ភ្នំពេញ៖ លោក វ៉ាង យី ទីប្រឹក្សារដ្ឋ និងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន កំពុងបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវការនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជារយៈពេល ២ ថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃអាទិត្យទី ១១ ដល់ទី ១២ ខែតុលា ដោយលោកនឹងជួបជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស ប្រាក់ សុខុន និងលោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង។ នេះបើយោងតាមក្រសួងការបរទេស។
ក្រសួងការបរទេសបញ្ជាក់ថា លោក វ៉ាង យី នឹងមានជំនួបប្រជុំផ្លូវការជាមួយលោក ប្រាក់ សុខុន ដើម្បីពិភាក្សាលើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការទ្វេភាគីក្នុងវិស័យនានា ព្រមទាំងបញ្ហាតំបន់ និងអន្តរជាតិ ដែលជាប្រយោជន៍ និងកង្វល់រួម។ ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក វ៉ាង យី នឹងមានពិធីចុះហត្ថលេខា លើឯកសារសំខាន់ចំនួន ៣ រួមមានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន លិខិតប្ដូរសារស្ដីពីការសិក្សាលទ្ធភាព នៃការទទួលបានសមិទ្ធផល (សមិទ្ធលទ្ធភាព) គម្រោងធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង មន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្តព្រះសីហនុ និងលិខិតប្ដូរសារស្ដីពីការសិក្សាសមិទ្ធលទ្ធភាពគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រព័ន្ធលូ និងប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់នៅខេត្តព្រះសីហនុ។ ពិធីចុះហត្ថលេខានេះ នឹងធ្វើឡើងក្រោមការអញ្ជើញធ្វើជាសាក្សីដោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន។
ក្រសួងការបរទេសបញ្ជាក់ថា៖ «ដំណើរទស្សនកិច្ចផ្លូវការរបស់ឯកឧត្តម វ៉ាង យី មកកាន់កម្ពុជាលើកនេះ នឹងបន្តពង្រឹងបន្ថែមនូវចំណងមិត្តភាពជាប្រពៃណីដ៏យូរលង់ សាមគ្គីភាព ភាតរភាព និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការប្រកបដោយផ្លែផ្ការវាងកម្ពុជា និងចិនក្នុងបរិបទនៃបញ្ហាប្រឈមជាសកលនៃជំងឺកូវីដ ១៩ ដែលពុំធ្លាប់មានពីមុន»។
ក្រសួងការបរទេសចិន បានបញ្ជាក់កាលពីថ្ងៃទី ៩ ខែតុលា ថា លោក វ៉ាង យី នឹងធ្វើទស្សនកិច្ចទៅប្រទេសចំនួន ៤ សម្រាប់រយៈពេល ៥ ថ្ងៃចាប់ពីថ្ងៃទី ១១ រហូតដល់ថ្ងៃទី ១៥ តុលា រួមមានប្រទេសកម្ពុជា ម៉ាឡេស៊ី ឡាវ និងថៃ។ ថ្ងៃចុងក្រោយលោកនឹងប្ដូរជើងយន្តហោះនៅប្រទេសសិង្ហបុរី។
កាលពីថ្ងៃទី ៦ ខែតុលា លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហោ ណាំហុង បានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំសមាជិកគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលអន្ដររដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា-ចិន អំពីការអនុវត្តបញ្ជីការងារបន្ទាន់លើការចុះហត្ថលេខាកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីកម្ពុជា-ចិន ការអភិវឌ្ឍគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវ ៧១ សេ ផ្លូវ៣១ ផ្លូវ៣៣ និងផ្លូវ ៤១ ការអភិវឌ្ឍទំនើបកម្មកសិកម្មកម្ពុជា។ ក្រៅពីនេះ ក៏មានការពិនិត្យលើអំពីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងក្រសួងមហាផ្ទៃជាពិសេសបញ្ហាសន្ដិសុខ បញ្ហាបណ្ដុះបណ្ដាលធនធានមនុស្សបញ្ហាសហប្រតិបត្តិការរដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ បញ្ហាទាក់ទងផ្ទាល់រវាងស្ថាប័នផ្សេងៗទៀត។ នេះបើតាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោក ហោ ណាំហុង។
