.jpg)
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាល។ រូបថត ហ៊ាន រង្សី
ភ្នំពេញៈ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាកាលពីម្សិលមិញបានបានចាត់ទុករបាយការណ៍នៃការវាយតម្លៃ និងដាក់ពិន្ទុរបស់អង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ (TI) មកលើកម្ពុជាដោយបានកម្រិតអំពើពុករលួយនៅកម្ពុជាខ្ពស់នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកថា ជាការផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មដើម្បីផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់របស់ពួកគេ និងគ្មានតម្លៃផ្លូវច្បាប់នៅកម្ពុជា។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានប្រតិកម្មភ្លាមៗក្រោយពីអង្គការ TI បានចេញរបាយការណ៍កាលពីម្សិលមិញដោយអះអាងថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលគឺមិនយកចិត្ដទុកដាក់ ហើយគ្មានតម្លៃផ្លូវច្បាប់ណាដែលយើងយកមកធ្វើការអនុវត្ដនោះទេ។ នេះគ្រាន់តែជាពាណិជ្ជកម្មរបស់អង្គការនោះ ដើម្បីផលប្រយោជន៍រឿងផ្សេង។ អ្វីដែលយើងមើលឃើញវិធីសាស្ដ្រ ការវាយតម្លៃ យើងអត់គាំទ្រ ឬក៏យើងអត់បានដឹងរបៀបគេធ្វើ។ ពីព្រោះបញ្ហាអំពើពុករលួយពិបាករកឃើញណាស់ ដើម្បីស្វែងរកសកម្មភាពអំពើពុករលួយគួរតែចូលរួមជាមួយអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយដែលយើងចាត់វិធានការភ្លាមជាបន្ទាន់»។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បញ្ជាក់ថា បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាធ្វើអ្វីៗដូចជាការផ្ដល់សេវាសាធារណៈជាដើមគឺបានធ្វើឡើងនៅច្រកចេញចូលតែមួយ ដែលមិនទាមទារឱ្យមានការរត់ការច្រើនទេ។ បច្ចុប្បន្នកម្ពុជាកំពុងពង្រឹងសេរីភាពសារព័ត៌មានសិទ្ធិមនុស្សហើយការបើកទូលាយធំរបស់កម្ពុជានោះគឺអាចឱ្យពលរដ្ឋបានចូលរួមច្រើនតាមរយៈវិស័យអនឡាញ និងបណ្ដាញទំនាក់ទំនងសង្គមរហូតអាចរាយការណ៍ទៅដល់រាជរដ្ឋាភិបាលដោយផ្ទាល់ដោយខ្លួនឯងផងដែរ។
លោក ស៊ីផាន ថ្លែងថា៖ «លទ្ធផលដែលយើងទទួលបានយើងឃើញថា កំណើនពន្ធដារកំណើនថវិកាជាតិមានការកើនឡើងខ្ពស់។ យើងឃើញការចុះបញ្ជីនៃការទុកចិត្ដធ្វើពាណិជ្ជកម្មនៅកម្ពុជាមានកំណើនចូលច្រើន។ ដូច្នេះការលើកឡើង (របស់ TI) នោះគ្រាន់តែជាការផ្សព្វផ្សាយពាណិជ្ជកម្មរបស់អង្គការនោះដើម្បីរស់រានមានជីវិតប៉ុណ្ណោះ»។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយអង្គការតម្លាភាពអន្តរជាតិ (TI) នៅកម្ពុជាកាលពីម្សិលមិញបានចេញរបាយការណ៍សន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញអំពើពុករលួយ (CPI) លើកទី ២៥ ដោយក្នុងនោះមានប្រទេសចំនួន ១៨០ ជុំវិញពិភពលោកត្រូវបានលើកមកវាយតម្លៃក្នុងចំណោមនោះ ប្រទេសកម្ពុជាស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៦២ ខណៈកាលពីឆ្នាំ ២០១៨ ស្ថិតនៅចំណាត់ថ្នាក់លេខ ១៦១ ដែលតួលេខនេះបង្ហាញថាកម្ពុជានៅតែជាប្រទេសមានកម្រិតពុករលួយខ្ពស់ដដែល។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ព័ត៌មានរបស់ TI ចេញផ្សាយកាលពីម្សិលមិញបានបង្ហាញថា សន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញអំពើពុករលួយនេះបានផ្អែកលើការយល់ឃើញរបស់អ្នកឯកទេស និងអ្នកជំនាញផ្នែកធុរកិច្ចអំពីកម្រិតនៃអំពើពុករលួយនៅក្នុងវិស័យសាធារណៈក្នុងប្រទេសនីមួយៗ ដោយប្រើប្រាស់មាត្រដ្ឋានពិន្ទុពី ០ (សូន្យ) ទៅដល់ ១០០ (មួយរយ) ដែលពិន្ទុ ០ ពិន្ទុមានន័យថា ពុករលួយខ្លាំង ហើយ ១០០ ពិន្ទុគឺស្អាតស្អំខ្លាំង។ សន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយគឺជាសូចនាករកម្រិតសកលឈានមុខទាក់ទងនឹងអំពើពុករលួយនៅក្នុងវិស័យសាធារណៈដោយបង្ហាញពីកម្រិតនៃអំពើពុករលួយប្រចាំឆ្នាំរបស់ប្រទេសជាច្រើនជុំវិញពិភពលោក។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ព័ត៌មាននេះបញ្ជាក់ថា៖ «ប្រទេសកម្ពុជាទទួលបាន ២០ ពិន្ទុលើពិន្ទុអតិបរមា ១០០ គឺជាពិន្ទុដដែលធៀបនឹងឆ្នាំមុន។ កម្ពុជាឈរនៅចំណាត់ថ្នាក់ទី ១៦២ ក្នុងចំណោម ១៨០ ប្រទេសដែលត្រូវបានដាក់បញ្ចូលក្នុងការវាយតម្លៃ»។
លទ្ធផលនៃសន្ទស្សន៍ដដែលនេះបញ្ជាក់ថា នៅកម្រិតតំបន់ប្រទេសកម្ពុជាបន្តស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសមានពិន្ទុទាបជាងគេទី ៣ នៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិកនៅលើតែប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន និងកូរ៉េខាងជើងតែប៉ុណ្ណោះ ហើយក៏ជាប្រទេសដែលមានពិន្ទុទាបជាងគេបំផុតក្នុងតំបន់អាស៊ានផងដែរ។
ចំណែកប្រទេសសិង្ហបុរីបន្តស្ថិតនៅកំពូលតារាងជាប្រទេសលេខរៀងទី ៤ ដែលស្អាតស្អំបំផុតក្នុងពិភពលោក បើទោះជាទទួលបានពិន្ទុដូចឆ្នាំមុន។ ដោយឡែកប្រទេស ម៉ាឡេស៊ី និងវៀតណាម ជាប្រទេសតែ ២ ប៉ុណ្ណោះ ដែលមានពិន្ទុកើនឡើងពី ៤៧ ទៅ ៥៣ និងពី ៣៣ ទៅ ៣៧ រៀងគ្នា។ រីឯប្រទេស ឥណ្ឌូនេស៊ី កើន ២ ពិន្ទុបន្ថែមពី ៣៨ ទៅ ៤០ ខណៈប្រទេស ហ្វីលីពីន ជាប្រទេសតែមួយគត់ក្នុងតំបន់ដែលធ្លាក់ពិន្ទុពី ៣៦ មក ៣៤។ ចំណែកប្រទេសថៃ ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា និងកម្ពុជា រក្សាពិន្ទុនៅដដែល។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ព័ត៌មានដដែលនេះអះអាងថា លទ្ធផលនៃចំណាត់ថ្នាក់ពិន្ទុនេះចង្អុលបង្ហាញថា ទោះបីកម្ពុជាសម្រេចបាននូវលទ្ធផលជាក់លាក់មួយចំនួនដូចជា ភាពប្រសើរឡើងនៃការកៀរគរធនធាន និងកំណែលម្អការផ្ដល់សេវាសាធារណៈ ប៉ុន្ដែការប្រសើរឡើងនេះមិនទាន់បានផ្លាស់ប្ដូរទស្សនៈយល់ឃើញជារួមរបស់អ្នកជំនាញ និងធុរជននោះទេ ជាពិសេសជុំវិញបញ្ហាអំពើពុករលួយទ្រង់ទ្រាយធំ និងអំពើពុករលួយផ្នែកនយោបាយ។ កំណែទម្រង់ជាប្រព័ន្ធ និងស៊ីជម្រៅសំខាន់ៗជាពិសេសទាក់ទងនឹងនីតិរដ្ឋ និងប្រព័ន្ធយុត្ដិធម៌មានភាពប្រសើរឡើងតិចតួច