មានប្រសាសន៍ថា ព័ត៌មានចេញពីជនដែលត្រូវបានដកហូតសេរីភាពមានសារៈសំខាន់ក្នុងការស្វែងរកយុត្តិធម៌ ការរៀបចំអប់រំកែប្រែ និងធ្វើសមាហរណកម្មពួកគេទៅក្នុងសង្គមជាតិវិញ។ ប៉ុន្តែព័ត៌មានដែលសមស្របមិនមែនជាព័ត៌មានបានមកពីចម្លើយ ដែលបានពីការធ្វើទារុណកម្មនោះទេ។ ការធ្វើទារុណកម្ម និងប្រព្រឹត្តកម្មមិនគប្បីដែលឃោរឃៅ អមនុស្សធម៌ និងបន្ទាបបន្ថោក មិនមែនជាវិធានការចាំបាច់ដែលត្រូវយកមកអនុវត្តចំពោះជនទាំងនោះឡើយ។
លោកថ្លែងដូច្នេះថា៖ «ផ្ទុយទៅវិញការធ្វើបែបនេះគឺជាអំពើខុសច្បាប់ និងអំពើរំលោភសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរដែលមិនអាចទទួលបាននូវលទ្ធផលជាវិជ្ជមានដូចយើងចង់បាននោះទេ។ វាប៉ះពាល់ដល់សេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្សជាតិ និងប៉ះពាល់ដល់ការឈឺចាប់ដល់ជននោះ ហើយអាចនឹងបង្កើតឡើងនូវគំនុំគុំកួនគ្នាមិនចេះចប់មិនចេះហើយ»។
លោកបានរំឭកថា គណៈកម្មាធិការជាតិប្រឆាំងទារុណកម្មបានចុះទៅកន្លែងឃុំឃាំងដើម្បីធ្វើការត្រួតពិនិត្យ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរដែលគ្រប់គ្រងកន្លែងឃុំឃាំងមួយចំនួនតូចមិនទាន់បានសហការ ឬបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់ប្រតិភូនៃគណៈកម្មាធិការនេះឡើយ។ ជាពិសេសចំពោះករណីដែលមានបាតុភាពជាក់ស្ដែងកើតឡើង។ លោកប្រាប់ឲ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធផ្ដល់កិច្ចសហការ បើទោះបីជាគណៈកម្មាធិការនេះចុះត្រួតពិនិត្យដោយមានការជូនដំណឹងមុន ឬគ្មានការជូនដំណឹងក៏ដោយ។
លោក ស ខេង បញ្ជាក់ថា គណៈកម្មាធិការនេះជាគណៈកម្មាធិការឯករាជ្យមិនស្ថិតក្រោមរដ្ឋាភិបាល ហើយបំពេញការងារដោយមិនខ្លាចញញើត និងមិនស្ថិតក្រោមសម្ពាធណាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលទេ។ ក៏ប៉ុន្តែក៏មិនត្រូវប្រើអំណាចទៅដាក់សម្ពាធដល់មន្ត្រីនៅតាមមណ្ឌលឃុំឃាំងទេ។
លោកក៏បានផ្ដល់នូវអនុសាសន៍ឲ្យគណៈកម្មាធិការនេះបន្តចុះអប់រំផ្សព្វផ្សាយច្បាប់ អនុសញ្ញាស្ដីពីការប្រឆាំងការធ្វើទារុណកម្ម និងពិធីសារបន្ថែមនៅតាមទីកន្លែងឃុំឃាំងនានាក៏ដូចជាដល់អ្នកដែលជាប់ឃុំ។ គណៈកម្មាធិការថ្មីនេះក៏ត្រូវពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់ខ្លួនបន្ថែមទៀតផងដែរ។ លោកថា អង្គការសហប្រជាជាតិទាមទារឲ្យកម្ពុជាបង្កើតច្បាប់ប្រឆាំងការធ្វើទារុណកម្ម ប៉ុន្តែទោះបីជាកម្ពុជាមិនទាន់មានច្បាប់នេះក្ដី កម្ពុជាមានព្រះរាជក្រឹត្យគ្រប់គ្រងបញ្ហានេះហើយ។
លោក នុត សាអាន ប្រធានគណៈកម្មាធិការជាតិប្រឆាំងទារុណកម្មបានថ្លែងថា គណៈកម្មាធិការនេះសម្រេចបានការងារជាច្រើន ប៉ុន្តែក៏បានជួបនូវបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនរួមមានការមិនសហការល្អពីមន្ត្រីពន្ធនាគារមួយចំនួន។ ជាពិសេសនៅកន្លែងដែលកើតមានភាពមិនប្រក្រតី។ គណៈកម្មាធិការនេះក៏នៅខ្វះខាតបន្ទប់ការិយាល័យ និងសម្ភារសមស្រប មិនមានមធ្យោបាយធ្វើដំណើររបស់អង្គភាព រថយន្តសម្រាប់ចុះបំពេញការងារតាមគោលដៅរាជធានីខេត្ត។
លោកបន្តថា គណៈកម្មាធិការនឹងបន្តធ្វើការជាមួយដៃគូជាតិ និងអន្តរជាតិ ដើម្បីចុះពិនិត្យតាមទីកន្លែងឃុំឃាំង និងចុះត្រួតពិនិត្យភាពមិនប្រក្រតីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងទារុណកម្ម។ គណៈកម្មាធិការក៏នឹងបន្តរៀបចំចងក្រងសៀវភៅមេរៀនបណ្ដុះបណ្ដាល អប់រំ ផ្សព្វផ្សាយអំពីការប្រឆាំងការធ្វើទារុណកម្មផងដែរ។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រូបនេះថ្លែងថា៖ «គណៈកម្មាធិការជាតិប្រឆាំងទារុណកម្មបានចុះត្រួតពិនិត្យតាមទីកន្លែងឃុំឃាំង និងបានចុះពិនិត្យភាពមិនប្រក្រតីដែលពាក់ព័ន្ធនឹងទារុណកម្មបានរកឃើញបញ្ហាប្រឈមនានា និងបានផ្ដល់អនុសាសន៍កែលម្អជូនអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធផងដែរ»។
