ភ្នំពេញៈ ​លោក ​មូន​ ជេអ៊ីន ​(Moon Jae-in)​ ប្រធា​នា​ធិប​តី​នៃ​សាធារ​ណ​រដ្ឋ​កូរ៉េ (កូរ៉េខាងត្បូង​)​ និង​ភរិយា​បាន​មក​ដល់​កម្ពុជា​កាល​ពី​ម្សិល​មិញ​ក្នុង​ដំណើរ​ទស្សន​កិច្ច​ផ្លូវ​រដ្ឋ​លើក​ដំ​បូង​រយៈពេល​ ៣ ​ថ្ងៃ​ដើម្បី​​ពង្រឹង​មិត្ត​ភាព ​និង​ជំ​រុញ​កិច្ច​សហ​ប្រ​តិបត្តិ​ការ​ទំនាក់​ទំនង​ទ្វេភាគី​នៃ​ប្រទេស​ទាំង​ ២។​

​ទស្សន​កិច្ច​ផ្លូវ​រដ្ឋ​នេះ​នឹ​ង​ត្រូវ​បញ្ចប់​នៅ​ថ្ងៃ​សៅរ៍​ស្អែក​។​ លោក​ មូន​ គ្រោង​ចូល​គាល់​ព្រះ​ករុណា ​ព្រះ​បាទ​សម្តេច​ព្រះ​បរម​នាថ​ នរោត្តម​ សីហ​មុនី​ ព្រះ​មហា​ក្សត្រ​នៃ​ព្រះ​រាជា​​ណា​ចក្រ​កម្ពុជា​នៅ​ព្រះ​បរម​រាជ​វាំង ​និង​ជួប​ជាមួយ​លោក​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​ ហ៊ុន សែន។

​ជា​អធិ​បតី​បិទ​សន្និ​បាត​បូក​សរុប​ការងារ​របស់​ក្រសួង​កសិកម្ម​ រុក្ខា​ប្រ​មាញ់​ និង​នេសាទ​កាល​ពី​ម្សិល​មិញ​ លោក ​ហ៊ុន​ សែន​ ​​ថ្លែង​ថា​ លោក​និង​ភរិយា​ជួប​អាហារ​ជា​លក្ខណៈ​គ្រួសារ​ជាមួយ​លោក​ មូន​ និង​ភរិយា​។​

​លោក ​ហ៊ុន​ សែន ​ថ្លែង​​ថា​៖​ «​ល្ងាច​នេះ (​ល្ងាច​ម្សិល​មិញ​) ​ខ្ញុំ​នឹង​បាយ​ជា​មួយ​ប្រធា​នា​ធិប​តី​ ​សាធារ​ណ​រដ្ឋ​កូរ៉េ ក្នុង​លក្ខណៈ​ជា​គ្រួសារ​ទេ​ ​ហើយ​ស្អែក​ទើប​បាន​ចរចា​ផ្លូវ​ការ​ និង​ធ្វើ​វេទិកាធុរ​កិច្ច​រួម​គ្នា ​ក៏​ប៉ុន្តែ​ដើម្បី​គាត់​មក​ដល់​គឺ​តួ​អង្គ​ព្រះ​មហាក្សត្រ​ទេ​ ​ដែល​ត្រូវ​ផ្តល់​ភោជនា​ហារ​ផ្លូវ​ការ​សម្រាប់​ប្រធា​នា​ធិប​តី​ ​​ក៏​ប៉ុន្តែ​ខ្ញុំ​ជួប​ជា​មួ​យ​ គាត់ បាយ​ជា​មួយ​គ្នា​ ​តែ​ ២ ​នាក់​ប្តី​ប្រពន្ធ​ ២ នាក់​ប្តី​ប្រពន្ធ​ទេ​ ​យើង​នឹង​ខិត​ខំ​បើក​ទីផ្សារ​ ហើយ​ស្អែក​ ​(​ថ្ងៃ​នេះ) គម្រោង​នៃ​ការ​លើក​របស់​ខ្ញុំ​ស្នើ​ឱ្យ​កូរ៉េ​ជួយ​ទិញ​ផលិត​ផល​របស់​កម្ពុជា​បន្ថែម​ទៀត»។

