មណ្ឌលគិរីៈ លោក សាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានបានជំរុញឲ្យទាំងអស់គ្នាត្រូវចូលរួមថែរក្សាការពារ និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិមានព្រៃឈើ និងសត្វព្រៃឱ្យបានគង់វង្ស ដើម្បីកម្ពុជាអាចលក់តួនាទីព្រៃឈើ ដែលការពារប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី និងភពផែនដីតាមរយៈការលក់ឥណទានកាបូនក្នុងទីផ្សារកាបូនស្ម័គ្រចិត្ត។
លោក សាយ សំអាល់ បានថ្លែងបែបនេះកាលពីថ្ងៃទី ២១ ខែមករា នៅពេលជួបសំណេះសំណាលជាមួយសហគមន៍ដែលទទួលបានថវិកាអភិវឌ្ឍន៍ភូមិដំណាក់កាលទី ២ នៃគម្រោងរ៉េដបូកនៅដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមាស្ថិតក្នុងភូមិពូជូ ឃុំសែនមនោរម្យ ស្រុកអូររាំង និងប្រជាសហគមន៍ និងមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំព្រេច និងស្រែពកនៅភូមិសាស្ត្រខេត្តមណ្ឌលគិរី។
ក្នុងជំនួបនេះលោករដ្ឋមន្ដ្រីក៏បានថ្លែងអំណរគុណចំពោះភាគីពាក់ព័ន្ធនានា អង្គការដៃគូរួមមានអង្គការ WCS និង WWF នៅកម្ពុជារួមនឹងប្រជាសហគមន៍ ដែលបានចូលរួមការពារ និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ ហើយកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការគ្រប់គ្រង និងអភិរក្សតំបន់ការពារធម្មជាតិកន្លងមកបានល្អប្រសើរដែលអនុញ្ញាតឱ្យកម្ពុជាអាចលក់ឥណទានកាបូន និងប្រើប្រាស់ដើម្បីការងារអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ និងអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចមូលដ្ឋាន។
លោក សាយ សំអាល់ បញ្ជាក់ថា៖ «ដោយកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងក្នុងការគ្រប់គ្រង និងអភិរក្សតំបន់ការពារធម្មជាតិបានល្អប្រសើរកម្ពុជាបានលក់ឥណទានកាបូននៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃកែវសីមាដែនជម្រកសត្វព្រៃក្រវាញខាងត្បូង និងដែនជម្រកសត្វព្រៃតាតៃក្នុងក្របខ័ណ្ឌទីផ្សារស្ម័គ្រចិត្តដោយទទួលបានថវិកាសរុបប្រមាណ ១១ លានដុល្លារ សម្រាប់ទ្រទ្រង់ដល់ការការពារ និងអភិរក្សក៏ដូចជាជួយលើកកម្ពស់ជីវភាពរបស់ប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋានដែលឆ្លើយតបទៅនឹងគោលការណ៍ហិរញ្ញប្បទាននិរន្តរភាព»។
លោកបានថ្លែងថា ក្រុមមន្ត្រីជំនាញកំពុងសិក្សាបន្ថែម ដើម្បីលក់កាបូនក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃ ព្រៃឡង់ (ក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តស្ទឹងត្រែង) ផងដែរ ខណៈបច្ចុប្បន្នមានតែប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសឥណ្ឌូនេស៊ីប៉ុណ្ណោះក្នុងចំណោមប្រទេសអាស៊ានដែលបានលក់ឥណទានកាបូនក្នុងទីផ្សារកាបូនស្ម័គ្រចិត្ត។
