ភ្នំពេញៈ លោក អះម៉ាត់ យ៉ះយ៉ា អតីតរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសង្គមកិច្ច និងក្មួយ ត្រូវបានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញកាត់ទោស ម្នាក់ ១៥ ឆ្នាំ ពាក់ព័ន្ធនឹងការជួញដូរមនុស្សឆ្លងដែនខុសច្បាប់ ហើយត្រូវបានកម្លាំងសមត្ថកិច្ចនគរបាលយុត្តិធម៌ បញ្ជូនទៅកាន់ពន្ធនាគារព្រៃស (ម១) ភ្លាមៗ បន្ទាប់ពីបានចូលរួមនៅក្នុងសវនាការជំនុំជម្រះកាលពីថ្ងៃអង្គារហើយត្រូវបានប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះសាលារាជធានីភ្នំពេញ រកឃើញអំពីទោសកំហុសរបស់គាត់ ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើជួញដូរមនុស្ស។
លោក អះម៉ាត់ យ៉ះយ៉ា និងក្មួយប្រុសរបស់គាត់ឈ្មោះ អ៊ីស្មាអែល ពិនឧស្មាន ត្រូវបានចោទប្រកាន់ថា មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការបញ្ជូនស្ត្រីដោយខុសច្បាប់ទៅធ្វើការនៅប្រទេស អារ៉ាប៊ី សាអ៊ូឌីត ក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ២០០៤ ប៉ុន្តែកន្លងមកគាត់បានបដិសេធថា នោះគឺជារឿងដែលគេប្រឌិតឡើងដើម្បីចាប់ខ្លួនគាត់ប៉ុណ្ណោះ។
លោក សួស វិទ្យារ៉ាន់ឌី អ្នកនាំពាក្យក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថា ក្រោយពីបើកសវនាការជំនុំជម្រះពេញមួយព្រឹករួចមក លោក អះម៉ាត់ យ៉ះយ៉ា អតីតរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសង្គមកិច្ច និងក្មួយប្រុសរបស់គាត់ម្នាក់ទៀត ឈ្មោះ អ៊ីស្មាអែល ពិនឧស្មាន ត្រូវបានលោក កូយ សៅ ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ សម្រេចប្រកាសសាលក្រមផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារក្នុងម្នាក់ ១៥ ឆ្នាំ ដោយចោទប្រកាន់ពីបទ «នាំចេញដោយមិនស្របច្បាប់សម្រាប់ការឆ្លងដែន» តាមមាត្រា ១១ នៃច្បាប់ស្តីពីការបង្ក្រាបអំពើជួញដូរមនុស្ស និងការធ្វើអាជីវកម្មផ្លូវភេទ។
លោក វិទ្យារ៉ាន់ឌី បានបញ្ជាក់ទៀតថា៖ «ក្រោយពីប្រកាសសាលក្រមផ្ដន្ទាទោសរួច លោកប្រធានក្រុមប្រឹក្សាជំនុំជម្រះក៏បានបញ្ជាឲ្យកម្លាំងមន្ត្រីនគរបាលយុត្តិធម៌ នាំខ្លួនជនជាប់ចោទទាំង ២ នាក់ [អះម៉ាត់ យ៉ះយ៉ា និងអ៊ីស្មាអែល ពិនឧស្មាន] ទៅកាន់ពន្ធនាគារព្រៃស (ម១) ដើម្បីធ្វើការឃុំខ្លួនតាមនីតិវិធីច្បាប់ភ្លាមៗផងដែរ»។
កាលពីថ្ងៃទី ៥ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៨ លោក សេង ហៀង ព្រះរាជអាជ្ញារងសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានចេញដីកាបង្គាប់ឲ្យនាំខ្លួនលោក អ៊ីស្មាអែល ពិនឧស្មាន អតីតបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រមិនជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មណ្ឌលកំពង់ចាម ដើម្បីសាកសួរពីដំណើររឿងនាំចេញមិនស្របច្បាប់។
នៅពីថ្ងៃទី ៧ ខែ កុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៨ លោក អ៊ីស្មាអែល ពិនឧស្មាន អតីតបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រមិនជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មណ្ឌលកំពង់ចាម ត្រូវបានកម្លាំងសមត្ថកិច្ចនគរបាលក្រសួងមហាផ្ទៃចាប់ខ្លួន ខណៈគាត់កំពុងធ្វើដំណើរមកសួរសុខទុក្ខសហគមន៍ខ្មែរអ៊ិស្លាមក្នុងសង្កាត់ច្រាំងចំរេះ ២ ខណ្ឌឫស្សីកែវ រាជធានីភ្នំពេញ។ ក្រោយការចាប់ខ្លួនលោក អ៊ីស្មាអែល ពិនឧស្មាន សមត្ថកិច្ចបានរកឃើញថា លោក អះម៉ាត់ យ៉ះយ៉ា មានជាប់ពាក់ព័ន្ធ និងជាមេខ្លោងក្នុងសំណុំរឿងនាំចេញមិនស្របច្បាប់នេះ ហើយបានស្នើសុំឲ្យតំណាងអយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ ចេញដីកាតាមស្វែងរកចាប់ខ្លួនគាត់ ដើម្បីយកមកផ្ដន្ទាទោសតាមច្បាប់។
ព្រោះតែករណីនេះ លោក យ៉ះយ៉ា ក៏ត្រូវបានប្រមុខរដ្ឋាភិបាលដកហូតតួនាទី និងមុខតំណែងជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសង្គមកិច្ចផងដែរ។ ប៉ុន្តែក្នុងអំឡុងពេលនោះ គាត់បានបដិសេធ ដោយអះអាងថា៖ «មានគេប្រឌិតរឿង ដើម្បីធ្វើបាបខ្ញុំ និងចាប់ខ្លួនខ្ញុំប៉ុណ្ណោះ»។
លោក ស៊ឹង សែនករុណា អ្នកនាំពាក្យសមាគមសិទ្ធិមនុស្ស អាដហុក បាននិយាយថា លោក អះម៉ាត់ យ៉ះយ៉ា ដែលកន្លងមកគាត់មិនត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួន ដូចជាក្មួយប្រុសរបស់គាត់ទេ បើទោះជាគាត់ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចោទប្រកាន់ថា មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើជួញដូរមនុស្សក្ដី។ ការបង្ហាញខ្លួនរបស់គាត់ក្នុងសវនាការ នាព្រឹកថ្ងៃអង្គារនោះ គឺទំនងមកពីគាត់ចង់បង្ហាញថា គាត់ជាមនុស្ស «ស្អាតស្អំពិត» ប៉ុន្តែជាធម្មតាចៅក្រមជំនុំជម្រះ មានឆន្ទានុសិទ្ធិនៅក្នុងការសម្រេចសេចក្ដីចំពោះជនណាម្នាក់ថា មានទោស ឬមិនមានទោស។ គាត់នៅអាចប្ដឹងឧទ្ធរណ៍៕