.jpg)
លោក សៅ សុខា (កណ្ដាល) នៅក្នុងកិច្ចប្រជុំកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ។ សហការី
ភ្នំពេញៈ លោក សៅ សុខា អគ្គមេបញ្ជាការរងនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងជាមេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេសបានដាក់ចេញផែនការ ៤ ចំណុចដើម្បីបង្ការ ទប់ស្កាត់ ស្រាវជ្រាវ និងបង្ក្រាប បទល្មើសធនធានធម្មជាតិនៅទូទាំងប្រទេស កម្ពុជា។
ផែនការនេះត្រូវបានបង្ហាញដល់ក្រុមការងារគណៈកម្មាធិការ តំណាងក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ និងមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់ជាច្រើននាក់នៅបញ្ជាការដ្ឋានកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេសកាលពីថ្ងៃចន្ទម្សិលមិញ។
លោក អេង ហ៊ី អ្នកនាំពាក្យកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេសបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍នៅក្រោយកិច្ចប្រជុំថា៖ «យើងត្រូវពង្រឹងនៅតាមបណ្ដារាជធានី-ខេត្តដើម្បីធ្វើការស្រាវជ្រាវនិងទប់ស្កាត់បទល្មើសធនធានធម្មជាតិឲ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព និងឲ្យមានការសហការគ្នាល្អ និងមានឆន្ទៈទទួលខុសត្រូវទៅតាមគោលដៅរៀងៗខ្លួន»។
សកម្មភាពដែលចាត់ចូលក្នុងបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ រួមមាន ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ការដឹកជញ្ជូននិងនាំឈើចេញដោយខុសច្បាប់ ការបាញ់ និងចាប់សត្វព្រៃដែលច្បាប់ហាមឃាត់ និងការនាំចេញសត្វព្រៃដោយខុសច្បាប់ ការកាប់រានទន្ទ្រាននិងកាន់កាប់ដីរបស់រដ្ឋ ព្រមទាំងការរុករករ៉ែដោយខុសច្បាប់ទូទាំងប្រទេស។
លោកបានឲ្យដឹងថា គណៈកម្មាធិការជាតិដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិបានដាក់ចេញផែនការ ៤ ចំណុច រួមមានទី១ ទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបឲ្យមានប្រសិទ្ធភាពនូវបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ។ ទី២ បញ្ជាអង្កេតស្រាវជ្រាវរកជនដែលប្រព្រឹត្ត និងពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើស។ ទី៣ ចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យ និងប្រមូលវត្ថុតាងដែល ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើស និងកសាងសំណុំរឿងបញ្ជូនជនសង្ស័យទៅកាន់តុលាការ និងទី៤ គឺប្រមូលផ្តុំកម្លាំងត្រៀមធ្វើអន្តរាគមន៍ បង្ការ ទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបនូវរាល់បទល្មើសធនធានធម្មជាតិ ដែលអាចនឹងកើតមានឡើង ជាពិសេសនៅបណ្តាខេត្តភូមិភាគឦសាន។
ដើម្បីសម្រេចផែនការខាងលើ លោក សៅ សុខា បានជំរុញដល់ក្រុមការងារគណៈកម្មាធិការថ្នាក់ជាតិដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិប្រមូលផ្តុំកម្លាំងចូលរួមសហការចាត់វិធានការតាមជំនាញ និងសហការគ្រប់បណ្តាអង្គភាពជំនាញទាំងអស់ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរព័ត៌មានទាក់ទងទៅនឹងបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ ដើម្បីឈានដល់ការចាប់ខ្លួនជនល្មើស។
