.jpg)
លោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត ថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតនៅភ្នំពេញកាលពីខែមីនាឆ្នាំនេះ។ ផា លីណា
ភ្នំពេញៈ អ្នករាយការណ៍ពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិបានដាក់ឯកសារចំនួន ២ ទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសិទ្ធិមនុស្សអង្គការសហប្រជាជាតិលើកទី ៣៩ ស្តីអំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជារួមទាំងរបាយការណ៍ចំនួន ២៧ ទំព័រពីរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែរ។
ឯកសារលើកទី ១ គឺមាន ១៩ ទំព័របានដាក់ទៅកាលពីថ្ងៃទី ១៥ ខែសីហាដោយគិតចាប់ពីចន្លោះខែមិថុនាឆ្នាំ ២០១៧ រហូតដល់ខែមិថុនាឆ្នាំ ២០១៨។
នៅក្នុងរបាយការណ៍នោះលោកស្រី រ៉ូណា ស្ម៊ីត បាននិយាយពីការសាទរចំពោះការវិវឌ្ឍនៅក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ច សិទិ្ធសង្គម ការគាំពារសង្គម ការកំណត់ប្រាក់ឈ្នួលអប្បបរមា និងសម្រាប់ការឈប់សម្រាកពេលសម្រាលកូន។ ប៉ុន្តែមានការ «ថយចុះនៅក្នុងវិស័យសិទ្ធិនយោបាយ និងភាពរីករាយនៃសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន»។
របាយការណ៍ក៏បានលើកឡើងអំពីករណីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការហាមឃាត់អ្នកនយោបាយមកពីគណបក្សប្រឆាំងចំនួន ១១៨ រូបមិនឲ្យប្រឡូកក្នុងឆាកនយោបាយដែរ ហើយក៏លើកឡើងអំពីករណីចាប់ខ្លួនលោក កឹម សុខា ប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដាក់ពន្ធនាគារ ករណីបែងចែកអាសនៈរដ្ឋសភាទៅឲ្យគណបក្សនយោបាយដទៃក្រោយពីរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ការអនុម័តច្បាប់ប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ និងមានករណីផ្សេងៗ ជាច្រើនទៀត។ របាយការណ៍នោះបញ្ជាក់ថាសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចដែលមាននិរន្តរភាព ការគោរពសិទ្ធិជនស៊ីវិល និងសិទ្ធិនយោបាយគួរតែមានការវិវឌ្ឍឲ្យស្របជាមួយគ្នា។
របាយការណ៍នោះក៏បានបញ្ជាក់ទៀតថាដើម្បីសម្រេចឲ្យបាននូវគោលដៅអភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព (SDGs) របស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចតែមួយគឺនឹងមិនអាចសម្រេចបានតាមគោលដៅទាំងនោះទេគឺវាត្រូវការការការពារសិទ្ធិមនុស្សដែលតម្រូវជាមុនដោយគោលដៅ អភិវឌ្ឍន៍ប្រកបដោយចីរភាព (SDGs) និងដើម្បីរក្សាសន្តិភាព។ លោកស្រី ស្ម៊ីត បានបន្តថារដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាយកបញ្ហាសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងការអភិវឌ្ឍជាអាទិភាពខ្ពស់ជាងបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស។
លោកស្រីបញ្ជាក់ក្នុងរបាយការណ៍នោះថា៖ «សន្តិភាពដោយគ្មានយុត្តិធម៌គឺគ្មាននិរន្តរភាពទេ ហើយការអភិវឌ្ឍដោយគ្មានសេរីភាព គឺប្រជាពលរដ្ឋមិនទទួលបានផលប្រយោជន៍ទេ»។
របាយការណ៍ដែលមានរយៈពេល ១ ឆ្នាំនេះបានផ្តល់នូវអនុសាសន៍ចំនួន ២១ ចំណុចនៅក្នុងវិស័យកំណែទម្រង់ប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ ការដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំទាំងអស់ដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួនដោយគ្មានភ័ស្តុតាងគ្រប់គ្រាន់ ឬដោយសារតែជាប់ពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយ ការហាមឃាត់សមាជិកអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន ១១៨ រូបមិនឲ្យធ្វើនយោបាយត្រូវផ្តល់អាសនៈឲ្យមន្ត្រីក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិវិញ និងត្រូវកាត់បន្ថយការឃុំខ្លួនបណ្តោះអាសន្នក្នុងចំណោមអ្នកដទៃផ្សេងទៀត។
ខណៈដែលរបាយការណ៍លើកទី ២ ដែលបានដាក់ជូនកាលពីថ្ងៃទី ៧ ខែកញ្ញាគឺបានគ្របដណ្តប់លើទិដ្ឋភាពជាច្រើននៃសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសបានលើកឡើងអំពីការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់កាលពីឆ្នាំ ២០១៧ និងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិករដ្ឋសភាកាលពីខែកក្កដាកន្លងទៅ។
