ភ្នំពេញៈ ចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀននៅកម្ពុជាមិនបានថមថយទេ បើទោះបីជារដ្ឋាភិបាលខិតខំប្រឹងប្រែងទប់ស្កាត់ទាំងការជួញដូរ និងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនយ៉ាងណាក្តី។ បើប្រៀបធៀបចំនួនអ្នកប្រើប្រាស់ និងអ្នកញៀនគ្រឿងញៀននៅឆមាសទី ១ ឆ្នាំ ២០២០ នេះ និងឆមាសទី ១ ឆ្នាំ ២០១៩ តួលេខមានប្រហាក់ប្រហែលគ្នា គឺជិត ១២ ៥០០ នាក់។
ក្រៅពីកិច្ចប្រឹងប្រែងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការព្យាបាល និងស្ដារនីតិសម្បទា មណ្ឌលឯកជនដែលព្យាបាល និងស្ដារនីតិសម្បទាអ្នកញៀនគ្រឿងញៀនក៏ចូលរួមក្នុងកិច្ចការនេះដែរ។ មណ្ឌលស្ដារនីតិសម្បទាមួយឈ្មោះ «មណ្ឌលស្ដារនីតិសម្បទាព្យាបាលអ្នកញៀនគ្រឿងញៀន ឌីធីអេ» មានទីតាំងក្បែរផ្សារដីហុយក្នុងខណ្ឌសែនសុខដែលបានបើកដំណើរការតាំងពីឆ្នាំ ២០០៨ បានព្យាបាលអ្នកញៀនគ្រឿងញៀនជាង ៦ ពាន់នាក់។ មណ្ឌលនេះគ្រប់គ្រងដោយគ្រួសារ ១ ដែលមានលោក ហង្ស ជឿន ជាឪពុក និងជាប្រធានមណ្ឌល កូនប្រុស ២ នាក់ឈ្មោះ ហង្ស ប្រសើរ ជាអនុប្រធាន និង ហង្ស ពិទូរ ជាប្រធានរដ្ឋបាល។
លោក ហង្ស ប្រសើរ បានរៀបរាប់ប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា មណ្ឌលនេះកើតចេញពីបទពិសោធរបស់លោកដែលធ្លាប់ជាមនុស្សប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនកាលពីលោកនៅរៀនវិទ្យាល័យ។ លោកបានធ្លាក់ខ្លួនទៅប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនតាមការអូសទាញរបស់មិត្តភក្តិ បើទោះជាឪពុកម្ដាយរបស់លោកបានព្យាយាមពន្យល់ពីផលអាក្រក់នៃគ្រឿងញៀននេះយ៉ាងណាក្ដី។ បន្ទាប់ពីលោកបានប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនប្រមាណ ៣ ឆ្នាំឪពុកម្ដាយលោកបានយកលោកទៅដាក់មណ្ឌលផ្ដាច់គ្រឿងញៀន ១ នៅក្នុងខណ្ឌសែនសុខ។
បន្ទាប់មកឪពុករបស់លោកបានទៅធ្វើការជាមួយមជ្ឈមណ្ឌលនោះ ហើយក្រោយមកក៏សម្រេចចិត្តបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលនេះឡើង ដោយមានការជួយជ្រោមជ្រែងផ្ដល់យោបល់ពីមិត្តភក្តិជាវេជ្ជបណ្ឌិត និងបានសុំច្បាប់អនុញ្ញាតពីក្រសួងមហាផ្ទៃ សាលារាជធានីភ្នំពេញ និងក្រសួងសុខាភិបាល។
លោក ប្រសើរ និយាយថា មណ្ឌលទទួលអ្នកដែលមានអាការញៀនថ្នាំទាំងកម្រិតស្រាល និងធ្ងន់ដោយលោកនិយាយថា៖ «អ្នកដែលមានអាការរវើរវាយបែកថ្នាំខ្លាំងដែលកន្លែងផ្សេងភាគតិចណាស់ដែលទទួលយកនោះ ខាង ឌីធីអេ យើងទទួល។ អ្នកខ្លះសឹងថា ឡានពេទ្យដឹកមកពីភូមិស្រុកផ្សេងៗខ្លះអត់ដឹងខ្លួន យើងទទួលព្យាបាលគាត់រហូតដល់ជាសះស្បើយឡើងវិញអាចធ្វើការងារបានជាធម្មតា»។