លោក អេង ហ៊ី បានឲ្យដឹងថា បទល្មើសធនធានធម្មជាតិដែលគណៈកម្មាធិការថ្នាក់ជាតិដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិបង្ក្រាបបានក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ រួមមានការបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើចំនួន ៣៣៨ លើក បទល្មើសរុករានទន្ទ្រានកាន់កាប់ដីរដ្ឋចំនួន ៧២ លើក បទល្មើសសត្វព្រៃ ៣៥ លើក និងបទល្មើសរុករករ៉ែដោយខុសច្បាប់ចំនួន ៣១ លើក នៅទូទាំងប្រទេស។ ទោះយ៉ាងណាលោកថាមិនទាន់បានប្រៀបធៀបថាតើបទល្មើសទាំងនេះថយឬកើនទេ ដោយសារលោកមិន ទាន់បានធ្វើការប្រៀបធៀបផ្លូវការ។
ក្នុងចំណោមការបង្ក្រាបទាំងអស់នេះ ជនល្មើសត្រូវបានចាប់បញ្ជូនទៅតុលាការ ពិន័យអន្តរកាល ឬក៏ត្រូវបានរឹបអូសយកវត្ថុតាងរបស់ពួកគេ។
ចំពោះបទល្មើសព្រៃឈើ លោកថ្លែងថា៖ «ភាគច្រើនព្រៃឈើគឺនៅភូមិភាគឦសាន មាននៅពោធិ៍សាត់ក៏មាន នៅកំពង់ស្ពឺ កោះកុង ហើយនិងមណ្ឌលគិរី រតនគិរី ច្រកចេញជាដើម»។
ដើម្បីពង្រឹងការបង្ការ និងបង្ក្រាបឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព លោកបានឲ្យដឹងថា គណៈកម្មាធិការថ្នាក់ជាតិដើម្បីទប់ស្កាត់ និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិនឹងរៀបចំប្រជុំជាទៀងទាត់រៀងរាល់៣ខែម្ដងនៅបញ្ជាការដ្ឋានកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស។
លោក វ៉ី សំណាង អភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ ថ្លែងកាលពីម្សិលមិញថា បទល្មើសធនធានធម្មជាតិជាទូទៅនៅខេត្តរបស់លោក មានការថយចុះដោយសារពលរដ្ឋយល់ដឹងជាងមុន។
លោកថ្លែងថា៖ «ឆ្នាំ ២០១៨ គឺយើងមានការថយចុះគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ទាំងបទល្មើសព្រៃឈើ ទាំងបទល្មើសសត្វព្រៃ វាអត់កើនឡើងអីទេ ដោយសារបងប្អូនមានការយល់ដឹង ហើយម៉្យាងទៀតមិនសូវមានអ្នកទៅប្រព្រឹត្តអ៊ីចឹងមិនប៉ុន្មានទេឥឡូវ គាត់ខ្ចិលគាត់ដោយសារគាត់មានរបរផ្សេងៗ ហើយអាហ្នឹងជារបរខុសច្បាប់»។
លោកពន្យល់ថា ការដែលលោកអះអាងថាថយចុះ គឺដោយសារតែចំនួននៃការបង្ក្រាបបានរបស់សមត្ថកិច្ចមានការថយចុះ តែលោកបញ្ជាក់ថា ថយចុះមិនមែនដោយសារតែសមត្ថកិច្ចមិនបង្ក្រាបនោះទេ។
លោក វ៉ី សំណាង បានឲ្យដឹងថា បញ្ហាប្រឈមរបស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចគឺការលោភលន់របស់មនុស្ស។
លោក សំណាង ថ្លែងថា៖ «ការចូលទៅរំលោភបំពានកាន់កាប់ដីព្រៃឈើ ទៅសង់ខ្ទមអីជាដើម។ អាហ្នឹងគឺយើងបង្ក្រាបរាល់តែថ្ងៃ។ ម្សិលមិញមន្ត្រីបរិស្ថានយើងរើបានប៉ុន្មានតូបទៀត យើងដើរទៅក្នុងព្រៃ។ យើងអ្នកបង្ក្រាបយើងមានឆន្ទៈ តែជនទុច្ចរិតឲ្យតែចន្លោះបន្តិចយើងមិនមែនភ្នែកទិព្ធមើលពីលើឯណា។ យើងដើរទៅទម្រាំជួប វាពិបាកបើយើងឃើញយើងបង្ក្រាប»។
