ភ្នំពេញៈ លោក ស ខេង រដ្ឋមន្ដ្រី​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​បាន​រិះគន់​អង្គការ​សមាគម​ចំនួន ១០០ ​ស្ថាប័ន ​ដែល​ស្នើឱ្យ​រាជរដ្ឋាភិបាល​លុបចោល​ច្បាប់​ស្ដីពី​សមាគម និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ដោយ​លើកឡើង​ថា អង្គការ​សមាគម​ទាំងនោះ​អាច​ ៨០ ​ភាគរយ ​មិនទាន់​បាន​ចុះបញ្ជី​។

ការរិះគន់​របស់​លោក ស ខេង ធ្វើ​ឡើង​នៅក្នុង​ពិធី​បើក​សន្និបាត ត្រួតពិនិត្យ​ការងារ​ឆ្នាំ​ ២០១៩ និង​លើក​ទិសដៅ​ឆ្នាំ​ ២០២០ របស់​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​កាលពី​ថ្ងៃ​ពុធ​ដែល​ការរិះគន់​នេះ​ធ្វើឡើង​ បន្ទាប់ពី​មាន​ក្រុម​អង្គការ សមាគម​ចំនួន​ ១០០ ​បាន​រួម​គ្នា​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​មួយ​ទាមទារ​ឱ្យ​រាជរដ្ឋាភិបាល​លុបចោល​ច្បាប់​ស្ដីពី​សមាគម និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​។

ក្នុង​សេចក្តី​ថ្លែងការណ៍​ចុះ​ថ្ងៃទី​ ១១ ខែ​កុម្ភៈ អង្គការ​សមាគម​ទាំងនេះ​អះអាង​ថា ការបន្ត​រក្សាទុក​ច្បាប់​នេះ​ឱ្យ​នៅ​ដដែល ឬ​ការធ្វើ​វិសោធនកម្ម​ដោយ​មិនបាន​កែប្រែ​ឱ្យបាន​ត្រឹមត្រូវ​នោះ​ការអនុវត្ត​ច្បាប់​នេះ​នឹង​មិន​ត្រឹមតែ​ធ្វើឱ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ គឺ​ថែមទាំង​ប៉ះពាល់​ដល់​សមាគម និង​ក្រុម​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ទៀតផង​។

ប៉ុន្តែ​លោក ស ខេង ​ថ្លែងថា​៖ «​គាត់​ទៅ​ប្រមូល​សហគមន៍​តូចៗ​ដាក់ថា បាន​ ១០០ ​អ្នក​ខ្លះ​មិនទាន់​ដឹងខ្លួន​ផង​តាម​មើល គេ​ដាក់ឈ្មោះ​ទៅ ដើម្បី​ឲ្យ​បាន​ច្រើន​។ ពួកគាត់​ហ្នឹង​ខ្លាំងណាស់ ប្រឆាំង​ទាំងអស់ តែ​តាម​ធាតុពិត​ទៅ​អ្នកខ្លះ​អត់​ដឹងខ្លួន​ផង ហើយ​សហគមន៍​ខ្លះ​ ៣ ​នាក់​ ២ ​នាក់​អ៊ីចឹង ហើយ​អត់​មាន​ចុះបញ្ជី​ទេ​។ ពួកគាត់​អត់​មាន​ឈ្មោះ​ក្នុង​បញ្ជី​ផ្លូវការ​របស់​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​ទេ ភាគច្រើន​គឺ​អាច​ថា ៧០ ទៅ​ ៨០ ភាគរយ​»​។