លោករៀបរាប់ថា អ្នកដែលមកទទួលសេវានៅទីនេះដំបូងត្រូវបានគ្រូពេទ្យប្រចាំមណ្ឌលពិនិត្យសុខភាពរកមើលកម្រិតញៀន និងជំងឺផ្សេងទៀតដែលនឹងត្រូវព្យាបាល ដើម្បីកុំឲ្យជំងឺនោះឆ្លងទៅអ្នកដទៃ។ បន្ទាប់មកពួកគេត្រូវបានធ្វើចត្តាឡីស័កក្នុងបន្ទប់ដាច់ដោយឡែករយៈពេល ២ សប្ដាហ៍ ដើម្បីព្យាបាល និងទទួលការពិគ្រោះយោបល់។ បន្ទាប់មកទើបត្រូវបញ្ចូលទៅក្នុងក្រុមដែលមកមុន។
ក្នុង ១ បន្ទប់មានមនុស្សស្នាក់នៅ ៣០ នាក់ ដោយមានគ្រែ ២ ជាន់ ប៉ុន្តែអ្នកដែលមានលទ្ធភាពអាចស្នាក់នៅក្នុងបន្ទប់ដែលមានតម្លៃខ្ពស់ ដែលអាចដាក់មនុស្សបាន ៥ នាក់។ មជ្ឈមណ្ឌលនេះមានបន្ទប់ធំចំនួន ៩ និងមានបន្ទប់ពិសេស ៤ សម្រាប់អ្នកមានជីវភាពធូរធារ។ ក្រៅពីនេះមានបន្ទប់អ្នកជំងឺសម្រាប់ស្នាក់នៅដាច់ដោយឡែក ១ បន្ទប់។ ដើម្បីសុវត្ថិភាពនៅទីនេះមានបំពាក់កាមេរ៉ាប្រមាណ ១០០ គ្រឿង និងមានសន្តិសុខត្រូវធ្វើការ ២៤ ម៉ោង ដូរវេនគ្នា។
អ្នកមកព្យាបាលនៅទីនេះមានអាយុចាប់ពីប្រមាណ ១៦ ឆ្នាំរហូតដល់ជាង ៣០ ឆ្នាំនិងលើសពីនេះ។ ក្នុង ១ ខែៗអ្នកមកព្យាបាលគ្រឿងញៀនអាចមានរហូតដល់ ៣០ ឬ ៤០ នាក់។ ប៉ុន្តែខែខ្លះក៏មានតិចតួច និងមានអ្នកចាកចេញទៅវិញបន្ទាប់ពីព្យាបាលរួច។
បច្ចុប្បន្ននេះអ្នកកំពុងសម្រាកព្យាបាលផ្ដាច់គ្រឿងញៀនមានចំនួន ៣៤៦ នាក់ (ស្ត្រី ៣៦)។ ប៉ុន្តែបើគិតជាចំនួនសរុបចាប់ពីមណ្ឌលនេះត្រូវបានបើកនៅឆ្នាំ ២០០៨ មកអ្នកដែលមកទទួលព្យាបាលនៅទីនេះមានចំនួន ៥ ៩០៧ នាក់ (ស្ត្រី ៤៦៩)។ លោកប្រសើរបន្តថា ចំនួនជនរងគ្រោះគ្រឿងញៀន មានការកើនឡើងគួរឲ្យកត់សម្គាល់ ដោយអ្នកដែលមកព្យាបាលនៅទីនេះ មកពីខេត្តនានាទូទាំងប្រទេសរួមមានទាំងជនបរទេស និងអាណិកជនខ្មែរមួយចំនួនផង។
លោកអះអាងដូច្នេះថា៖ «ដោយសារគាត់មានភាពកក់ក្ដៅនៅ ឌីធីអេ យើងមិនប្រើហិង្សាធ្វើបាបគាត់មានដុកទ័រ វេជ្ជបណ្ឌិតព្យាបាលត្រឹមត្រូវមានបទពិសោធយូរឆ្នាំ និងមានការអប់រំ។ សំខាន់បំផុត គឺការអប់រំផ្លូវចិត្ត ព្រោះអ្នកញៀនគ្រឿងញៀន គាត់មានជំងឺខួរក្បាលរ៉ាំរ៉ៃ»។
តម្លៃសេវាស្នាក់នៅព្យាបាលនៅទីនេះ អាស្រ័យទៅលើរយៈពេលគឺ ៥៧០ ដុល្លារសម្រាប់រយៈពេល ៣ ខែ,៩៦០ ដុល្លារសម្រាប់រយៈពេល ៦ ខែ និង ១៦២០ ដុល្លារ សម្រាប់រយៈពេល ១ ឆ្នាំ។ អនុប្រធានមណ្ឌលរូបនេះនិយាយថា តម្លៃនេះមិនថ្លៃទេ បើគិតពីការចំណាយរបស់មណ្ឌលសម្រាប់អ្នកមកស្នាក់នៅ។
