ភ្នំពេញៈ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានប្រាប់សមាជិកសភាប្រទេសអៀរឡង់ ដែលជាប្រទេសស្ថិតនៅក្នុងចំណោមសមាជិកនៃសហគមន៍អឺរ៉ុប (EU) ចំនួន ២៨ ថា ស្ថាប័នប្រទេសសេរីមួយនេះមិនគួរប្រព្រឹត្តកំហុសជាលើកទី ៣ ចំពោះកម្ពុជានោះទេ ជាពិសេសមិនត្រូវយកបញ្ហា EBA ធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំងដាក់ការគាបសង្កត់មកលើកម្ពុជានោះឡើយ។
ការថ្លែងរបស់លោកហ៊ុន សែន នេះធ្វើឡើងខណៈគណៈកម្មការអឺរ៉ុបកំពុងតែពិចារណាក្នុងការដក ឬក៏មិនដកប្រព័ន្ធ អនុគ្រោះពន្ធ សម្រាប់ទំនិញកម្ពុជា ក្រោយពីមានការលើកឡើងថា កម្ពុជាបានរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងធ្វើឲ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដើរថយក្រោយ ទាក់ទងទៅនឹងការរំលាយអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និង ការរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលជាអ្វីដែលរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានច្រានចោលហើយថា កម្ពុជាកំពុងតែគោរពសិទ្ធិមនុស្សយ៉ាងត្រឹមត្រូវ និងក៏កំពុងតែដើរលើគន្លងផ្លូវប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សយ៉ាងពេញលេញផងដែរ។
លោកអ៊ាង សុផល្លែត ជំនួយការផ្ទាល់លោក ហ៊ុន សែន បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មាន ក្រោយជំនួបរវាង លោក ហ៊ុន សែន និងលោកអេនដា ផាទ្រីក ខេននី (Enda Patrick Kenny) សមាជិកសភា និង ជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃសាធារណរដ្ឋអៀរឡង់ កាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ នៅវិមានសន្តិភាពថា សហគមន៍អឺរ៉ុប មិនគួរប្រព្រឹត្តកំហុសជាលើកទី ៣ តាមរយៈការប្រើប្រាស់ EBA មកគំរាម និងដាក់ទណ្ឌកម្ពុជា និងយកប្រជាជន កម្ពុជា ធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំង មកដាក់សម្ពាធ មកលើកម្ពុជា នោះទេ។
លោក អ៊ាង សុផល្លែតបានលើកឡើងថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានបញ្ជាក់ប្រាប់ អេនដា ផាទ្រីក ខេននី ដូច្នេះថា៖ «កំហុសទី ៣ គឺការប្រើប្រាស់ EBA មកគំរាមកំហែងដាក់ ទណ្ឌកម្ម តាមរយៈការដក EBA ពីកម្ពុជានិងយកប្រជាជនកម្ពុជាប្រមាណជាង ១៦ លាននាក់ជាចំណាប់ខ្មាំង»។
លោកបន្ថែមថា លោកនាយរដ្ឋមន្ត្រី បានថ្លែងពន្យល់ប្រាប់ លោក អេនដា ផាទ្រីក ខេននី ថា សហគមន៍អឺរ៉ុប ធ្លាប់បានសាងកំហុសមកលើប្រទេស និងប្រជាជនកម្ពុជា ចំនួន ២ លើករួច មកហើយ ដែលកំហុសទាំង ២ នោះ រួមមានទី ១- គឺការគាំទ្រឲ្យមានការធ្វើរដ្ឋប្រហារទម្លាក់សម្តេច នរោត្តម សីហនុ ចេញពីព្រះប្រមុខរដ្ឋនៅថ្ងៃទី ១៨ មីនាឆ្នាំ ១៩៧០ និងកំហុសទី ២- គឺការគាំទ្រអាសនៈ របស់ខ្មែរក្រហមនៅអង្គការសហប្រជាជាតិ។
បើតាម លោក សុផល្លែត ក្នុងជំនួបពិភក្សាគ្នានោះដែរ លោកហ៊ុន សែន ក៏បានថ្លែងអំណរគុណផងដែរ ដល់សាធារណរដ្ឋអៀរឡង់ ដែលបានជួយដល់កម្ពុជា ជាពិសេស ក្នុងការផ្ដល់ជំនួយ លើការកាត់ទោសអតីតមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម។
