ភ្នំពេញៈ ក្នុង​អង្គជំនុំជម្រះ​កាលពី​ម្សិលមិញ​ដែល​ជា​ការបន្ត​សវនាការ​នៃ​សប្ដាហ៍​ទី​ ៤ លើ​សំណុំរឿង​សន្ទិដ្ឋភាព​ជាមួយ​បរទេស​លោក កឹម សុខា អតីត​មេដឹកនាំ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​បាន​បញ្ជាក់ថា គណបក្ស​សិទ្ធិ​មនុស្ស គឺ​ត្រូវ​បាន​បង្កើតឡើង​ដោយ​ខ្មែរ​ដើម្បី​បម្រើ​ផលប្រយោជន៍​ខ្មែរ គឺ​មិនមែន​បង្កើតឡើង​ដោយ​បរទេស​ដើម្បី​បម្រើ​ផលប្រយោជន៍​ឱ្យ​បរទេស​នោះទេ​។

ការបញ្ជាក់​របស់​លោក កឹម សុខា បាន​ធ្វើឡើង​ក្រោយពី​មាន​ការសួរ​ដេញដោល​ច្រើន​ដោយ​លោក លី ច័ន្ទតុលា មេធាវី​ម្នាក់​ក្នុង​ចំណោម​មេធាវី​ទាំង​ ៤ ​នាក់​ តំណាង​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការបង្កើត​គណបក្ស​សិទ្ធិមនុស្ស និង​សកម្មភាព​របស់​លោក កឹម សុខា ក្នុង​នាម​ជា​ប្រធាន​គណបក្ស​នេះ​ចាប់​តាំងពី​ឆ្នាំ​ ២០០៧ ​ដល់​ឆ្នាំ​ ២០១២​។

សំណួរ​ទាំងនោះ​មាន​ដូចជា​ថា​តើ​មាន​ថវិកា​ ឬ​អ្នកណា​ជួយ​បង្កើត​គណបក្ស​សិទ្ធិមនុស្ស​នេះ និង​សំណួរ​ជុំវិញ​សកម្មភាព​មួយចំនួន​របស់​លោក កឹម សុខា ដែល​ពាក់ព័ន្ធ​ទៅ​នឹង​អង្គការ​ដែល​ទទួល​បាន​ជំនួយ​ពី​សហរដ្ឋអាមេរិក​ដូចជា IRI NDI និង​ទីភ្នាក់ងារ USAID ​ជាដើម​។

លោក កឹម សុខា បាន​ឆ្លើយ​នៅក្នុង​សវនាការ​ថា​៖ «​ការបង្កើត​គណបក្ស​សិទ្ធិមនុស្ស គឺមាន​បំណង​ចូលរួម​ការបោះឆ្នោត​ដែល​ត្រូវ​ធ្វើ​ឡើង​ដោយ​ត្រឹមត្រូវ ដើម្បី​ឱ្យ​មាន​ការផ្លាស់ប្ដូរ​ដោយ​អហិង្សា ដោយសារ​ខ្ញុំ​សង្កេត​ឃើញ​ថា ប្រវត្តិសាស្ដ្រ​របស់​កម្ពុជា​កន្លងមក​តែង​មាន​ការបង្ហូរ​ឈាម​គ្នា​ដើម្បី​ផ្លាស់ប្ដូរ​មេដឹកនាំ​តាមរយៈ​ការធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ​បង្ហូរឈាម​ខ្មែរ​គ្នាឯង​ និង​ការឱ្យ​បរទេស​ឈ្លានពាន ដូចជា​ឆ្នាំ​ ១៩៧០ ​និង​ឆ្នាំ​ ១៩៧៩ ​ជាដើម​»​។

លោក កឹម សុខា បាន​បន្តថា​៖ «​ខ្ញុំ​មានបំណង​ដើម្បីឱ្យ​ខ្មែរ​រួបរួមគ្នា ហើយ​ខ្ញុំ​ហ៊ាន​ពលី​គ្រប់យ៉ាង​ដើម្បី​ឱ្យ​កម្ពុជា​ទទួល​បាន​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និង​សេរីភាព​ពិតប្រាកដ និង​ខ្ញុំ​ហ៊ាន​ដើម្បី​ឱ្យ​រួច​ចាកផុត​ពី​ការឈ្លានពាន​ពី​បរទេស និង​មិន​ស្ថិត​ក្រោម​រណប​របស់​បរទេស​ជាដើម​»​។

