ភ្នំពេញៈ ប្រធានស្តីទីនៃគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានរំលាយដោយតុលាការកំពូល បានសរសេរលិខិតមួយទៅគណៈកម្មការ អឺរ៉ុប នៅមុនពេលគណៈប្រតិភូនៃគម្រោងអនុគ្រោះពន្ធសម្រាប់ការនាំចូលអ្វីៗគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ (EBA) របស់ស្ថាប័នអន្តរជាតិដែលបណ្តុំទៅដោយប្រទេសចំនួន ២៨ នេះ មកទស្សនកិច្ចប្រទេសកម្ពុជា នាសប្តាហ៍នេះ។
លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរលិខិតទៅលោកស្រី Federica Mogherini តំណាងជាន់ខ្ពស់ នៃសហភាពអឺរ៉ុបសម្រាប់កិច្ចការបរទេស និងគោលនយោបាយសន្តិសុខ កាលពីថ្ងៃសុក្រ ដោយរំឭកលោកស្រីថា សហភាពអឺរ៉ុបត្រូវតែប្រកាន់ខ្ជាប់ឲ្យបានម៉ឺងម៉ាត់នូវផែនការរបស់ខ្លួន ក្នុងការជួយស្តារប្រជាធិបតេយ្យក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរក្នុងលិខិតនេះថា៖ «ជាពិសេស សហភាពអឺរ៉ុប ត្រូវតែជំរុញឲ្យមានការទទួលយកឡើងវិញ នូវគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំតែមួយគត់ ដែលអាចជឿជាក់បាន គឺគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងជំរុញឲ្យមានការដោះលែងលោក កឹម សុខា»។
កាលពីពេលមុន លោក សម រង្ស៊ី បានទាមទារ ៥ ចំណុច រួមទាំង ២ ចំណុចខាងលើ និងការរៀបចំការបោះឆ្នោតឡើងវិញ ការផ្តល់សិទ្ធិនយោបាយឡើងវិញ ដល់តំណាងរាស្រ្តគណបក្សប្រឆាំង ១១៨ នាក់ដែលត្រូវបានហាមប្រាម ផ្តល់តំណែងឡើងវិញដល់មន្រ្តីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលជាប់ឆ្នោត។
ក្រុមមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់មកពីផ្នែកកិច្ចការក្រៅប្រទេស របស់សហភាពអឺរ៉ុប និងអគ្គនាយកដ្ឋានពាណិជ្ជកម្មរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ត្រូវបានរំពឹងថា នឹងធ្វើទស្សនកិច្ចរយៈពេល ២ ថ្ងៃមកប្រទេស កម្ពុជា នៅថ្ងៃអង្គារនេះ និងថ្ងៃពុធស្អែក ដែលជាផ្នែកមួយនៃដំណើរការពិនិត្យនិងតាមដានសម្រាប់នីតិវិធីដក EBA បន្ទាប់ពីសហភាពអឺរ៉ុបបានចាប់ផ្តើមនីតិវិធីនេះ កាលពីខែមុន។ ពួកគេបាននិយាយថា ការរំលោភបំពានសិទ្ធិមនុស្សធ្ងន់ធ្ងរ និងការធ្លាក់ចុះនៃប្រជាធិបតេយ្យ បានកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក សម រង្ស៊ី ក៏បានសរសេរអំពីយោបល់របស់លោក នៅលើវេទិកាអនឡាញ The Geopolitics កាលពីថ្ងៃសុក្រដែរថា៖ «ដំណោះស្រាយល្អបំផុត សម្រាប់កម្ពុជាគឺត្រូវបញ្ចៀសការបញ្ចប់លទ្ធភាពទទួលបាន EBA និងការខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរ ចំពោះសេដ្ឋកិច្ច។ ដំណោះស្រាយនេះ អាចធ្វើឡើងដោយការដោះលែងលោក កឹម សុខា ការផ្តល់សម្បទាឡើងវិញ ដល់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងការចេញនូវពេលវេលាកំណត់សម្រាប់ការបោះឆ្នោតមួយ ដែលត្រឹមត្រូវ និងទាន់ពេលវេលា»។
លោកថ្លែងថា នៅមានពេលវេលាសម្រាប់បញ្ចៀសភាពអាក្រក់បំផុតនេះ។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយ បានថ្លែងថា៖ «ការទាមទារទាំង ៣ នឹងមានន័យថា ជាការវិលត្រឡប់ទៅរកភាពដើមវិញ ហើយវាពិបាកណាស់ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលទទួលយកទៅពិចារណា។ រដ្ឋាភិបាលអាចពិចារណាការទាមទារទី ១ គឺការដោះលែងលោក កឹម សុខា»។
លោក សុខ សុគន្ធ អ្នកវិភាគដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិកយល់ឃើញថា នៅមានលទ្ធភាព ២ រួមមាន ការដោះលែងលោក កឹម សុខា និងការស្តារសម្បទាដល់មន្រ្តី ១១៨ នាក់ដែលត្រូវបានហាមប្រាមមិនឲ្យធ្វើនយោបាយ។ ប៉ុន្តែការទាមទារឲ្យមានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដំណើរការដូចដើមវិញនឹងមិនអាចទេ។
លោកស្រី Cindy Cao អ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថានអឺរ៉ុប សម្រាប់ការសិក្សាអាស៊ី (EIAS) បានថ្លែងថា មានហានិភ័យដែលលិខិតរបស់លោក សម រង្ស៊ី ផ្តល់ចំណាប់អារម្មណ៍ថា សហភាពអឺរ៉ុប គាំទ្រមេដឹកនាំណាមួយ។
លោកស្រីបានថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំគិតថា ការគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់សហភាពអឺរ៉ុប គឺមិនមែនអំពីការគាំទ្រមេដឹកនាំណាមួយ ឬគណបក្សណាមួយទេ ប៉ុន្តែគឺអំពីការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងវិធានស្ថាប័នអព្យាក្រឹត»។
លោកស្រីបានថ្លែងថា នៅក្នុងប្រទេស កម្ពុជា បញ្ហាហាក់បីដូចជាការតស៊ូរវាងបុគ្គល ដើម្បីអំណាចជាជាងការប្រកួតប្រជែងនយោបាយ រវាងក្រុម និងក្រុម តាមរយៈការបញ្ចេញគំនិតផ្សេងគ្នា។
នៅក្នុងបរិបទនេះ ប្រសិនបើសហភាពអឺរ៉ុបជឿ ហើយនៅខាងគណបក្សមួយ ឬនៅខាងគណបក្សមួយទៀត វានឹងជាការរារាំងផ្លូវទៅរកការសម្រេចបានដំណើរការប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកស្រីបានថ្លែងបន្តថា ការចៀសវាងការបញ្ចប់លទ្ធភាពទទួលបាន EBA របស់កម្ពុជា គួរជាគោលបំណងរួមរបស់មេដឹកនាំកម្ពុជា ប្រសិនបើពួកគេ គិតគូរពីប្រទេសនិងប្រជាជនរបស់ពួកគេ។ សហភាពអឺរ៉ុបស្វាគមន៍ជំហានវិជ្ជមានមួយចំនួន រួមមានការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយ។
លោកស្រីបានបន្តថា៖ «វិធីសាស្រ្តល្អបំផុត សម្រាប់លោក សម រង្ស៊ី គឺត្រូវផ្តល់សម្បទានឲ្យគ្នាទៅវិញទៅមកជាផ្នែកនៃការចរចាដើម្បីដោះស្រាយភាពជាប់គាំង និងចៀសវាងបញ្ហាអាក្រក់បំផុតណាមួយដែលអាចកើតឡើង»៕