លោកបន្តថា កិច្ចប្រជុំកាលពីថ្ងៃទី ៦ តុលា ក៏ពិនិត្យលើការនាំកសិផលកម្ពុជាច្រើនមុខទៅចិនឱ្យបានច្រើនក្នុងពេលឆាប់ៗ ជាពិសេសអង្ករឱ្យបានគ្រប់ចំនួន ៤០ ម៉ឺនតោន និងកសិផលជាច្រើនផ្សេងទៀត មានដូចជា ចេក ស្វាយ ម្សៅដំឡូងមី ទុរេន គ្រាប់ស្វាយចន្ទី កៅស៊ូ ស្ករស មៀនប៉ៃលិន ម្រេច ដូង ផ្លែស្រកានាគ និងទឹកមាត់ត្រចៀកកាំជាដើម។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក វ៉ាង យី នាពេលនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលមានការមិនសប្បាយចិត្តពីសំណាក់មន្ទីរបញ្ចកោណរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បន្ទាប់ពីមានការរុះរើអគារទីបញ្ជាការជួរមុខដែលជួសជុលដោយសហដ្ឋអាមេរិក កាលពីខែមុន ចេញពីមូលដ្ឋានទ័ពរាម នៅខេត្តព្រះសីហនុ។ បើតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានរ៉យទ័រ មន្ទីរបញ្ជកោណមានក្ដីបារម្ភថា ការរុះរើនេះ ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុញ្ញាតឱ្យមានធនធានយោធាចិន នៅមូលដ្ឋានទ័ពរាម។
ប៉ុន្តែកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ច្បាស់ថា ការរុះរើនេះ គឺដើម្បីទៅកន្លែងដែលទូលាយ និងដើម្បីអភិវឌ្ឍផែរាម ហើយកម្ពុជាស្វាគមន៍ការចូលចតនៃនាវាពីគ្រប់ប្រទេសតាមការស្នើសុំ។
លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន អតីតតំណាងរាស្ត្រនៃអតីតគណបក្សប្រឆាំងថ្លែងពីម្សិលមិញថា បច្ចុប្បន្ននេះ មហាអំណាចចិន និងសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងប្រជែងអំណាចគ្នានៅតំបន់អាស៊ី។ លោកសង្កេតឃើញថា ចិនកំពុងប្រឹងប្រែងធ្វើកិច្ចការទូតនៅតំបន់អាស៊ី ហើយចិនកំពុងប្រឹងប្រែងយកកម្ពុជា ជាចំណុចយុទ្ធសាស្ត្រមួយ សម្រាប់សមរភូមិភូមិសាស្ត្រនយោបាយ ពីព្រោះប្រទេសផ្សេងទៀត ដូចជាម៉ាឡេស៊ី ថៃ វៀតណាម ឥណ្ឌូនេស៊ី ភូមា ហាក់ដូចជាកៀកទៅខាងអាមេរិកជាង។
លោកថ្លែងបន្តថា៖ «សម្រាប់ការចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី បើទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយបើសិនជាយើងមានជំហរនយោបាយច្បាស់លាស់ ការចុះហត្ថលេខាវាជារឿងចំណេញទាំងសងខាង គ្រាន់តែថាចំណេញតិច ឬចំណេញច្រើន ហើយអ្វីដែលយើងត្រូវប្រុងប្រយ័ត្ន គឺការនាំចូលផលិតផលផ្សេងៗពីប្រទេសចិន ព្រោះប្រទេសចិននាំចូលរបស់ដែលមិនសូវមានគុណភាព ជាពិសេសរបស់ប្រើប្រាស់មួយចំនួនប្រទេសយើងអាចក្លាយជាកន្លែងសម្រាប់របស់ដែលគេបោះចោលច្រើន។ ដូច្នេះបើយើងមានការប្រុងប្រយ័ត្ន យើងអាចនឹងចំណេញ បើមិនប្រយ័ត្នប្រយែងទេការដោះដូរពាណិជ្ជកម្មអាចនឹងមានផលវិបាកទៅថ្ងៃក្រោយដែរ»។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា លោក គិន ភា ថ្លែងថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់លោក វ៉ាង យី ធ្វើឡើងដោយការព្រៀងទុកយូរហើយ មិនមែនមកកម្ពុជាដោយសារតែបញ្ហាបារម្ភពីសហរដ្ឋអាមេរិកពាក់ព័ន្ធនឹងមូលដ្ឋានទ័ពរាមនោះទេ។ «យ៉ាងណាក៏ដោយដំណើរទស្សនកិច្ចនេះដែលគាត់ចាប់ផ្ដើមជាន់ដីកម្ពុជាមុនគេ គឺវាបង្ហាញពីទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងចិន កាន់តែស៊ីជម្រៅកាន់តែចាក់ទឹកមិនលិច។
ប៉ុន្តែខ្ញុំមើលទៅ យើងមិនគួរភ្ជាប់ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះជាមួយនឹងការចោទប្រកាន់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកទេ។ ប៉ុន្តែចង់ឬមិនចង់ វាគាប់ជួនគ្នានឹងការចោទប្រកាន់ ហើយលោកក៏មកធ្វើទស្សនកិច្ច»។ ទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយចិនកាន់តែស្អិតល្មួត កាន់តែជិតស្និទ្ធ ខណៈដែលទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយអាមេរិក ឬជាមួយសហភាពអឺរ៉ុបហាក់ដូចជាថយចុះទៅវិញ។ ប៉ុន្តែគេមិនគួរប្រៀបធៀបទំនាក់ទំនងកម្ពុជាជាមួយប្រទេសមួយ ទៅនឹងទំនាក់ទំនងរបស់កម្ពុជាជាមួយប្រទេសផ្សេងទៀតទេ ពីព្រោះការវាយតម្លៃបែបនេះមិនសូវមានភាពវិជ្ជមានសម្រាប់កម្ពុជា។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់លោក គិន ភា។
លោកថា៖ «កម្ពុជាត្រូវមានទំនាក់ទំនងពហុភាគីជាមួយបណ្ដាប្រទេសទាំងអស់ទាំងសហរដ្ឋអាមេរិកក្ដី ទាំងចិនក្ដីឱ្យតែគោរពនូវផលប្រយោជន៍ គោរពនូវអធិបតេយ្យ គោរពបូរណភាពទឹកដី ឯករាជភាពរបស់ផងគ្នាទៅវិញទៅមក គឺជារឿងល្អ។ ប៉ុន្តែក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តររដ្ឋ គេតែងតែគិតពីផលប្រយោជន៍ជាតិរៀងៗខ្លួន ហើយយើងត្រូវតែធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពរវាងផលប្រយោជន៍ជាតិ និងផលប្រយោជន៍តំបន់។ អ្នកណាក៏គេលើកតម្កើងផលប្រយោជន៍ជាតិខ្លួនឯងធំដែរ»៕