ក្រសួងបរិស្ថានឱ្យដឹងថាតាមអនុសញ្ញាក្របខ័ណ្ឌសហប្រជាជាតិស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុបានលើកទឹកចិត្តដល់ប្រទេសសម្បូរព្រៃឈើត្រូវខិតខំការពារព្រៃឈើឱ្យបានល្អប្រសើរដើម្បីទទួលបានថវិកាក្នុងទម្រង់ជាទីផ្សារកាបូនស្ម័គ្រចិត្ត (Voluntary Carbon Market) និងការទូទាត់ផ្អែកតាមលទ្ធផល (Result-Based Payment)។ ប្រទេស កម្ពុជា មានធនធានធម្មជាតិ និងជីវចម្រុះដ៏សម្បូរបែប។ ព្រៃឈើគ្របដណ្តប់ប្រមាណ ៥០ ភាគរយ នៃផ្ទៃប្រទេស កម្ពុជា ដែលនេះជាអត្រាខ្ពស់បំផុតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ មកទល់បច្ចុប្បន្ននេះ រាជរដ្ឋាភិបាលបានបង្កើនផ្ទៃដីតំបន់ការពារធម្មជាតិ ដែលស្ថិតនៅក្រោមយុត្តាធិការរបស់ក្រសួងបរិស្ថានរហូតដល់ប្រមាណ ៤១ ភាគរយនៃផ្ទៃដីប្រទេសកម្ពុជាគឺស្មើនឹងប្រមាណ ៧,២ លានហិកតា។
លោក សំអាល់ បញ្ជាក់ថា៖ «ព្រៃឈើដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការធានាការផ្គត់ផ្គង់ទឹក និងថាមពលកាត់បន្ថយផលប៉ះពាល់ពីគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ និងរួមចំណែកដល់ការកាត់បន្ថយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ។ ទេសចរណ៍ធម្មជាតិ និងគម្រោងទូទាត់សម្រាប់សេវាកម្មអេកូឡូស៊ីក៏អាចផ្តល់នូវឱកាសសម្រាប់អភិវឌ្ឍសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនានាដោយជាមួយគ្នានោះជួយគាំទ្រដល់ការងារអភិរក្សផងដែរ។ រហូតមកទល់នឹងឆ្នាំ ២០១៩ នេះ សហគមន៍ការពារធម្មជាតិទាំងអស់ដែលស្ថិតនៅតំបន់អភិរក្សក្រសួងបរិស្ថានមានចំនួនប្រមាណ ១៦៨ សហគមន៍»។
លោក សំអាល់ ថ្លែងថា រាជរដ្ឋាភិបាលមានទិសដៅធ្វើយ៉ាងណាឱ្យសហគមន៍មានចំណូលបន្ថែម និងបង្កើតជម្រើសថ្មីសម្រាប់ការប្រកបមុខរបរចិញ្ចឹមជីវិត ដើម្បីកាត់ផ្តាច់ពីការពឹងអាស្រ័យលើអនុផលព្រៃឈើដែលជាទម្លាប់មានពីយូរលង់ណាស់មកហើយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមសហគមន៍មូលដ្ឋាន ដោយបង្កើតមុខរបរថ្មី បម្រើឱ្យវិស័យអេកូទេសចរណ៍ព្រមទាំងការបណ្តុះបណ្តាលសហគមន៍ឱ្យចេះគ្រប់គ្រង និងការចិញ្ចឹមសត្វផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារ ការដាំដំណាំរួមផ្សំផ្សេងទៀតមានបន្លែបង្ការសម្រាប់ប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃខ្លួនឯងផង និងសម្រាប់បម្រើសេវាកម្មដល់ភ្ញៀវទេសចរដែលទៅទស្សនាកម្សាន្តនៅក្នុងតំបន់សហគមន៍របស់ពលរដ្ឋផងដែរ។
លោក សំអាល់ បានប្រាប់ដល់តំណាងសហគមន៍នានាថា ក្រសួងបរិស្ថានមានមូលនិធិបរិស្ថាន និងសង្គមដើម្បីផ្តល់ការគាំទ្រលើការងារអភិវឌ្ឍន៍សហគមន៍ដែលពួកសហគមន៍អាចដាក់ពាក្យស្នើសុំដើម្បីយកទៅប្រើប្រាស់សម្រាប់ការពារសហគមន៍ផងដែរ។ លោកបង្ហាញក្តីសង្ឃឹមថា តាមរយៈគោលនយោបាយដ៏ត្រឹមត្រូវរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលប្រជាសហគមន៍នឹងមានជីវភាពរីកចម្រើននាពេលអនាគត។