លោកប្រសើរនិយាយថា៖ «ប៉ុន្តែបូកដៃជើងទៅសេវា ១ ថ្ងៃ ៤ ឬ ៥ ដុល្លារសម្រាប់ជនរងគ្រោះម្នាក់សម្រាប់បាយទឹក ៣ ពេលកម្មវិធីរៀនសូត្រ លើកលែងតែគាត់បង់យកម៉ោងថែម។ សូម្បីសាប៊ូបោកគក់ មុងភួយ ខោអាវ ខ្នើយកន្ទេល និងការព្យាបាល ការបន្សាបគ្រឿងញៀន គឺឱសថ គឺជាបន្ទុកខាងខ្ញុំ។ លើកលែងតែគាត់ឈឺមិនពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងញៀន ដូចជាឈឺធ្មេញ ពោះវៀនដុះខ្នែងដែលត្រូវព្យាបាលខាងក្រៅ»។
លោកពន្យល់ថា ការព្យាបាល បន្សាបស្ដារនីតិសម្បទាអ្នកញៀនគ្រឿងញៀនទាមទារការអប់រំការព្យាបាលដោយឱសថការហាត់ប្រាណ ការថែទាំបំប៉ន និងការបង្រៀនចំណេះដឹង បទពិសោធ របៀបរបបរស់នៅសម្របខ្លួនជាមួយគ្រួសារ និងសង្គមមិត្តភក្តិ ដើម្បីចៀសវាងការថ្លោះធ្លោយទៅថ្ងៃក្រោយទៀត។ «នៅពេលដែលប្រើគ្រឿងញៀន បើធ្លាប់មានការងារធំប៉ុនណាក៏ដោយ គឺចាប់ផ្ដើមលែងទទួលខុសត្រូវ។ មានកូនមានចៅអី លែងដឹងអីហើយ ដឹងតែជក់ ដឹងតែហូប ដឹងតែចាយ តែអត់ដឹងរកទេ ហើយគ្រួសារ ដែលមានសមាជិកម្នាក់ប្រើគ្រឿងញៀន មិនមានសុភមង្គលដូចមុនទេ គឺអស់ហើយ»។
ក្រៅពីការបន្សាបសារធាតុញៀន និងអប់រំផ្លូវចិត្តអ្នកមកទទួលសេវាទទួលបានការបណ្ដុះបណ្ដាលបំណិនជីវិត ដូចជាជំនាញកាត់សក់ ជាងដែក ជាងឈើ ជាងភ្លើង កាត់ដេរ ចុងភៅ កសិកម្ម ចិញ្ចឹមសត្វ សំណង់ ជួសជុលម៉ូតូ និងរដ្ឋបាល។ តាមកាលវិភាគប្រចាំថ្ងៃចាប់ពីម៉ោង ៦ ព្រឹករហូតដល់ម៉ោង ៦ កន្លះល្ងាច មជ្ឈមណ្ឌលរៀបចំកម្មវិធីសកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ មានដូចជា ការហាត់ប្រាណ កីឡា រៀនភាសាអង់គ្លេស និងចិន អនាម័យ ការអប់រំផ្លូវចិត្ត កម្សាន្តរៀនច្បាប់ និងសុជីវធម៌ ស្វ័យសិក្សា និងកម្មវិធីមួយចំនួនទៀត។
លោក ប្រសើរ និយាយថាមណ្ឌលបន្សាប និងព្យាបាលគ្រឿងញៀនគឺជាកន្លែងដ៏ល្អមួយ សម្រាប់ការកែប្រែ ព្រោះអ្នកដែលមកមណ្ឌលនេះមិនអាចចេញចូលសេរី ជួបមិត្តភ័ក្តិតាមចិត្ត ដែលអាចឲ្យគេត្រឡប់ទៅរកការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនវិញទេ។ ប៉ុន្តែពួកគេមានកាលវិភាគច្បាស់លាស់សម្រាប់សកម្មភាពនានា។
លោកបន្តថា៖ «បន្ទប់យើងត្រូវឃ្លាំមើលមានកាមេរ៉ា គឺយើងមិនអាចទុកគាត់ចោលបានទេ។ រាល់ជនរងគ្រោះទាំងអស់ដែលមកកន្លែងនេះ យើងថែទាំ តាមដាន និងគ្រប់គ្រងពីសំណាក់អ្នកគ្រប់គ្រង។ ពេលខ្លះយើងមិនទៅស្និទ្ធស្នាលជាមួយគាត់ទេ តែយើងមានបុគ្គលិកយើងដែលជួយគាត់។ អ្នកខ្លះដែលមកដល់មិនអាចងូតទឹកបានយើងជួយងូតទឹកឲ្យ ចងមុងឲ្យ ដួសបាយឲ្យហូប»។
លោកបញ្ជាក់ថា កត្តារួមផ្សំដែលធ្វើឲ្យអ្នកញៀនថ្នាំអាចត្រូវបានព្យាបាលជាសះស្បើយ គឺអាស្រ័យលើបុគ្គលខ្លួនឯង ការព្យាបាលអប់រំនៅមណ្ឌល និងការជួយជ្រោមជ្រែងពីអាណាព្យាបាល។