លោក កឹម សុខា បាន​អះអាង​ទៀត​ថា ចំពោះ​សកម្មភាព​របស់​លោក​កន្លង​មក​ដែល​បាន​ជួប​ជាមួយ​តំណាង​រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក ហើយ​បាន​ស្នើសុំ​ជំនួយ​នោះ គឺ​ដើម្បី​ផ្ដល់​ទៅ​ឱ្យ​ទីភ្នាក់ងារ​របស់​អាមេរិក​នៅ​កម្ពុជា​ដូចជា IRI NDI និង​USAID ជាដើម និង​មិនមែន​សម្រាប់​ផ្ដល់​ជំនួយ​នោះមក​ឱ្យ​គណបក្ស​សិទ្ធិមនុស្ស​នោះ​ទេ​។ ការស្នើសុំ​ថវិកា​ទាំងនោះ​គឺ​ដើម្បី​ផ្ដល់ឱ្យ​ទីភ្នាក់ងារ​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ធ្វើ​សកម្មភាព​ជួយ​ការបណ្ដុះបណ្ដាល​ក្នុង​ការពង្រឹង​សមត្ថភាព​របស់​អ្នក​សង្កេតការណ៍​បោះឆ្នោត និង​ការបោះឆ្នោត​ប៉ុណ្ណោះ​។

ដូច​សវនាការ​នាពេល​កន្លង​មក​ដែរ ក្រុម​មេធាវី​ការពារ​ក្ដី​ឱ្យ​លោក កឹម សុខា បាន​ស្នើឱ្យ​តុលាការ​គួរ​បើក​ការពិភាក្សា​ដេញដោល​លើ​អង្គហេតុ ដែល​ជា​អំពើ​ណាមួយ​របស់​លោក កឹម សុខា ដែល​ត្រូវ​តុលាការ​បាន​យក​ចោទប្រកាន់​លោក កឹម សុខា ពី​បទ​ក្បត់ជាតិ​។ ក្រុម​មេធាវី​នេះ​មិន​ចង់​ឱ្យ​តុលាការ​បន្ត​សួរ​ដេញដោល​តែ​ទៅលើ​ពាក្យសម្ដី​ ១ ​ម៉ាត់ៗ​របស់​លោក កឹម សុខា ដែល​ពាក្យសម្ដី​ទាំងនោះ​គ្រាន់តែ​ជា​តម្រុយ​សម្រាប់​ស្វែងរក​ភ័ស្ដុតាង​។

ការស្នើសុំ​របស់​ក្រុម​មេធាវី​ការពារ​ក្ដី​ឱ្យ​លោក កឹម សុខា នេះ​បាន​ធ្វើឡើង​បន្ទាប់ពី​ខាង​មេធាវី​ដើមចោទ​របស់​រដ្ឋាភិបាល​បាន​សួរ​លោក កឹម សុខា ឱ្យ​បកស្រាយ​នូវ​ពាក្យសម្ដី​មួយ​ចំនួន​ដែល​ពួកគេ​យល់ថា លោក កឹម សុខា អាច​ត្រូវរ៉ូវ​ជាមួយ​បរទេស​ជាសម្ងាត់​។

លោក ចាន់ ចេន មេធាវី​ការពារ​ក្ដី​ឱ្យ​លោក កឹម សុខា ថ្លែង​ថា​រយៈពេល​កន្លងមកនេះ​តុលាការ​មិនទាន់​ពិភាក្សា​លើ​អង្គហេតុ​ដែល​ជា​អំពើ​ក្បត់ជាតិ​របស់​លោក កឹម សុខា នោះ​ទេ ហើយ​ក៏​មិនឃើញ​តុលាការ​កោះហៅ​ភាគី​​បរទេស​ណាមួយ​ដែល​លោក កឹម សុខា បាន​លួច​ឃុបឃិត​ជា​សម្ងាត់​នោះដែរ​។

លោក​មេធាវី​ថ្លែង​ថា​៖ «​ចំពោះ​បទចោទ​ថា​កូនក្ដី​ខ្ញុំ​ឃុបឃិត​ជាមួយ​បរទេស ក៏ប៉ុន្តែ​មកដល់​ពេល​នេះ​តុលាការ​មិន​បាន​ធ្វើការ​ចោទប្រកាន់​ទៅលើ​ភ្នាក់ងារ​បរទេស​ ឬ​ក៏​រដ្ឋ​បរទេស​ ឬ​ក៏​កោះហៅ​ជនបរទេស​ក្នុង​ក្របខ័ណ្ឌ​ជា​សហចារី ជន​សមគំនិត​ជា​សាក្សី​នៅឡើយ​ទេ​»​។ សវនាការ​រយៈពេល​ ១ ​ថ្ងៃ​កាលពី​ម្សិលមិញ​គឺ​តុលាការ​បាន​បិទ​បញ្ចប់​ការសាកសួរ​ដេញដោល​អំពី​ការបង្កើត​គណបក្ស​សិទ្ធិមនុស្ស និង​ការធ្វើ​ជា​ប្រធាន​គណបក្ស​ចាប់ពី​ឆ្នាំ​ ២០០៧ ដល់​ឆ្នាំ​ ២០១២​។ នៅ​ថ្ងៃ​នេះ​តុលាការ​នឹង​បន្ត​សាកសួរ​ទៅលើ​ភ័ស្ដុតាង​ដោះ​បន្ទុក ដែល​ក្រុម​មេធាវី​របស់​លោក កឹម សុខា ដាក់​ជូន​តុលាការ​៕