ភ្នំពេញៈ កាលពីម្សិលមិញលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានឆក់យកឱកាសបើកសន្និសីទអន្តរជាតិធំមួយនៅរាជធានីភ្នំពេញ បញ្ចេញមតិដោយធ្វើការចោទជាសំណួរ ត្រង់ៗជាសាធារណៈចំពោះលោក Gareth Evans អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអូស្ត្រាលី និងជាស្ថាបនិកកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស នៅដើមទសវត្សរ៍ ១៩៩០ ទាក់ទងលើមូលហេតុដែលគាត់បានវាយប្រហារនាយករដ្ឋមន្ត្រី ក្នុងអត្ថបទមួយកាលពីឆ្នាំមុន។
លោក Evans ដែលធ្លាប់គេហៅថា «បិតាកម្ពុជា» ដោយលោក ឈាង វុន តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជន អង្គុយទាំងឆ្គាំឆ្គងពីក្រោយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីខណៈដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្លែងសុន្ទរកថាបើកសន្និសីទរយៈពេល ២ ថ្ងៃ ស្តីពីទ្រឹស្តី (ការទទួលខុសត្រូវក្នុងការការពារ) នៅឯសណ្ឋាគារ Sofitel Phokeethra។
បែរខ្លួន ហើយមើលចំលោក Evans នៅចំពោះមុខអង្គទូត នានា ឥស្សរជន និងអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវបរទេសជាច្រើននាក់ រួមមានលោក Alison Burrows ឯកអគ្គរាជទូតអូស្ត្រាលី លោក ហ៊ុន សែន បានសួរចំៗថា ហេតុអ្វីលោកEvans លែងចង់ធ្វើជាមិត្ត ដែលធ្វើឲ្យលោក Evans មិនសុខស្រួល ហើយធ្វើឲ្យអ្នកចូលរួមមានការភ្ញាក់ផ្អើល។
ដោយសំដៅលើមតិយោបល់ ដែលលោក Evans បានសរសេរកាលពី ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំមុន ដែលថា រដ្ឋាភិបាលរួចផុតពីអំពើមនុស្សឃាត លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីមានប្រសាសន៍ថា៖ «ខ្ញុំមិនដឹងថា លោកមានជំងឺអ្វីទេ ហេតុអ្វីលោករិះគន់ខ្ញុំឆ្នាំមុន។ ខ្ញុំមិនដឹងថា តើលោកនិយាយវាមែន ឬប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយធ្វើការផ្សព្វផ្សាយខុស [ព្រោះ] យើងជាមិត្តយូរអង្វែង»។
បន្ទាប់មក លោក ហ៊ុន សែន បានរំឭកពីពេលវេលា ដែលរូបលោក និងលោក Evans បានចំណាយពេលវេលាជាមួយគ្នា ប៉ុន្មានឆ្នាំ រហូតដល់កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ ដែលជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការបោះឆ្នោត ឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលឧបត្ថម្ភដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានរិះគន់លោក Evans និងសហគមន៍អន្តរជាតិចំពោះការស្ទាក់ស្ទើររបស់ពួកគេក្នុងការលើកឡើងនូវពាក្យ «បង្ការកុំឲ្យខ្មែរក្រហមវិលត្រឡប់មកវិញ»។
លោកបានសួរសំណួរថា៖ «ហេតុអ្វី [លោក Gareth] មិនហ៊ាននិយាយពីការជំនុំជម្រះខ្មែរក្រហម នៅពេលនោះ? តើពិភពលោកខ្លាចអ្វី? តើប្រទេសធំទាំង ៥ ខ្លាចអ្វី?»។
កិច្ចព្រមព្រៀង ដែលបានចុះហត្ថលេខាដោយក្រុមកម្ពុជាទាំងអស់ដែលធ្វើសង្គ្រាមនឹងគ្នា ក្នុងនោះ រួមមានពួកកុម្មុយនីស្តជ្រុលនិយម បែរជាលើកឡើងពីអំពើព្រៃផ្សៃខ្មែរក្រហមថាជា «គោលនយោបាយ និងការអនុវត្តកាលពីអតីតកាល» ទៅវិញ។