លោកបន្តថា វិធីសាស្ត្រដែលលោកកំពុងធ្វើ គឺការពន្យល់ដល់ពលរដ្ឋឲ្យយល់ដឹងអំពីការចូលទៅទន្ទ្រានដីព្រៃរបស់រដ្ឋព្រោះពួកគេអាចនឹងប្រឈមមុខច្បាប់ ជាប់ពន្ធនាគារ និងការអនុវត្តច្បាប់ជាក់ស្ដែង។
នៅពេលសួរថា តើលោកមានករណីបទល្មើសដែលមានមន្ត្រីខិលខូចនៅពីក្រោយនោះ លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំមិនដឹងថាមន្ត្រីខ្ពស់ត្រឹមណាទេ ខ្ញុំដឹងតែល្មើស ខ្ញុំអនុវត្តច្បាប់។ ខ្ញុំមិនដឹងមន្ត្រីថ្នាក់ខ្ពស់ អ្នកមានអីណាទេ ឲ្យតែប្រព្រឹត្ត និយាយរួមឲ្យតែប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់យើងអនុវត្តច្បាប់ ឲ្យតែយើងរកឃើញ។ អត់អីទេអាហ្នឹង អត់មានបញ្ហាទេ»។
លោកបញ្ជាក់ថា តាមភាពជាក់ស្ដែង អ្នកដែលប្រព្រឹត្តបទល្មើសក្នុងខេត្តរបស់លោក គឺមិនមែនជាមន្ត្រីខិលខូចណាទេគឺពលរដ្ឋ។
តាមការចុះផ្សាយរបស់សារព័ត៌មាន ខេត្តមណ្ឌលគិរី និងរតនគិរី ជាញឹកញាប់មានបទល្មើសព្រៃឈើកើតឡើង។
លោក ញ៉ែម សំអឿន អភិបាលរងខេត្តរតនគិរី បានថ្លែងយ៉ាងខ្លីថា បទល្មើសបែបនេះបានថយចុះនៅក្នុងខេត្តរបស់លោកនៅឆ្នាំ ២០១៨ ដោយសារតែការប្ដេជ្ញារបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលតម្រូវឲ្យអាជ្ញាធរថ្នាក់ខេត្តប្រឹងប្រែង ជាពិសេសនៅតាមតំបន់ព្រំដែន។
លោក អភិបាលខេត្តមណ្ឌលគិរី និងរតនគិរី មិនអាចទាក់ទងដើម្បីសុំអត្ថាធិប្បាយបានទេកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ។
លោក អ៊ូច ឡេង ដែលទទួលបានពានរង្វាន់ The Goldman Environmental Prize សម្រាប់ការការពារបរិស្ថានកាលពីឆ្នាំ ២០១៦ បានថ្លែងថា ថ្មីៗនេះលោកមិនសូវសកម្មក្នុងការឃ្លាំមើលបទល្មើសធនធានធម្មជាតិទេដោយសារលោកជួបគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍។ ប៉ុន្តែលោកសាទរប្រសិនបើលោក សៅ សុខា ចុះអនុវត្តការបង្ក្រាបផ្ទាល់ ហើយថាមានតែលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងលោក សៅ សុខា ទេដែលអាចបង្ក្រាបបទល្មើសនេះបាន។
លោកនិយាយថា៖ «ល្អហើយដែលអាវុធហត្ថបង្ក្រាប ឬឯកឧត្តម សៅ សុខា បង្ក្រាប ព្រោះគ្មានអ្នកណាផ្សេងហ៊ានបង្ក្រាបទេ។ ហើយឈ្មួញក៏លើកឡើងដែរថា គេខ្លាចតែឯកឧត្តម សៅ សុខា ទេ ដែលជាមេ ហើយនិងនាយករដ្ឋមន្ត្រី តែ ២ នាក់ទេ។ បើគាត់ ២ នាក់មិនបង្ក្រាបគឺអត់មានអ្នកណាហ៊ានបង្ក្រាបគេទេ។ នេះជាសម្ដីដ៏ឈ្លើយរបស់ឈ្មួញ»។
លោកបន្តថា៖ «ដូច្នេះការងារការពារធនធានធម្មជាតិ និងព្រៃឈើជាភារកិច្ចទាំងស្រុងរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី និងឯកឧត្តម សៅ សុខា ព្រោះអីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីគាត់បញ្ជាឲ្យបាញ់រ៉ុក្កែតតាំងពីយូរណាស់ហើយ។ ដូច្នេះមានតែឯកឧត្តម សៅ សុខា ទេដែលអាចបង្ក្រាបឈ្មួញរកស៊ីដឹកឈើ។ វាសនាអនាគតព្រៃឈើ ធនធានធម្មជាតិយើងសង្ឃឹមទៅលើឯកឧត្តមសៅ សុខា និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីហើយ ក្រៅពីនោះគ្មានសមត្ថភាពទាំងអស់»។
លោក អ៊ូច ឡេង បានលើកឡើងជាឧទាហរណ៍ មិនមានអ្នកផ្សេងអាចបង្ក្រាបបានទេដោយសារតែអ្នកដែលរកស៊ីឈើគឺជាអ្នកដែលមានឋានៈខ្ពស់ រួមមានងារជាឧកញ៉ាជាដើម៕