លោកអំពាវនាវដល់អាណាព្យាបាលដែលមានកូនញៀនគ្រឿងញៀនត្រូវជួយជ្រោមជ្រែងលើកទឹកចិត្ត ហើយកុំទុកកូនចោលនៅមណ្ឌលព្រោះការធ្វើបែបនេះមិនមានលទ្ធផលល្អទេ។ លោកបន្តថា៖ «សម្រាប់ខ្ញុំ មណ្ឌលឯកជននេះ មែនទែនទៅបូកដកគុណចែកទៅ វាមិនសល់ណាស់ណាទេ ប៉ុន្តែយើងបានធ្វើការងារនេះហើយ ទោះខាតទោះចំណេញក៏យើងត្រូវប្រឹងប្រែងតទៅមុខទៀត»។
អ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនម្នាក់ឈ្មោះ ហាក់ អាយុ ២៨ ឆ្នាំបានព្យាបាលនៅទីនេះជាង ១ ឆ្នាំហើយ។ គេបានធ្លាក់ខ្លួនប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនកាលពីរៀននៅវិទ្យាល័យតាំងពីឆ្នាំ ២០០៨ ដោយសារការសេពគប់មិត្តភក្តិមិនល្អ។ ក្រោយពេលធ្លាក់ចូលក្នុងគ្រឿងញៀន និងបានបោះបង់ចោលការសិក្សានៅថ្នាក់ទី ១១ ឪពុកម្ដាយបានយកទៅព្យាបាលនៅមណ្ឌលជាច្រើនតែមិនមានប្រសិទ្ធភាព។
ហាក់ និយាយថា គេមានភាពប្រសើរឡើងទាំងផ្លូវកាយ និងស្មារតី ប៉ុន្តែមិនទាន់មានទំនុកចិត្ត ១០០ ភាគរយទេ។ ហាក់និយាយថា៖ «ខ្ញុំសូមផ្ដាំផ្ញើដល់យុវជនធ្វើយ៉ាងណាចៀសឲ្យឆ្ងាយពីគ្រឿងញៀនគឺត្រូវគិតពីអនាគតទៅខាងមុខ និងមិនត្រូវសេពគប់មិត្តភក្ដិមិនល្អ និងត្រូវនិយាយថាទេចំពោះគ្រឿងញៀន»។
យោងតាមរបាយការណ៍អាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀនបញ្ជាក់ថា ការព្យាបាលអ្នកញៀនគ្រឿងញៀនមាន ២ របៀបគឺការព្យាបាលនៅតាមមណ្ឌលបណ្ដោះអាសន្ន និងការព្យាបាលតាមសហគមន៍។ បច្ចុប្បន្ននេះ មណ្ឌលព្យាបាលបណ្ដោះអាសន្នមានចំនួន ១៨ កន្លែង ដែលមានមនុស្សទទួលសេវាព្យាបាល ៣ ៧៦៩ នាក់។
ក្នុងនោះមានមណ្ឌលឯកជន ៣ កន្លែង មណ្ឌលរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល ៤ កន្លែង និងមណ្ឌលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋ ១១ កន្លែង។ ចំណែកការព្យាបាលតាមសហគមន៍ធ្វើឡើងនៅតាមមន្ទីរពេទ្យជាតិមន្ទីរពេទ្យបង្អែក និងមណ្ឌលសុខភាពដែលបច្ចុប្បន្ននេះមានចំនួន ៤៥០ កន្លែង មានចំនួនមនុស្ស ៣ ៣៨២ នាក់។
លោក មាស វិរិទ្ធ អគ្គលេខាធិការនៃអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធប្រឆាំងគ្រឿងញៀន បានថ្លែងថា ច្បាប់ស្ដីពីការត្រួតពិនិត្យគ្រឿងញៀនឆ្នាំ ២០១២ លើកទឹកចិត្តដល់មជ្ឈមណ្ឌលឯកជន និងសហគមន៍ក្នុងការចូលរួមផ្ដល់សេវាព្យាបាលផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ និងស្ដារនីតិសម្បទាអ្នកញៀនគ្រឿងញៀន។ មណ្ឌលទាំងនេះត្រូវមានជំនាញទទួលស្គាល់ពីក្រសួងពាក់ព័ន្ធ និងត្រូវរាយការណ៍ជូនអាជ្ញាធរជាតិប្រឆាំងនឹងគ្រឿងញៀន៕