ជាមួយគ្នានេះក្រសួងបរិស្ថាននឹងរៀបចំកម្មវិធីបោះតង់បរិស្ថាន និងបំបួសដើមឈើនៅក្នុងតំបន់ដែនជម្រកសត្វព្រៃព្រៃឡង់ពីថ្ងៃទី ១៤-១៥ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០២០ ដោយគ្រោងនឹងមានការចូលរួមពីអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ប្រជាសហគមន៍ និងយុវជនយុវនារីនៃក្រសួងបរិស្ថានសរុបប្រមាណ ៥០០ នាក់ ដើម្បីបង្កើនសេចក្តីស្រឡាញ់ និងការចូលរួមការពារអភិរក្សធនធានធម្មជាតិជាជីវចម្រុះ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី ជាពិសេសនៅតំបន់ព្រៃឡង់។ នេះបើតាមលោក នេត្រ ភក្ត្រា រដ្ឋលេខាធិការ និងជាអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថាន។
លោក ភក្ត្រា ថ្លែងពីម្សិលមិញថា៖ «ក្រសួងបរិស្ថានសូមអញ្ជើញដៃគូអភិវឌ្ឍន៍សមាគម និងអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលសហគមន៍មូលដ្ឋាននានាចូលរួមក្នុងកម្មវិធីនេះទាំងអស់គ្នា ដើម្បីរួមសាមគ្គីគ្នាក្នុងការការពារ និងអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ ព្រៃឈើ សត្វព្រៃដែលប្រទេសកម្ពុជាយើងមានឱ្យបានគង់វង្សសម្រាប់មនុស្សរាប់ជំនាន់ទៅមុខទៀត»។
លោក សេង ទៀក នាយកអង្គការ WWF កម្ពុជាថ្លែងថា៖ «សហគមន៍អាចបង្កើត និងអនុវត្តផែនការសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិនៅក្នុងសហគមន៍របស់ពួកគេ ហើយពួកគេក៏អាចប្រមូល និងកែច្នៃផលអនុផលព្រៃឈើ (NTFPs) ប្រកបដោយនិរន្តរភាពក៏ដូចជាផ្តួចផ្តើមគំនិតក្នុងការបង្កើតគម្រោងអេកូទេសចរណ៍ សត្វព្រៃ ដូចជាការផ្តល់សេវាកម្មបដិសណ្ឋារកិច្ច បែបផ្ទះស្នាក់សហគមន៍ការផ្តល់សេវាកម្មជូនភ្ញៀវទេសចរមើលសត្វព្រៃក្នុងតំបន់ព្រៃសហគមន៍ ដើម្បីទទួលបានប្រាក់ចំណូលក្នុងការផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពរស់នៅឱ្យប្រសើរឡើង»។
លោក វិល ប៊ុនធា ប្រធានបណ្តាញសហគមន៍អភិរក្សធនធានធម្មជាតិថ្នាក់តំបន់ភាគខាងកើតទន្លេមេគង្គលើកឡើងថា ពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិក្នុងគម្រោងលើកកម្ពស់ការចិញ្ចឹមជីវិតបានទទួលនូវការអប់រំស្តីពីបរិស្ថានការបណ្តុះបណ្តាលជំនាញអនុវត្តបច្ចេកទេសកសិកម្មប្រកបដោយនិរន្តរភាព ជំរុញការផលិតស្រូវ ម្រេច បន្លែផ្សេងៗឲ្យមានផលិតភាពខ្ពស់។
លោកថា៖ «សមាជិកសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិនីមួយៗ ក៏រួមចំណែកក្នុងការដើរល្បាតព្រៃជាប្រចាំ ដោយសហការជាមួយក្រុមការងារអនុវត្តច្បាប់របស់ក្រសួងបរិស្ថាន និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននៃសហគមន៍តំបន់ការពារធម្មជាតិ ដើម្បីទប់ស្កាត់បទល្មើសព្រៃឈើ និងដកអន្ទាក់ចេញពីព្រៃក្នុងតំបន់ការពារ»៕