ភ្នំពេញៈ លោកនាកយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានដាក់បញ្ជាដល់អាជ្ញាធរគ្រប់ជាន់ថ្នាក់ឲ្យត្រៀមបង្ក្រាបចំពោះអ្វីដែលលោកហៅថាអ្នកមានបំណងចង់ធ្វើបដិវត្តន៍ ឬធ្វើយុទ្ធនាការស្លៀកពាក់ខ្មៅជាយុទ្ធនាការដែលក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានចាប់ផ្តើមធ្វើកាលពីថ្ងៃចន្ទដែលជាការតស៊ូមតិដោយសន្តិវិធីដើម្បីបង្ហាញពីការខកចិត្តចំពោះប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ដែលបានសម្រេចឃុំខ្លួនមន្ត្រីអង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ៤ រូប និងមន្ត្រី គជប មួយរូបទាំង «អយុត្តិធម៌» នៅក្នុងសំណុំរឿងពាក់ព័ន្ធនឹងនារីកាត់សក់ម្នាក់។
អ្នកវិភាគថ្លែងថាប្រសិនបើប្រព័ន្ធតុលាការកម្ពុជាធ្វើការដោយយុត្តិធម៌ឯករាជ្យផ្អែកទៅលើអង្គហេតុ និងអង្គច្បាប់ត្រឹមត្រូវទៅលើមន្ត្រីទាំង ៥ រូបនោះក៏ពុំមានយុទ្ធនាការស្លៀកពាក់ខ្មៅកើតឡើងដែរ។
ក្នុងពិធីចែកសញ្ញបត្រដល់និស្សិតវិទ្យាស្ថានវ៉ាន់ដាដែលធ្វើឡើងនៅកោះពេជ្រកាលពីម្សិលមិញលោក ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថានឹងចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ទៅលើមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលដែលលោកថាបំផុសឱ្យមានយុទ្ធនាការស្លៀកពាក់ខ្មៅ។
លោកថា៖ «ខ្ញុំបានប្រាប់ទៅសម្តេច ស ខេង ប្រាប់ទៅថ្នាក់ដឹកនាំដទៃទៀតកុំខ្វល់ពីរឿងពណ៌ហ្អែងចង់ពណ៌អីក៏ដោយឲ្យតែធ្វើខុសច្បាប់ដាក់ទាំងអស់ហ្នឹង.អត់មានរញ៉េរញ៉ៃទេហើយអ្នកដែលបំផុសឱ្យមានចលនាធ្វើយុទ្ធនាការ (ថ្ងៃចន្ទពណ៌ខ្មៅ) ត្រូវប្រយ័ត្ននាំទៅដល់នីតិបុគ្គលខ្ញុំគ្រាន់តែផ្តាំផ្ញើទេ»។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានព្រមានដល់អ្នកដែលឧបត្ថមប្រាក់បោះពុម្ពអាវត្រូវប្រយ័ត្នប្រយែងផងដែរ។
លោកថា៖ «ពណ៌អីក៏ដោយឲ្យតែធ្វើខុសច្បាប់ដាក់ទាំងអស់ហ្នឹងតុលាការគេបង្កើតឡើងដើម្បីអនុវត្តច្បាប់កម្លាំងប្រដាប់អាវុធគេបង្កើតឡើងដើម្បីការពាររដ្ឋគុកគេបង្កើតឡើងដើម្បីដាក់អ្នកទោសកុំឆ្ងល់ពេក»។
លោកបញ្ជាក់ថា ពលរដ្ឋមានសិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិតែត្រូវមានព្រំដែនកំណត់។
លោកថា៖ «ខ្ញុំសូមបញ្ជាក់សាជាថ្មីនៅទីនេះសិទ្ធិរបស់អ្នកមានព្រំប្រទល់ជាមួយសិទ្ធិអ្នកដទៃអ្នករំលោភសិទ្ធិអ្នកដទៃនឹងប៉ះពាល់ដល់បញ្ហាផ្លូវច្បាប់ហើយ...ហើយសូមកុំប្រើប្រាស់នូវសិទ្ធិបញ្ចេញមតិដើម្បីបំពានអ្នកដទៃកុំឱ្យសោះ។ រាជរដ្ឋាភិបាលត្រូវការរក្សាសន្តិភាពសម្រាប់ប្រទេសរក្សានូវស្ថិរភាពនយោបាយដើម្បីសម្រាប់ប្រទេសដើម្បីការអភិវឌ្ឍ»។
