.jpg)
អ្នកតំណាងរាស្ត្រលើកដៃអនុម័តវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីគណបក្សនយោបាយក្នុងកិច្ចប្រជុំពេញអង្គរដ្ឋសភាកាលពីម្សិលមិញ។ ផា លីណា
ភ្នំពេញៈ រដ្ឋសភាកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញបានអនុម័តសេចក្ដីស្នើវិសោធនកម្មច្បាប់មាត្រា ៤៥ ថ្មី (ស្ទួន) នៃច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយដោយសំឡេងឯកច្ឆន្ទដែលច្បាប់នេះនឹងបើកផ្លូវឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃអាចដាក់សំណើទៅនាយករដ្ឋមន្ត្រីហើយនាយករដ្ឋមន្ត្រីដាក់សំណើនេះបន្តថ្វាយទៅព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីស្នើសុំដកបម្រាមនយោបាយពីអ្នកនយោបាយណាម្នាក់ដែលត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោសមិនឲ្យធ្វើនយោបាយ។
មិនខុសពីការរំពឹងទុកតំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន ១១៥ រូបដែលមានវត្តមាននៅក្នុងសម័យប្រជុំពេញអង្គដែលដឹកនាំដោយប្រធានរដ្ឋសភាលោក ហេង សំរិន បានពិភាក្សាដេញដោល និងអនុម័តដោយមិនមានសំឡេងជំទាស់។ បច្ចុប្បន្នគណបក្សប្រជាជនដែលទទួលបានជ័យជម្នះ «ភ្លូកទឹកភ្លូកដី» ក្នុងការបោះឆ្នោតជាតិកាលពីខែកក្កដាឈ្នះអាសនៈទាំង ១២៥ នៅរដ្ឋសភា។ ក្នុងអង្គសភាពីម្សិលមិញមិនមានវត្តមានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ចូលរួមទេ។
នេះមិនមែនជាវិសោធនកម្មលើកទី ១ នោះទេ។ ច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយដែលត្រូវបានប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់តាំងពីឆ្នាំ ១៩៩៧ មកត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មចំនួន ២ លើករួចមកហើយគឺលើកទី ១ នៅថ្ងៃទី ៧ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០១៧ និងលើកទី ២ នៅថ្ងៃទី ២៧ ខែកក្កដា ឆ្នាំ ២០១៧ ដដែល។ រដ្ឋសភាអះអាងថាវិសោធនកម្មកន្លងមកគឺធ្វើឡើងដើម្បី «ពង្រឹងតួនាទី និងការទទួលខុសត្រូវរបស់គណបក្សនយោបាយស្របតាមការវិវឌ្ឍរបស់សង្គមកម្ពុជា»។
មាត្រា ៤៥ ថ្មី (ស្នួន) ដែលត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មកាលពីម្សិលមិញចែងថា៖ «បុគ្គលដែលត្រូវបានតុលាការសម្រេចហាមឃាត់ ការធ្វើសកម្មភាពនយោបាយមិនអាចបង្កើតគណបក្សនយោបាយ ឬចូលរួមក្នុងគណបក្សនយោបាយណាមួយ ឬឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោត ឬធ្វើសកម្មភាពណាមួយ គាំទ្រ ឬប្រឆាំងគណបក្សណាមួយបានឡើយ»។ មាត្រានេះមានខ្លឹមសារបន្ថែមថា៖ «បុគ្គលដែលត្រូវបានតុលាការសម្រេចហាមឃាត់ការធ្វើសកម្មភាពនយោបាយនេះនឹងអាចទទួលបានវិញនូវសិទ្ធិនយោបាយពេញលេញដោយពេញច្បាប់ បន្ទាប់ពីផុតរយៈពេលនៃការហាមឃាត់ដែលកំណត់ដោយសាលដីការបស់តុលាការកំពូល ឬក្នុងករណីដែលបុគ្គលនោះត្រូវបានផ្តល់នីតិសម្បទាឡើងវិញដោយព្រះមហាក្សត្រតាមសំណើរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី តាមសេចក្តីស្នើសុំរបស់រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ»។
មុនច្បាប់ត្រូវបានអនុម័តតំណាងរាស្ត្រមួយចំនួនបានឡើងមានយោបល់ម្ដងម្នាក់ៗ ហើយបានសម្តែងការគាំទ្រការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ។ លោក ម៉ុក ម៉ារ៉េត ដែលជាតំណាងរាស្ត្រថ្លែងថាវិសោធនកម្មនេះធ្វើឡើងដើម្បីពង្រឹងសន្តិសុខជាតិ។
លោក ហេង សំរិន (កណ្តាល) នៅរដ្ឋសភាកាលពីម្សិលមិញ។ផា លីណា
លោកថ្លែងថា៖ «ខ្ញុំបាទសូមសម្តែងនូវការគាំទ្រទាំងស្រុងលើសេចក្ដីស្នើច្បាប់ស្ដីពីវិសោធនកម្មមាត្រា ៤៥ ថ្មី (ស្ទួន) នៃច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយ។ ការធ្វើវិសោធនកម្មនេះគឺស្របទៅតាមការវិវឌ្ឍនៃសង្គមកម្ពុជារបស់យើង ដោយឈរលើគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ហើយក៏ធានាបានការពង្រឹងសន្តិសុខជាតិ ឯករាជភាព និងអធិបតេយ្យជាតិដែលជាចំណុចសំខាន់»។