គួរបញ្ជាក់ផងដែរថា នៅក្នុងពិធី ជួបសំណេះសំណាល និងពិសារអាហារសាមគ្គីជាមួយអ្នកព័ត៌មានប្រមាណ ៥០០០ នាក់ ដែលមកពីស្ថាប័នផ្សេងៗ កាលពីល្ងាចថ្ងៃសុក្រ លោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា ប្រទេសកម្ពុជា នៅតែអាចរស់បានបើទោះបីជាគ្មានភាពអនុគ្រោះពន្ធពីសហភាពអឺរ៉ុបក៏ដោយ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «មុនមកនេះ ខ្ញុំត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាមួយចំនួនដែលទាក់ទងនឹងក្របខ័ណ្ឌគោលនយោបាយ ទៅលើការគាំទ្រធុរកិច្ច នៅក្នុងប្រទេសយើង ដែលខ្ញុំបានឲ្យឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្នបើកយុទ្ធនាការ ពង្រឹងឯករាជ្យរបស់កម្ពុជា មានចំណុចមួយចំនួនអាចនឹងជួយឲ្យវិស័យធុរកិច្ចរបស់យើងបើទោះបីជាគ្មានភាពអនុគ្រោះកម្ពុជានៅតែរស់»។
ជាមួយគ្នានេះ លោកហ៊ុន សែន ក៏បានបញ្ជាឲ្យទុកតែ ២ ស្ថាប័នប៉ុណ្ណោះ គឺស្ថាប័នគយ និងនគរបាលអន្ដោប្រវេសន៍ នៅតាមច្រកទ្វារព្រំដែននានា ដើម្បីកុំឲ្យមានភាពស្មុគស្មាញ នៅក្នុងការនាំចេញ នាំចូលទំនិញផ្សេងៗ និងដោះស្រាយការកាត់បន្ថយតម្លៃដើម ចំពោះការនាំចេញដើម្បីទប់ទល់នឹងការដាក់សម្ពាធពីប្រទេសអន្តរជាតិផ្សេងៗ។
លោក ស៊ាង ថៃ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម ពុំអាចទាក់ទងសុំអធិប្បាយបានទេ កាលពីម្សិលមិញដោយទូរស័ព្ទរបស់លោកពុំមានអ្នកទទួល។
ប៉ុន្តែ លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលបានថ្លែងថា ក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា បាននិងកំពុងតែធ្វើការសម្របសម្រួលដោះស្រាយ បញ្ហា EBA ហើយថា EU និងប្រទេសកម្ពុជា គឺជាដៃគូជាមួយគ្នា ក្នុងការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ និងថា ប្រទេសកម្ពុជា ការពារ គោលការណ៍របស់កម្ពុជាទាំងការពារសន្តិភាព និងស្ថិរភាពនយោបាយ។ លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងកំពុងតែជជែកគ្នាតទៅទៀត»។
កន្លងទៅ លោក ប្រាក់ សុខុន រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេស បានថ្លែងកាលពីពេលកន្លងមកថា លោកគ្រោងជួបដោះស្រាយបញ្ហា EBA ជាមួយឧត្តមស្នងការពាណិជ្ជកម្មសហភាពអឺរ៉ុប (EU) នៅក្រៅកិច្ចប្រជុំអាស៊ាន-សហភាពអឺរ៉ុប នៅទីក្រុងប្រ៊ុចសែល ប្រទេសបែលហ្ស៊ិក នាដើមឆ្នាំនេះ។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគនយោបាយបានថ្លែងថា ការបាត់បង់នូវផលប្រយោជន៍ខ្លះ ពីប្រព័ន្ធអនុគ្រោះ «អ្វីៗទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ (EBA)» ទៅកាន់ទីផ្សារអឺរ៉ុប នឹងបណ្ដាលឲ្យមានផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមាន ដល់ការនាំចេញរបស់កម្ពុជា និងចុងក្រោយវានឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ការងារ និងជីវភាពរបស់កម្មករកម្ពុជារាប់ម៉ឺននាក់។
លោកបានបន្តថា៖ «ពួកគេ (មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល) គឺជាក្រុមមនុស្ស ដែលនឹងក្លាយទៅជាអ្នកដែលនឹងទទួលបានបញ្ហា នៃទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ច ហើយពួកគេ នឹងប្រឈមជាមួយនឹងភាពលំបាក នៃសេដ្ឋកិច្ចដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដោយសារតែពួកគេ មិនបានផ្ដល់អាទិភាព ទៅលើកាតព្វកិច្ច នៃការគោរពសិទិ្ធមនុស្ស របស់ប្រទេស ដែលចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយនឹងសហភាពអឺរ៉ុប»។