​សេច​ក្តី​ប្រកាស​ព័ត៌​មាន​របស់​ក្រសួង​ការ​បរទេស​កម្ពុ​ជា​ បាន​ឲ្យ​ដឹង​​ថា​៖​ «​ទស្សនកិច្ច​​លើក​ដំបូង​មក​កាន់​កម្ពុជា​របស់​ប្រធា​នា​ធិប​តី​ មូ​ន​ ជេអុីន​ គឺ​ជា​ព្រឹ​ត្តិកា​រ​ណ៍​ដ៏​សំ​ខាន់​ក្នុង​ទំនាក់​ទំនង​កម្ពុជា​សាធា​រណ​រដ្ឋ​កូរ៉េ​ ដែល​នឹង​ពង្រឹង​មិត្ត​ភាព​ ​ហើយ​នឹង​ធ្វើ​ឲ្យ​កិច្ច​សហ​ប្រតិ​បត្តិការ​រ​វាង​ប្រទេស​ទាំង​ ២​ កាន់​តែ​មាន​វិសាល​ភាព​ទូលំ​ទូលាយ ​និង​ស៊ី​ជម្រៅ។​​ បន្ទាប់​ពី​បញ្ចប់​ជំនួប​ ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​ទាំង ២ នឹង​អញ្ជើញ​ធ្វើ​ជា​សាក្សី​ក្នុង​ពិធី​ចុះ​ហត្ថ​លេខា​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​មួយ​ចំនួន​ និង​ធ្វើ​សេចកី្ត​ប្រកាស​​ព័ត៌មាន​រួម​គ្នា»។

​លោ​ក​ ផៃ ​ស៊ី​ផាន​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​រាជ​រដ្ឋាភិ​បាល​កម្ពុជា ​បាន​ប្រាប់​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ពី​ម្សិលមិញ​ថា ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ដែល​នឹង​ត្រូវ​ចុះ​ហត្ថ​លេខា​ទាំង​នោះ ​គឺ​នឹង​ផ្តោត​ទៅ​លើ​វិស័យ​ពាណិជ្ជកម្ម​រវាង​ប្រទេស​ទាំង ២។​

​លោក​បញ្ជាក់​ថា​៖​ «​យើង​មិន​អាច​និយាយ​ជា​ធា​រណៈ​បាន​ទេ​ គ្រាន់​តែ​អាច​បញ្ជាក់​បាន​ថា ​ក្នុង​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ហ្នឹង​ពាក់​ព័ន្ធ​នឹង​រឿង​ពាណិជ្ជ​កម្ម​ ហើយ​និង​កិច្ច​សហ​ប្រតិ​បត្តិ​ការ ហើយ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​នេះ​ គឺ​ស្ថិត​ក្នុង​ការ​ចរចា​សិន​ជា​មួយ​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ទាំង ២»។​

​លោក​ ​កេត​ ​សោផាន់​​ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​ការ​ប​រ​ទេស​កាល​ពី​ម្សិល​មិញ​ មិន​អាច​ទាក់​ទង​សុំ​អត្ថា​ធិប្បាយ​បាន​ទេអំ​ពី​ដំ​ណើរ​មក​ដល់​​នៃ​ប្រ​ធានា​ធិប​តី​សាធារ​ណ​រដ្ឋ​កូរ៉េ​​។​ ទោះ​យ៉ាង​ណា​ក៏ដោយ​ ​លោក​ ​ហើស ​សិរី​ធន ​​អតីត​​ឯក​អគ្គរាជ​ទូត​កម្ពុជាប្រ​ចាំ​នៅ​ប្រ​ទេស​ហ្វី​លី​ពីន​និង​ប្រ​ទេស​ឡាវ​បាន​ថ្លែង​ថា​អតីត​ព្រះមហា​ក្សត្រ​ជា​បិតា​ស្ថាប​និក​កសាង​ស្ពាន​ស៊ីម៉ងត៍​ទំ​នាក់​ទំ​នង​កម្ពុជា-​កូរ៉េ ​និង​តភ្ជាប់​ដោយ​នា​យក​រដ្ឋ​មន្ត្រី​នៃ​ព្រះ​រាជា​ណា​ចក្រ​កម្ពុជា​នា​ពេល​បច្ចុប្បន្ន។​