លោកបន្តថា៖ «បុគ្គលធ្វើខុសត្រូវទទួលខុសត្រូវមុខច្បាប់បើសិនអ្នកឯងកុំធ្វើខុសគ្មានអ្នកណាទៅចាប់អ្នកឯងទេគ្មានអ្នកណាយកទៅកាត់ទោសទេហើយអ្នកដទៃសូមកុំភាន់ច្រឡំទាមទារដោះលែងគ្មានលក្ខខណ្ឌបើទាមទារដោះលែងគ្មានលក្ខខណ្ឌមិនចាំបាច់មានច្បាប់ទេ» ។
លោកគូសបញ្ជាក់ជាថ្មីថា៖ «សន្តិភាពដែលមានសព្វថ្ងៃពិបាករកណាស់ទម្រាំរកបានស្លាប់ជីវិតមនុស្សអស់ច្រើនណាស់»។
យ៉ាងណាក៏ដោយលោក ហ៊ុន សែន ហាក់បីដូចជាបន្ទន់ចិត្តដោយព្រលយសម្តីថាមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សដែលត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនលោកអាចស្នើសុំព្រះមហាក្សត្រលើកលែង ឬបន្ធូរបន្ថយទោសបានបន្ទាប់ពីសាលក្រមតុលាការចូលជាស្ថាពរ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «បុគ្គលធ្វើខុសអ្នកឯងទៅទាមទារដាក់សម្ពាធដាក់កាន់តែខ្លាំង...ខ្ញុំគ្រាន់តែបញ្ជាក់ទេអ្នកឯងស្លូតខ្ញុំត្រូវគិតដែរបើអ្នកឯងព្រហើនខ្ញុំត្រូវគិតដែរ ព្រោះឥឡូវដំណើរការរបស់តុលាការខ្ញុំអត់មានសិទ្ធិលូកលាន់ទេប៉ុន្តែរួចពីដំណើរការរបស់តុលាការពេលសាលក្រមចូលជាស្ថាពរវាស្ថិតនៅក្នុងដៃរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីវិញព្រោះច្បាប់ពន្ធនាគារគេអនុញ្ញាតឲ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីធ្វើការស្នើសុំទៅព្រះមហាក្សត្រដើម្បីលើកលែងទោស ឬបន្ធូរបន្ថយទោសនៅពេលណាក៏បាន។ ប៉ុន្តែបើអ្នកឯងធ្វើបែបហ្នឹងគឺរុញឲ្យខ្លោចរោចឲ្យឆៅហើយធ្វើឲ្យអ្នកដែលជាប់នោះកាន់តែមានបញ្ហាទៅវិញទេហើយរដ្ឋាភិបាលមិនអនុញ្ញាតទេព្រោះនេះជាបញ្ហាសន្តិសុខមនុស្សរាប់លាននាក់មិនមែនបញ្ហាបុគ្គល ៤-៥ នាក់ទេហើយបុគ្គល ៤-៥ នាក់ហ្នឹងបើមិនខុសទេក៏គេមិនយកទៅធ្វើស្អីដែរ»។
ប៉ុន្តែអ្នកវិភាគឯករាជ្យលោក អ៊ូ វីរៈ ដែលកំពុងជាប់បណ្តឹងរបស់គណបក្សប្រជាជននៅតុលាការបានថ្លែងថាប្រព័ន្ធតុលាការជាដើមចមដែលធ្វើឱ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើការតវ៉ាដោយសារពួកគាត់មិនទុកចិត្តលើប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌មួយនេះ។
លោកថា៖ «សំណួរសួរថាតើយើងទុកចិត្តលើប្រព័ន្ធតុលាការឬអត់? ចម្លើយគឺប្រជាពលរដ្ឋមិនទុកចិត្តទេ។ ខ្ញុំមើលទៅការធ្វើឱ្យតុលាការមានទំនុកចិត្តពីពលរដ្ឋគឺជាគ្រឿងផ្សំសំខាន់ជាងគេទាំងអស់បើសិនជាគេទុកចិត្តតុលាការគ្មានអ្នកណាគេទៅតវ៉ាទេទោះបីអាវខ្មៅ មិនអាវខ្មៅ អាវពណ៌ក៏ដោយគ្មានអ្នកណាចង់ធ្វើទេ»។