លោកបន្ថែមថា៖ «វិសោធនកម្មនេះសំដៅផ្តល់នីតិសម្បទាឡើងវិញចំពោះអ្នកនយោបាយដែលត្រូវបានតុលាការកំពូលសម្រេចហាមឃាត់ ការធ្វើសកម្មភាពនយោបាយតាមអំណាចសាលដីកា ហើយក៏មិនបានធ្វើសកម្មភាពណាមួយប្រឆាំងនឹងផលប្រយោជន៍នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាក៏ដូចជាគោលការណ៍នីតិរដ្ឋ»។
ជាមួយគ្នានេះលោក ជាម យៀប សមាជិកសភា និងជាតំណាងក្រុមតំណាងរាស្ត្រហត្ថលេខីទាំង ៨៧ រូបដែលបានលើកសំណើវិសោធនកម្មច្បាប់នេះបានប្រាប់អង្គសភាថា ការផ្តួចផ្តើមធ្វើច្បាប់នេះក៏មិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងសម្ពាធរបស់សហគមន៍អន្តរជាតិដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «យើងខ្ញុំសូមបដិសេធនូវមជ្ឈដ្ឋានខ្លះដែលបានលើកឡើងថាការរៀបចំអនុម័តសេចក្ដីស្នើច្បាប់នេះគឺមានសម្ពាធពីបរទេស ប៉ុន្តែតាមការពិតការរៀបចំធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយនាពេលនេះ គឺជាស្មារតីនៃការបង្រួបបង្រួមជាតិ ការសន្តោសប្រណីពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលជានិច្ចកាលគោរពនូវលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស»។
លោកបន្ថែមថាការធ្វើវិសោធនកម្មនៃច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយនាពេលនេះគឺដើម្បីពង្រឹងតួនាទី និងការទទួលខុសត្រូវរបស់គណបក្សនយោបាយនៅកម្ពុជាស្របតាមសភាពការណ៍វិវឌ្ឍជាក់ស្ដែងរបស់សង្គមកម្ពុជាការអនុវត្តឥតងាករេនៃគោលការណ៍លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស និងស្របតាមឧត្តមនិវត្តភាពអន្តរជាតិ ព្រមទាំងពង្រឹងសន្តិសុខជាតិ ឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យជាតិ។
លោកសង្កត់ធ្ងន់ថា៖ «ចំណែកឯមូលហេតុនៃការធ្វើវិសោធនកម្មជាលើកទី ៣ នៃច្បាប់ស្ដីពីគណក្សនយោបាយនាពេលនេះគឺដើម្បីធានាភាពច្បាស់លាស់របស់បុគ្គលដែលត្រូវបានតុលាការជាន់ខ្ពស់សម្រេចហាមឃាត់ ការធ្វើសកម្មភាពនយោបាយ និងប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តច្បាប់ដោយនៅជាធរមានស្របតាមគោលការណ៍នីតិរដ្ឋដើម្បីលើកកម្ពស់ស្មារតីបង្រួបបង្រួមជាតិ និងពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្សនៅកម្ពុជា»។
ទោះយ៉ាងណាលោក មាស នី អ្នកវិភាគនយោបាយយល់ថាការកែច្បាប់ដើម្បីឲ្យអ្នកនយោបាយអាចមានលទ្ធភាពចូលធ្វើនយោបាយឡើងវិញគឺជាសញ្ញាវិជ្ជមានមួយ ប៉ុន្តែថាការកែប្រែច្បាប់ញឹកញាប់ពេកក៏មិនមែនជារឿងល្អទាំងស្រុងដែរ។
លោកថ្លែងថា៖ «បើនៅបន្តធ្វើបែបនេះទៀត ខ្ញុំគិតថានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើងលែងមានអ្វីទៀងទាត់ ព្រោះច្បាប់ត្រូវបានកែតម្រូវទៅតាមអ្វីដែលជាមនោសញ្ចេតនា ឬអារម្មណ៍របស់អ្នកនយោបាយ។ ការកែប្រែច្បាប់ញឹកញាប់ពេកពេលខ្លះធ្វើឲ្យការអនុវត្តច្បាប់លែងមានតម្លៃ វាបាត់បង់គុណតម្លៃអ្វីទៅជាច្បាប់»។ លោកបន្ថែមថាសម្រាប់មហាជនក៏នៅតែមើលឃើញថាការធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់នេះទំនងមិនទាន់បានបង្ហាញឆន្ទៈពិតប្រាកដ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាមិនចុះសម្រុងខាងនយោបាយទាំងស្រុងបាននៅឡើយ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីពីម្សិលមិញបានសម្តែងការពេញចិត្តនឹងវិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីនេះ។ លោកថ្លែងថា៖ «វិសោធនកម្មច្បាប់ស្ដីពីគណបក្សនយោបាយគឺជាការងារមួយដើម្បីផលប្រយោជន៍ជាសកលសម្រាប់ អនុគ្រោះ ឬការរក្សាសកម្មភាពនយោបាយដល់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅឲ្យធ្វើនយោបាយ បន្ទាប់ពីវិនិច្ឆ័យជាស្ថាពរពីតុលាការ។ វិសោធនកម្មមិនមែនសម្រាប់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិដែលត្រូវបានរំលាយដោយតុលាការកំពូលនោះទេ»៕