លោក​បន្តថា​៖ «​វា​មាន​ចំណុច​មួយ​ខ្ញុំ​យល់​ត្រង់​ថា សហគមន៍​ដែល​មាន​ ៣-៤-៥ ​នាក់​ គាត់​អត់​ចាំបាច់​ចុះបញ្ជី​ចុះ​អី​ទេ គាត់​ធ្វើ​តែម្តង តែ​អ្នក​ដែល​ចុះបញ្ជី គាត់​បាន​លុយ​បាន​កាក់​ និង​ជំនួយ​ពី​ក្រៅ​មក​គាត់​ប្រើ​អ្នក​ទាំង​ហ្នឹង ដើម្បី​យកលុយ​ទៅ​ចាយ​ធ្វើ​នេះ​ធ្វើ​នោះ​។ ខ្ញុំ​ចេះតែ​ស្វែងយល់​ម៉េច​អង្គការ​ហ្នឹង​គាត់​អត់​ពាក់ព័ន្ធ​ផង​ហេតុអ្វី​ទៅ​នាំ​គាត់​មក​ដើម្បី​ប្រកាស​បែប​ហ្នឹង ...​គាត់​បាន​លុយ​មក​គាត់​យក​ទៅ​ចែក​ឲ្យ​ពួកហ្នឹង ហើយ​គាត់​យក​ពួក​ហ្នឹង​មក​ដើម្បី​គាំទ្រ​គាត់​ឲ្យ​វា​ខ្លាំង​ ដើម្បី​ឲ្យ​យើង​ទាត់ចោល​ច្បាប់​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ហ្នឹង​»​។

ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ការលើកឡើង​របស់​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ដែល​ទាមទារ​ឲ្យ​រាជរដ្ឋាភិបាល​ប្រើប្រាស់​ច្បាប់ក្រម​រដ្ឋប្បវេណី​យក​មក​អនុវត្ត​ជា​ជាង​ប្រើប្រាស់ ច្បាប់​ស្តីពី​សមាគម​ និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​នោះ​លោក ស ខេង បញ្ជាក់ថា​៖ «​ច្បាប់ក្រម​រដ្ឋប្បវេណី​បាន​និយាយ​ហើយ ប៉ុន្តែ​យើង​យកមក​មើល​និយាយ​តែ​ ១ ​ឃ្លា​ហ្នឹង​យក​មក​ធ្វើ​អី​កើត ហើយ​ថា​តើ​ប្រទេស​ណា​ដែល​អត់​មានច្បាប់​ហ្នឹង វា​អត់​មាន​សូម​ឲ្យ​បង្ហាញ​មក តែ​វា​អត់​មាន​។ បញ្ហា​ឥឡូវ​ថា​ស្អី​ខ្លះ ដែល​ពួកគាត់​ស្នើឡើង​ដើម្បី​សិក្សា​ធ្វើ​វិសោធនកម្ម យើង​មិនត្រូវ​តក់ក្រហល់​ទេ ពីព្រោះ​ច្បាប់​នេះ​ខ្ញុំ​អ្នក​ចាប់ផ្តើម​រៀបចំ​ធ្វើ​ក្នុង​ឆ្នាំ​ ១៩៩៥»​។

លោក​អះអាង​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា​គឺជា​ឋានសួគ៌​របស់​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ហើយ​លោក​ក៏​បាន​ជំរុញ​ឲ្យ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​ក្រុមការងារ​អន្តរក្រសួង​ដែល​ទទួល​បន្ទុក​ធ្វើការ​កែសម្រួល​ច្បាប់​ស្តីពី​សមាគម និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ឲ្យ​មាន​ភាព​អត់ធ្មត់ និង​បន្ត​ជជែក ពិភាក្សា​គ្នា​បន្តទៀត​ដើម្បី​ធ្វើការ​កែសម្រួល​ច្បាប់​ស្តីពី​សមាគម​ និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ បើទោះបី​ជា​ត្រូវ​ចំណាយពេល​យូរ​បន្តិច​ក្តី​។