បើតាមលោក អ៊ូ វីរៈ សាធារណជនមើលឃើញថាមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស និងមន្ត្រី គជប ដែលកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារមិនបានធ្វើអ្វីខុសនោះទេ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «អ្វីដែលជាសាធារណៈខ្ញុំអត់ទាន់ឃើញគាត់ធ្វើខុសទេប៉ុន្តែនៅចាំមើលថាតើគេមានភ័ស្តុតាងអីដែលយើងមិនទាន់ដឹងជាសាធារណៈប៉ុន្តែបើទាក់ទងនឹងលុយជាង ២០០ ដុល្លារថាគេខុសខ្ញុំគិតថាគ្មានអីខុសទេព្រោះគ្រប់អង្គការមានកញ្ចប់ថវិកាឧបត្ថម្ភជនរងគ្រោះសម្រាប់ថ្លៃធ្វើដំណើរទោះបី UN សហការជាមួយរដ្ឋាភិបាលក៏មានកញ្ចប់ថវិកាហ្នឹងដែរ»។
មន្ត្រីអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស ៤ រូប និងមន្ត្រី គជប មួយរូបត្រូវបានតុលាការបញ្ជូនទៅឃុំខ្លួននៅពន្ធនាគារកាលពីថ្ងៃចន្ទសប្តាហ៍មុនក្រោមការចោទប្រកាន់ពីបទសូកប៉ាន់សាក្សី និងសមគំនិតសូកប៉ាន់សាក្សីពាក់ព័ន្ធទៅនឹងសំណុំរឿងដ៏ចម្រូងចម្រាសរបស់នារីកាត់សក់ម្នាក់ដែលត្រូវបានគេអះអាងថាជាស្រីកំណាន់របស់លោក កឹម សុខា ប្រធានស្តីទីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ខៀវ សុភ័គ បានព្រមានកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញថាក្រសួងនឹងចាត់វិធានការនូវរាល់សកម្មភាពដែលប៉ះពាល់ដល់សង្គម និងកំពុងស៊ើបអង្កេតអង្គការណាដែលបានឧបត្ថម្ភថវិកាបោះពុម្ពអាវយឺតក្នុងការផ្គត់ផ្គង់យុទ្ធនាការស្លៀកពាក់ខ្មៅផងដែរ។
លោកថា៖ «តើអ្នកណាឱ្យលុយមក? ហេតុអ្វីបានជាឧបត្ថម្ភឱ្យគេ? ហើយអង្គការទាំងអស់ត្រូវប្រើថវិកាឲ្យចំគោលដៅកុំប្រើលាយឡំរឿងនយោបាយបើពុំនោះទេត្រូវបិទអង្គការចោលបើសិនល្មើសច្បាប់»។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថាក្រសួងនឹងចាត់វិធានការអ្នកដែលធ្លាប់ឃាត់ខ្លួនម្តងរួចមកហើយបើសិនជាឃើញមានសកម្មភាពធ្វើយុទ្ធនាការលើកទីពីរទៀត។
លោកថ្លែងថា៖ «អ្នកណាដែលធ្លាប់ធ្វើហើយនឹងចាត់វិធានការអត់មានយោគយល់ទេព្រោះគាត់បានធ្វើកិច្ចសន្យាហើយកសាងសំណុំរឿងផ្លូវច្បាប់ហើយទុកជាភ័ស្តុតាងដើម្បីចាត់វិធានការទៅថ្ងៃក្រោយ»។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «យើងដឹងហើយថាពួកហ្នឹងធ្វើហ្នឹងគ្រាន់តែស្ទាបស្ទង់កម្លាំងទេពួកហ្នឹងធ្វើអាចមានគណបក្សនយោបាយនៅពីក្រោយហើយវិធានការរបស់យើងងាយស្រួលទេគឺមិនឱ្យមានរងើកភ្លើងឡើយឧទាហរណ៍ដូចនៅសំណង់អនាធិបតេយ្យអ៊ីចឹងដំបូងឡើយមានផ្ទះមួយខ្នងយូរៗទៅមានផ្ទះច្រើនខ្នងអ៊ីចឹងយើងពិបាកចាត់ការ»។