​លោក​ ​សិរី​ធន​ ថ្លែង​ថា​៖ «​ខ្ញុំ​គិត​ថា​ ជារួម​ប្រ​ទេស​ទាំង​ ២ ​មាន​ទំនាក់​ទំ​នង​ល្អ ​ទាំង​នយោ​បាយ​ សេដ្ឋ​កិច្ច​ និង​វប្ប​ធម៌។​ កូរ៉េ​បាន​ដើ​រ​តួនា​ទី​យ៉ាង​សំ​ខាន់​ក្នុង​ការ​ស្ដារ​ប្រ​ទេស​ កម្ពុជា ឡើង​វិញ​ កូរ៉េ​បាន​ផ្ដល់​ជំនួយ​អភិ​វឌ្ឍន៍ ​ជំនួយ​មនុស្ស​ធម៌​ ជាពិសេស​បាន​ផ្ដល់​ភាព​អនុ​គ្រោះ​​ដល់​ការ​ផ្ដល់​ការងារ​ដល់​ពល​រដ្ឋ​កម្ពុជា​ជា​ច្រើន​ម៉ឺន​នាក់​ទៅ​ធ្វើ​ការ​នៅ​កូរ៉េ ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ការ​ជួយ​កាត់​បន្ថយ​ភាព​ក្រីក្រ»។

​លោក​​ គិន​ ​ភា ​ប្រធាន​វិទ្យាស្ថាន​ទំនាក់​ទំនង​អន្តរ​ជាតិ នៃ​​រាជ​បណ្ឌិត្យ​សភា​កម្ពុជា ​បាន​ថ្លែង​ថា​ កន្លង​ទៅ​ទំនាក់ទំនង​កម្ពុជា ​និង​កូរ៉េ ​គឺ​មាន​លក្ខណៈ​ស្មើ​ចុ​ង​ ​ស្មើ​ដើម​ ​ដោយ​គ្មាន​ភាគី​ណា​មួយ​ ​មាន​ចេត​នា​កេង​​ចំណេញ​លើ​គ្នា​នោះ​ទេ ហើយ​​វារឹត​តែ​ពិសេស​ទៅ​ទៀត​ ​ក្នុង​ដំណើរ​បំពេញ​ទស្សន​កិច្ច​របស់​ប្រធានា​ធិប​តី​កូរ៉េ​នៅ​ពេល​នេះ​ គឺរឹត​តែ​បង្ហាញ​ពី​ទំនាក់​ទំនង​ល្អរ​វាង​គ្នា​និង​គ្នា​ ​ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​វិនិ​យោគិន​កូរ៉េ ​ដែល​មក​វិនិយោគ​នៅ​កម្ពុជា ​កាន់​តែ​មាន​ទំនុក​ចិត្ត​ ​ហើយ​ភ្ញៀវ​ទេស​ចរ​កូ​រ៉េ​ ​នឹង​មាន​ចំនួន​កើន​ឡើង​ ​សម្រាប់​ជា​ប្រ​យោជន៍​ដល់​កម្ពុជា​ផង​ដែរ។​

​លោក​ ​បានថ្លែង​ថា​៖​ ​«ក្រោយ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​ ​២០១៨ ​មាន​បរទេស​មួយ​ចំនួ​ន​ ហាក់​មិន​សូវ​ស៊ី​សង្វាក់​ជា​មួយ​រដ្ឋាភិ​បាល​កម្ពុជា​ ​ដែល​ខ្វល់ខ្វាយ​ពី​រឿង​ប្រ​ជា​ធិប​តេយ្យ​ ​សិទ្ធិមនុស្ស​អី​ជា​ដើម​ តែ​ខណៈ​នេះ​បែរ​ជា​ប្រធា​នា​ធិប​តី​កូរ៉េ​មក​កម្ពុជា ដែល​ជា​រូប​ភាព​នយោ​បាយ​ ​គឺ​កម្ពុជា​ ​មាន​ផល​ចំណេញ​ល្អ​ច្រើន​ ​មាន​ន័យ​ថា​ ​ជា​ការ​ទទួល​ស្គាល់​ដ៏​ទូលំ​ទូលាយ​មួយ​ ក្រោម​​ការ​ដឹក​នាំ​របស់​គណ​បក្ស​ប្រជា​ជន​កម្ពុជា។​ ​ការ​មក​នេះ ​គឺ​យើង​ចំណេញ​ទាំង​នយោ​បាយ ​ទាំង​សេដ្ឋកិច្ច ហើយ​ស្រប​ជា​មួយ​សហ​គមន៍​អឺរ៉ុប​កំពុង​ពិ​ចា​រ​ណា ​រឿង​ ​EBA​ នេះ​ដែ​រ​ ព្រោះ​ថា ​កូរ៉េ​ អាច​ក្លាយ​ជា​ទីផ្សារ​សំខាន់​​​មួយ​ដែរ​រ​បស់​កម្ពុជា»។​