លោក ហ៊ុន សែន បានបន្តថា៖ «ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា មិនស័ក្តិសមទេដែលលោក Gareth Evans រិះគន់ខ្ញុំ។ យើងមានការចងចាំជាច្រើន ធ្វើការជាមួយគ្នា លោក និងខ្ញុំគឺជាដៃគូក្នុងការចរចា»។ លោកបានរំឭកពីការចរចានៅពេលយប់ជ្រៅក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រៅផ្លូវការនៅ ហ្សាការតា នៅចុងទស្សវត្សរ៍ ឆ្នាំ១៩៨០។
លោកបន្ថែមថា៖ «យើងបានហូបបាយនៅ ទីក្រុងស៊ីដនី។ លោកបើកឡានខ្លួនឯង ប្រពន្ធខ្ញុំ និងខ្ញុំក្នុងឡានយើង។ យើងរាក់ទាក់គ្នា។ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះលោកមិនចង់ជាមិត្តទៀតទេឬ?»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានព្យាយាមបន្ថយភាពតានតឹង ដោយបន្ថែមថា លោកគ្រាន់តែនិយាយលេងទេ ប៉ុន្តែលោកបន្ថែមថា ចំពោះចំណុចខ្លះ «ខ្ញុំមិននិយាយលេងទេ វាជាការពិត?»។
អ្នកទាំងពីរបានចាប់ដៃគ្នា ហើយនិយាយប៉ុន្មានម៉ាត់ នៅពេលលោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងសុន្ទរកថាចប់។
លោក Evans ដែលបច្ចុប្បន្នគឺជាសាកលវិទ្យាធិការនៅសាកលវិទ្យាល័យជាតិអូស្ត្រាលី បានរក្សាទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងលោក ហ៊ុន សែន បន្ទាប់ពីសម័យអ៊ុនតាក់។
ប៉ុន្តែ ក្នុងមតិយោបល់ ដែលចុះផ្សាយក្នុង ភ្នំពេញ ប៉ុស្តិ៍ និងកាសែតជាច្រើនដទៃទៀតកាលពី ១ ឆ្នាំមុន លោក Evans បានឲ្យដឹងថា ពេលវេលាមកដល់ហើយក្នុងការកំណត់ឈ្មោះ ស៊ើបអង្កេត និងដាក់ទណ្ឌកម្មលើមេដឹកនាំនយោបាយកម្ពុជា ដោយសហគមន៍អន្តរជាតិ។
លោកសរសេរថា៖ «រយៈពេលយូរមកហើយ លោក ហ៊ុន សែន និងសហសេវិករបស់លោកបានរួចផុតពីការទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើហិង្សា ការរំលោភសិទិ្ធមនុស្ស អំពើពុករលួយ និងការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោត ដោយមិនមានបញ្ហាប្រឈមផ្ទៃក្នុង ឬផ្ទៃក្រៅធ្ងន់ធ្ងរ»។
លោក Evans បានថ្លែងថា ខណៈដែលលោក ហ៊ុន សែន បាន «រឹតត្បិតការរិះគន់ជាសាធារណៈ» ជាយូរមកហើយ ដោយសង្ឃឹមថា ស្ថានការណ៍អាចប្រែប្រួល ឥរិយាបថរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានឈានហួសពីបែបផែនស៊ីវីល័យ។
លោក ស្ថាបនិកសន្ដិភាពទីក្រុងបារីស រូបនេះបានបដិសេធមិនធ្វើការអត្ថាធិប្បាយលម្អិតទេ នៅឯសន្និសីទ។ លោកថា៖ «ខ្ញុំគ្រាន់តែសប្បាយចិត្តដែលដឹងថា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីអានអត្ថបទរបស់ខ្ញុំ»។
លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏បានប្រើប្រាស់វិទីកាកាលពីម្សិលមិញ ដើម្បីបញ្ជាក់ជាថ្មីនូវការប្រឆាំងដាច់ខាតចំពោះសាលាក្តីខ្មែរក្រហមដែលគាំទ្រដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ចាត់ការរឿងក្តីបន្ថែមទៀត។
លោក Mark Harmon សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេតអន្តរជាតិ បានចេញដីកាមួយឲ្យនាំខ្លួនជនសង្ស័យ អឹម ចែម ក្នុងសំណុំរឿង ០០៤ មកតុលាការ ដែលអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានមិនអនុវត្តតាមទេ។
លោក ហ៊ុន សែន ថា៖ «យើងត្រូវគិតពីសារៈសំខាន់នៃសន្តិភាព សារៈសំខាន់នៃជីវិត។ តើមនុស្សប៉ុន្មាននាក់នឹងស្លាប់ បើមានសង្គ្រាមម្តងទៀត»៕