ប្រធានអង្គការសមាគមធាងត្នោតលោក អ៊ី សារុំ ដែលសមត្ថកិច្ចឃាត់ខ្លួនជាច្រើនម៉ោងកាលពីថ្ងៃចន្ទដោយសារតែចូលរួមយុទ្ធនាការស្លៀកពាក់ខ្មៅបានថ្លែងកាលពីម្សិលមិញដោយចាត់ទុកការថ្លែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថាហាក់បីដូចជាមានភាពទន់ភ្លន់។
លោកថា៖ «ឥឡូវនេះខ្ញុំមើលឃើញថាសម្តេចបានបង្ហាញនូវចេតនាល្អ និងសញ្ញាល្អគឺថាសញ្ញានេះអាចមានការដោះលែង (មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស មន្ត្រី គជប) ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ»។
លោកបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលដោះលែងមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស និងមន្ត្រី គជប នោះយុទ្ធនាការស្លៀកពាក់ខ្មៅក៏នឹងត្រូវបញ្ចប់ដែរ។
ភរិយាលោក ណៃ វ៉ង់ដា មន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារគឺលោកស្រី ភាវ ម៉ី អាយុ ៤២ ឆ្នាំសង្ឃឹមថាស្វាមីរបស់លោកស្រីអាចនឹងត្រូវបានដោះលែងក្នុងពេលឆាប់ៗបន្ទាប់ពីបានស្តាប់ប្រសាសន៍របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី។
លោកស្រីថា៖ «ខ្ញុំមិនដឹងផ្លូវច្បាប់យ៉ាងម៉េចទេតែកន្លងមកបើសិនជាសម្តេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីគាត់មានប្រសាសន៍អ៊ីចឹងភាគច្រើនយើងមានសង្ឃឹមច្រើន»។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើគេដោះលែងប្តីលោកស្រីក៏ឈប់ស្លៀកពាក់ខ្មៅដែរ។
កាលពីថ្ងៃចន្ទសមត្ថកិច្ចបានចាប់ឃាត់ខ្លួនក្រុមអ្នកស្លៀកពាក់ខ្មៅចំនួន ៨ នាក់ក្នុងនោះមានជនបរទេសពីរនាក់ជាបុគ្គលិកអង្គការសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូខណៈពួកគេបានព្យាយាមទៅមុខពន្ធនាគារព្រៃសដើម្បីសម្តែងពីការខកចិត្តចំពោះការចាប់ឃុំខ្លួនមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស ៤ រូប និងមន្ត្រី គជប មួយរូប។
ក្រុមមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលអះអាងថា ការឃាត់ខ្លួននេះធ្វើឡើងដើម្បីទប់ស្កាត់បដិវត្តន៍ពណ៌បើទោះបីជាយុទ្ធនាការនេះត្រូវបានសង្គមស៊ីវិលពន្យល់ថាធ្វើឡើងគ្រាន់តែជាការសម្តែងមតិធម្មតាអហិង្សាដើម្បីទាមទារឲ្យដោះលែងមន្ត្រីសិទ្ធិមនុស្ស ៤ រូប និងមន្ត្រី គជប ១ រូបដែលត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនទាំងអយុត្តិធម៌ក៏ដោយ៕