ប៉ុន្តែ លោក ច័ន្ទសុផល នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាគោលនយោបាយ បានថ្លែងថា លោកគិតថា ប្រទេសកម្ពុជា នឹងបន្តរីកចម្រើន ដោយគ្មានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ដោយសារតែប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ ក៏នឹងផុតសុពលភាព នៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខដដែលនោះដែរ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «វាគឺដូចជាឆាប់ពេក សម្រាប់វិស័យ និងសហគ្រាសខ្លះ ប៉ុន្តែវាមានវិធីជាច្រើន ក្នុងការប៉ះប៉ូវ ឬជំនួសវិស័យ ឬក៏ សហគ្រាសទាំងអស់នោះ។ ខ្ញុំគិតថា គ្មានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA រដ្ឋាភិបាល នឹងមានអារម្មណ៍ថា ខ្លួនកាន់តែរងសម្ពាធ ដើម្បីធ្វើកំណែទម្រង់ថែមទៀត។ វាអាចនឹងមានផលប៉ះពាល់ខ្លះ នៅក្នុងរយៈពេលខ្លី ប៉ុន្តែវានឹងផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ច្រើន នៅក្នុងរយៈពេលវែង»។
ចំណែកអ្នកវិភាគនយោបាយម្នាក់ទៀត គឺលោក ឱក សេរី សោភក្តិ៍ បានស្វាគមន៍ ចំពោះការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលក្នុងការបើកលម្ហលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ហើយថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែបន្តការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ខ្លួន តទៅទៀត បើទោះបីជាសហភាពអឺរ៉ុប មើលមិនឃើញនូវការខិតខំប្រឹងប្រែងនេះក៏ដោយ។
លោក បញ្ជាក់ថា៖ «ពេលដែលយើងធ្វើទៅហើយ គេមើលឃើញ ឬមិនឃើញ ទុកឲ្យគេវិនិច្ឆ័យទៅតាមហ្នឹងទៅ។ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានកែប្រែច្បាប់គណបក្សនយោបាយថ្មី ដូច្នេះវាជាដំណើរការទៅមុខសន្សឹមៗបន្តិចម្តងៗ ហើយអ្វីដែលយើងអាចធ្វើបាន យើងធ្វើបន្តទៀតទៅ។ នៅដំណាក់កាលមួយទៀតបើ ឯកឧត្តម កឹម សុខា ត្រូវបានគេដោះលែង វាជាចំណុចចុងក្រោយ.អ្វីដែលយើងធ្វើ គឺដើម្បីឲ្យ មានការរួបរួមគ្នា ក្នុងសង្គមជាតិឡើងវិញ យើងធ្វើទៅ ពីព្រោះវាជារឿងសុខដុមរមនារបស់យើង»។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជន បានលើកឡើងថា សហភាពអឺរ៉ុប កាន់ជើងអតីតបក្សប្រឆាំង ដែលជា អាយ៉ង របស់គេ ពួកគេក៏ដាក់បញ្ហាសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យថា មានការរំលោភនិងដើរថយក្រោយ ដែលនេះគឺជាលេសដើម្បីលុបចោលប្រព័ន្ធ អនុគ្រោះ EBA នេះពីកម្ពុជា តែតាមការជាក់ស្តែងនៅកម្ពុជាគ្មានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និង ការធ្លាក់ចុះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនោះឡើយ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ដើម្បីទប់ទល់នឹងការដាក់គំនាបនយោបាយ និងមនោគមន៍វិជ្ជារបស់បណ្តាប្រទេសលោកសេរី មានតែម្យ៉ាងគត់ នោះគឺខិតខំការពារសន្តិភាព និងពង្រឹងឯករាជភាពអធិបតេយ្យភាពជាតិ ព្រមទាំងដាក់ចេញនូវបណ្តាវិធានការ សមស្រប សម្រាប់ទ្រទ្រង់តុល្យភាពសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្ម ទប់ទល់នឹងការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនាំចេញទំនិញ ដែលមិនមែនជាការបាត់បង់ទីផ្សារនោះឡើយ»៕DN