​តែ​យ៉ាង​ណា​លោក​ បា​ន​អះ​អាង​ថា​ ក្នុង​ប​រិបទ​ដែល​ពិភព​លោក​ ​មាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​រវាង​មហា​អំណាច​នៅ​ពេ​ល​នេះ កម្ពុ​ជា​ ​គួរ​ដើរ​តួនា​ទី​ ​និង​ធ្វើ​ខ្លួន​យ៉ាង​ណា​ ​កុំ​ឲ្យ​ក្លាយ​ជា​កូន​អុក​នៃ​ប្រទេស​មហា​អំណាច​ណា​មួយ​ ដែល​ជះ​ផល​មិន​ល្អ​មក​កម្ពុ​ជា​ ​ព្រោះ​ថា​ ​ក្នុង​បរិបទ​នេះ​ប្រទេស​តូច​ៗ​ដូច​ជា​កម្ពុជា​ ​ងាយ​ធ្លាក់​ទៅ​ក្នុង​កណ្តាប់​ដៃ​ នៃ​ប្រទេស​មហា​អំណាច​ បើ​សិន​ជា​បង្ហាញ​ថា​ ខ្លួន​នៅ​ជ្រុង​ម្ខាង​ណា​នៃ​ប្រទេស​មហា​អំណាច​ណាមួយ​នោះ។​

លោក​បញ្ជាក់​បន្ត​ថា​៖​ «​យើង​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា ​ត្រូវ​ប្រកាន់​នយោ​បាយ​ចម្រុះ​ពណ៌​ មិន​បង្ហាញ​ថា​ ខ្លួន​គាំ​ទ្រខាង​ណា​នោះ​ទេ គឺ​ត្រូវ​រក្សា​ទំនាក់ទំនង​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​អស់​ ​ដោយ​គិត​ពី​ផល​ប្រយោជន៍​ប្រជា​ជាតិ​យើង​ អធិ​ប​តេយ្យ​របស់​ជាតិ​យើង ដែល​ផ្តល់​នូវ​ផល​ប្រយោជន៍​ ​ឯករាជ្យ​ ​គឺ​យើង​ត្រូវ​គិត»។​

ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​ ២០០៧​ ដល់​ ២០១៨​ កម្ពុ​ជា​បាន​បញ្ជូន​ពល​ករ​ចំនួន​សរុប​ ៦១៥៨០​ នាក់​ ក្នុង​ចំណោម​នោះ​ស្រី ១២៩០៥ ​នាក់​ ​ទៅ​ធ្វើ​ការ​នៅ​សាធារ​ណ​រ​ដ្ឋ​កូរ៉េ​ ក្នុង​វិស័យ​ឧស្សាហកម្ម​ កសិកម្ម​ សំណង់​ និង​ ​នេសាទ​ ក្រោម​ប្រព័ន្ធ​អនុញ្ញាត​មុខរបរ (​Employment Permit System-EPS) ។

ក្នុង​ឆ្នាំ​ ២០១៨ មាន​ពល​ករ​កម្ពុជា​ទៅ​ធ្វើ​ការ​នៅ​ប្រ​ទេស​សា​ធា​រ​ណ​រដ្ឋ​កូរ៉េសរុប​ ៣១ ៨៧០ នាក់ ក្នុង​នោះ​ស្រី​ ១ ១៤២ នាក់​។ ពល​ករ​ដែល​ធ្វើ​ការងារ​នៅ​ទី​នោះទទួល​បាន​ប្រាក់​បៀ​វត្សរ៍​​មធ្យម ១ ៤៣០ ដុល្លារ៕