លោកបន្តថា៖ «បន្ទាប់ពីគណៈកម្មាធិការជាតិប្រឆាំងទារុណកម្មបានបើកវគ្គអប់រំផ្សព្វផ្សាយ និងផ្ដល់អនុសាសន៍កន្លងមកយើងសង្កេតឃើញថា ពិតជាបានធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវការប្រព្រឹត្ត និងការគោរពសិទ្ធិជនដែលត្រូវបានដកហូតសេរីភាព ព្រមទាំងកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃទារុណកម្មតាមទីកន្លែងឃុំឃាំងជនដែលត្រូវបានដកហូតសេរីភាពនៅទូទាំងប្រទេស»។
បើតាមក្រសួងមហាផ្ទៃគិតត្រឹមថ្ងៃទី ១០ កក្កដា ២០២០ មានអ្នកជាប់ឃុំឃាំងចំនួនសរុប ៣៩ ៣១៦ នាក់នៅក្នុងពន្ធនាគារទាំង ២៨ នៅទូទាំងប្រទេស ក្នុងនោះមានស្ដ្រីចំនួន ២ ៥៧១ នាក់។ ក្នុងចំនួននេះជនត្រូវចោទមានចំនួន ៨ ៩០០ នាក់ជនជាប់ចោទចំនួន ៤ ៦៤៩ នាក់ ពិរុទ្ធជន ១៤ ៨១៧ នាក់ និងទណ្ឌិត ១០ ៩៥០ នាក់។
ក្នុងចំណោមជនជាប់ឃុំទាំងអស់ បទល្មើសគ្រឿងញៀនមានជាង ៥៨ ភាគរយ បទល្មើសលួច (ប្លន់) មានទម្ងន់ទោសជិត ១០ ភាគរយ បទល្មើសលួចជាង ៧ ភាគរយ បទល្មើសរំលោភសេពសន្ថវៈជិត ៦ ភាគរយ បទល្មើសឃាតកម្មជាង ៥ ភាគរយ និងបទល្មើសផ្សេងៗ ១៣,១០ ភាគរយ។
អ្នកស្រី ចក់ សុភាព នាយិកាមជ្ឈមណ្ឌល សិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) ថ្លែងពីម្សិលមិញថា កម្ពុជាបានអនុម័តអនុសញ្ញាប្រឆាំងនឹងការធ្វើទារុណកម្ម និងការប្រព្រឹត្ត ឬការធ្វើទោសទណ្ឌដែលឃោរឃៅ អមនុស្សធម៌ និងបន្ទាបបន្ថោក។ អនុសញ្ញានេះហាមមិនឲ្យមានការធ្វើទារុណកម្មដោយអាជ្ញាធររដ្ឋ ហើយរដ្ឋមានកាតព្វកិច្ចចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ រដ្ឋបាល ដើម្បីទប់ស្កាត់ការធ្វើទារុណកម្មនៅគ្រប់កន្លែងក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់ខ្លួន។ សេរីភាពពីការធ្វើទារុណកម្មក៏មានចែងក្នុងច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាផងដែរនៅមាត្រា ៣៨។
អ្នកស្រីថ្លែងថា៖ «ទោះបីជាមានការការពារដោយផ្លូវច្បាប់ក៏ដោយ ក៏ការធ្វើទារុណកម្ម នៅតែកើតមាននៅមណ្ឌលឃុំឃាំងនៅកម្ពុជា និងវិធានការបន្ថែមត្រូវតែធ្វើឡើងដើម្បីទប់ស្កាត់វា។ ពីថ្ងៃទី ១ វិច្ឆិកា ២០១៩ ដល់ថ្ងៃទី ៣១ កក្កដា ២០២០ CCHR បានកត់ត្រាក្នុងការឃ្លាំមើលជនជាប់ចោទ ១៤៨ នាក់នៅក្នុងការជម្រះក្ដីនៅសាលាឧទ្ធរណ៍។ ក្នុងចំនួននេះមាន ៥,៤ ភាគរយនៃពួកគេបានអះអាងថា មានអំពើហិង្សា និងការធ្វើទារុណកម្មលើពួកគេ ដើម្បីយកចម្លើយក្នុងពេលការស៊ើបអង្កេតដែលធ្វើឡើងដោយនគរបាលយុត្តិធម៌»។
អ្នកស្រីថា ការលើកឡើងដោយលោក ស ខេង ដែលថាការធ្វើទារុណកម្មត្រូវតែចៀសវាសនោះមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ទេ។ រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែចាត់វិធានការជាក់លាក់ ដើម្បីធានាថា ការធ្វើទារុណកម្មត្រូវបានលុបបំបាត់នៅស្ថាប័នរដ្ឋ ហើយការលើកឡើងពីការធ្វើទារុណកម្មត្រូវតែស៊ើបអង្កេតដោយអ្នកប្រព្រឹត្តត្រូវតែទទួលខុសត្រូវ។ អ្នកស្រីបន្តថា ចម្លើយដែលទទួលបានពីការធ្វើទារុណកម្មមិនត្រូវប្រើជាភ័ស្តុតាងដាក់កំហុសទេក្នុងតុលាការកម្ពុជា៕