លោក​បញ្ជាក់ថា​៖ «​ការជជែក​គ្នា​មិនត្រូវ​គឺ​ដោយសារ​តែ​ពួកគាត់​តែម្តង​និយាយ​ឲ្យ​ច្បាស់​គឺ​ពួកគាត់​ហ្នឹងហើយ​។ អានេះ​អ៊ីចេះ អានោះ​អ៊ីចុះ ហើយ​យើង​ក៏​អនុលោម​ទៅ​តាម​ហ្នឹងហើយ​មិនដឹងថា​ត្រូវ​ធ្វើ​ម៉េច​ទៀត​ឥឡូវ​ហ្នឹង​? ប៉ុន្តែ​ទោះបីជា​យ៉ាងណា​រដ្ឋាភិបាល​នៅតែ​តាំងខ្លួន​ជា​ដៃគូ​ជាមួយ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល គឺ​បន្ត​ធ្វើ​ទៀត​ដែល​មាន​ ៥០០០ ​អង្គការ​ជាង​ហើយ​មាន​និន្នាការ​ចម្រុះ​ក្នុង​ហ្នឹង ដែល​ចូលរួម​ធ្វើការងារ​លើ​វិស័យ​ជាច្រើន​ដូចជា​វិស័យ​សិទ្ធិមនុស្ស អភិវឌ្ឍ សេដ្ឋកិច្ចសង្គម​ហើយ​យើង​មិន​បែងចែក​ទេ​»​។

នាយករង​នៃ​អង្គការ​លីកាដូ​លោក អំ សំអាត ​ថ្លែងថា​អង្គការ​សមាគម​មាន​ការលំបាក​ក្នុង​ការចុះបញ្ជី ពីព្រោះ​តែ​លក្ខខណ្ឌ​នៃ​ច្បាប់​ស្តីពី​សមាគម​ និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​បាន​រឹតត្បិត​ និង​បានធ្វើឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​សិទិ្ធ សមាគម និង​សហគមន៍​មូលដ្ឋាន​ក្នុង​ការចុះបញ្ជី និង​ធ្វើ​សកម្មភាព​។

លោក​បញ្ជាក់ថា​៖ «​សមាគម​មូលដ្ឋាន​ហ្នឹង​ដោយសារ​កន្លងមក​គាត់​លំបាក និង​ជួបប្រទះ​គឺ​រឿង​ហ្នឹង​គឺ​ដូចជា​សមាគម​ ឬ​សហគមន៍​ដីធ្លី ពេល​ដែល​គាត់​ធ្វើការ​ការពារ​ផលប្រយោជន៍​ដីធ្លី​របស់គាត់​មិនបាន​ចុះបញ្ជី​ហើយ​ពេល​ធ្វើទៅ យក​ច្បាប់​សមាគម និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ទៅ​សង្កត់​គាត់​ថា មិនបាន​ចុះបញ្ជី មិន​អាច​ធ្វើ​សកម្មភាព​បាន ហើយ​បាន​រារាំង​និង​ហាមឃាត់​គាត់ កន្លែង​ហ្នឹង​ដែល​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​តវ៉ា​ច្បាប់​ហ្នឹង​»​។ លោក អំ សំអាត បញ្ជាក់ថា អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​មិន​បាន​បិទបាំង​របាយការណ៍​នោះទេ គឺ​តែងតែ​ដាក់​ជូន​ទៅ​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​។

កន្លងទៅ​ថ្មីៗ​នេះ​លោក ស ខេង ឲ្យ​ដឹងថា​គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ ២០១៩ ​មាន​សមាគម​ និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុងស្រុក​បាន​តម្កល់​សំណុំ​ឯកសារ និង​ចុះបញ្ជី​នៅ​ក្រសួង​មហាផ្ទៃ​ចំនួន​ ៥៥៦៤ ដែល​ក្នុងនោះ​មាន​សមាគម ២២៤៨ និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល ៣៣១​។ បន្ទាប់​ពី​ច្បាប់​ស្តីពី​សមាគម​ និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ត្រូវបាន​ដាក់​ឲ្យ​ប្រើ​កាលពី​អំឡុង​ឆ្នាំ​ ២០១៥ សមាគម និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ក្នុង​ស្រុក​សរុប ៩៦៦ ត្រូវ​បាន​ចុះបញ្ជី​នៅ​ក្រសួងមហាផ្ទៃ​ស្រប​តាម​ច្បាប់​ក្នុង​នោះ​មាន​សមាគម​ចំនួន​ ៤៧១ ​និង​អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល​ចំនួន ៤៩៕