ឬមិនប្រសើរឡើងទាល់តែសោះ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍ព័ត៌មាននេះបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជានៅតែទទួលបានពិន្ទុទាបខ្លាំងក្នុងសន្ទស្សន៍ស្ដីពីនីតិរដ្ឋរបស់គម្រោងយុត្ដិធម៌របស់ពិភពលោក (World Justice Project) និងគម្រោងនៃភាពផ្សេងគ្នានៃប្រជាធិបតេយ្យ (The Varieties of Democracy) ដែលវាស់វែងពីកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រទេសនីមួយៗក្នុងការកែលម្អនីតិរដ្ឋ និងការអភិវឌ្ឍលទ្ធិប្រជាធិបតយ្យ។
លោក ប៉ិក ពិសី នាយកប្រតិបត្ដិស្ដីទីនៃអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជាថ្លែងថា តាមសន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញអំពើពុករលួយនេះប្រទេសកម្ពុជានៅតែជាប្រទេសដែលគេយល់ឃើញថា មានកម្រិតអំពើពុករលួយខ្ពស់ និងនៅតែជាប់ចំណាត់ថ្នាក់ទាបបំផុតក្នុងចំណោមប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន និងចំណាត់ថ្នាក់ទាបបំផុតទី ៣ នៅក្នុងតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក។
លោកថ្លែងថា៖ «ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយប្រសិនបើអំពើពុករលួយទ្រង់ទ្រាយធំ និងអំពើពុករលួយផ្នែកនយោបាយមិនត្រូវបានដោះស្រាយឱ្យត្រឹមត្រូវទេនោះ អំពើពុករលួយនឹងបន្តបង្កើនភាពអយុត្តិធម៌សង្គម និងបង្កជាហានិភ័យដល់ការអភិវឌ្ឍប្រទេសកម្ពុជា។ រាជរដ្ឋាភិបាលចាំបាច់ត្រូវបង្ហាញពីឆន្ទៈពិតប្រាកដក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះជាប្រព័ន្ធ និងស៊ីជម្រៅ»។
TI បានបញ្ជាក់ថា សន្ទស្សន៍នៃការយល់ឃើញពីអំពើពុករលួយឆ្នាំនេះដែលបានធ្វើការដាក់ពិន្ទុ និងលេខរៀងប្រទេសចំនួន ១៨០ ដោយផ្អែកលើកម្រិតនៃអំពើពុករលួយនៅក្នុងវិស័យសាធារណៈ។
ប្រភពទិន្នន័យចំនួន ១៣០ ផ្សេងៗគ្នាត្រូវបានប្រើប្រាស់ដើម្បីធ្វើការវិភាគដោយផ្អែកលើការវាយតម្លៃរបស់អ្នកជំនាញ និងទស្សនៈរបស់អ្នកជំនួញដែលក្នុងនោះមានប្រភពចំនួន ៨ ត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់វាយតម្លៃ និងដាក់ពិន្ទុប្រទេសកម្ពុជា ១- ទីភ្នាក់ងារប្រឹក្សាហានិភ័យនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចទ្វីបអាស៊ី ឆ្នាំ ២០១៩ (PERC) ២- ការស្ទង់មតិពីធុរជនរបស់វេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកឆ្នាំ ២០១៩ (WEF) ៣- ចំណាត់ថ្នាក់ហានិភ័យប្រចាំប្រទេសស្ដីពីការយល់ដឹងជាសកល ឆ្នាំ ២០១៨ (GI) ៤- ចំណាត់ថ្នាក់ហានិភ័យប្រចាំប្រទេសរបស់ទីភ្នាក់ងារសេដ្ឋកិច្ចវិទូឆ្នាំ ២០១៩ (EIU) ៥- គម្រោងនៃភាពផ្សេងគ្នានៃប្រជាធិបតេយ្យឆ្នាំ ២០១៩ (VDEM) ៦- សន្ទស្សន៍ស្ដីពីនីតិរដ្ឋរបស់គម្រោងយុត្ដិធម៌ពិភពលោកឆ្នាំ ២០១៩ (WJP) ៧- សន្ទស្សន៍នៃបម្រែបម្រួលរបស់មូលនិធិ Bertelsmann ឆ្នាំ ២០២០ (BFTI) និងចុងក្រោយបង្អស់គឺការវាយតម្លៃស្ថាប័ន និងគោលនយោបាយប្រចាំប្រទេសរបស់ធនាគារពិភពលោកឆ្នាំ ២០១៨ (WB)៕