របាយការណ៍ដែលមាន ២២ ទំព័រនោះបានបញ្ចប់ដោយការសន្និដ្ឋានថាការបោះឆ្នោតពីមុនគឺត្រូវបានកែលម្អដោយយោងទៅលើស្តង់ដារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែនៅឆ្នាំ ២០១៨ ការកែលម្អបែបនោះមិនមានទៀតទេ ហើយសំណួរនៅតែមាននៅឡើយចំពោះការបោះឆ្នោតកាលពីខែកក្កដា។
របាយការណ៍នោះបានលើកឡើងថា៖ «អ្នករាយការណ៍ពិសេសសូមធ្វើការលើកទឹកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងឲ្យមានការពង្រីកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដើម្បីឱ្យអង្គការសង្គមស៊ីវិលអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មជននយោបាយរួមទាំងសមាជិកអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិអាចចូលរួមបានយ៉ាងសកម្មដោយបើកចំហដែលរាប់បញ្ជូលទាំងការជជែកពិភាក្សារឿងនយោបាយផងដែរ»។
ប៉ុន្តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយកាលពីថ្ងៃទី ១១ ខែកញ្ញាអ្នករាយការណ៍ពិសេសបានដាក់ឯកសារចំនួន ២២ ទំព័រផ្សេងទៀតដែលប្រមូលបានពីការផ្តល់មតិយោបល់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។
របាយការណ៍នោះបានវាយបកមកលើរបាយការណ៍ចំនួន ២ កាលពីលើកមុនថា អ្នករាយការណ៍ពិសេសរូបនេះ បានមើលរំលងការរីកចម្រើននៃកំណែទម្រង់ការបោះឆ្នោតហើយអះអាងថា លោកស្រីផ្អែកតែទៅលើរបាយការណ៍យូរឆ្នាំមកតែពីភាគីម្ខាងដែលជាក្រុមប្រឆាំង»។
រាជរដ្ឋាភិបាលបាននិយាយថាការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ ២០១៨ គឺ «បានឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាដែលមានស្ថិរភាព»។
របាយការណ៍បានលើកឡើងដោយសំអាងលើអ្នកចេញទៅបោះឆ្នោតមានចំនួន ៨៣ ភាគរយថា៖ «គ្មាននរណាម្នាក់អាចប្រឆាំងនឹងឆន្ទៈរបស់អ្នកបោះឆ្នោតភាគច្រើនដែលបានចេញទៅបោះឆ្នោតដើម្បីបង្ហាញអំពីជម្រើសរបស់ពួកគេដោយសេរីបានទេ។ ការជ្រើសរើសនេះគឺហៅថាជាការគោរពដល់មនុស្សទាំងអស់រួមទាំងជនបរទេសផងដែរ»។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបាននិយាយថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាគណបក្សកាន់អំណាចគឺជាគណបក្សដែលមានប្រជាប្រិយភាពតាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៨ មកម្ល៉េះគឺដូចជាគណបក្ស PAP របស់ប្រទេសសិង្ហបុរី និងគណបក្ស CDU-CSU របស់ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ដែរ។
របាយការណ៍របស់រដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាក់ទៀតថាកាលពីថ្ងៃទី ៣១ សីហា អ្នកនយោបាយ ក្រុមអ្នកវិភាគ សកម្មជនដីធ្លី និងអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជាចំនួន ២៣ នាក់ត្រូវបានដោះលែងក្នុងនោះរួមមាន អ្នកស្រី ទេព វន្នី លោក គឹម សុខ អ្នកសារព័ត៌មាន FRA ២ រូបលោក សួន សេរីរដ្ឋា លោក អ៊ុំ សំអាន លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា និងសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន ១៣ នាក់ផ្សេងទៀតហើយការដោះលែងនោះគឺយោងលើទិដ្ឋភាព ៣ យ៉ាង ទី ១ គឺរយៈពេលជាប់ឃុំត្រូវបានបញ្ចប់ ការលើកលែងទោស និងការសម្រេចរបស់តុលាការ។
ឯកសាររបស់រដ្ឋាភិបាលបានអះអាងថាការរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិការបែងចែកអាសនៈ និងការហាមឃាត់អ្នកនយោបាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចំនួន ១១៨ រូបគឺត្រូវបានធ្វើឡើងតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបាននិយាយថាលោកស្រី ស្ម៊ីត គួរតែជំរុញឱ្យគណបក្សប្រឆាំងគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់របស់កម្ពុជា ហើយត្រូវធ្វើ «ជាអ្នកប្រឆាំងដ៏ស្មោះត្រង់» ដែលគោរពការអនុវត្តបែបលទ្ធិធិបតេយ្យ។
របាយការណ៍ដដែលនេះបានលើកឡើងថា៖ «ពួកគេមិនគួរជំរុញការគាំទ្រផ្នែកនយោបាយដោយការស្អប់ខ្ពើមជាតិសាសន៍ ការបរិហារកេរ្តិ៍ ការញុះញង់ និងទង្វើវិទ្ធង្សនាទេ ដែលសកម្មភាពទាំងនោះអាចបណ្តាលឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញដល់ប្រទេសជាតិ»៕ NS
