កោះកុងៈ សកម្មជនបរិស្ថានធ្វើយុទ្ធនាការជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាល យកកោះកុងក្រៅដែលជាកោះធំបំផុតរបស់កម្ពុជា ធ្វើជាតំបន់ឧទ្យានជាតិដើម្បីការពារតំបន់ឆ្នេរ សត្វព្រៃ និងព្រៃឈើ ខណៈពួកគេព្រួយបារម្ភថា កោះធម្មជាតិដែលមានទំហំ ១០៣ គីឡូម៉ែត្រក្រឡា និងពុំសូវមានអ្នកស្គាល់នេះ នឹងអាចរងការបំផ្លាញនិងមានវាសនាដូចខេត្តព្រះសីហនុ។
លោក ថុន រដ្ឋា សកម្មជនបរិស្ថានរបស់អង្គការមាតាធម្មជាតិបានលើកឡើងនៅក្នុងវីដេអូមួយចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី ២០ កក្កដា ថា កោះកុងក្រៅ គឺជាកោះដ៏ស្រស់ស្អាតបែបធម្មជាតិ មានឆ្នេរខ្សាច់សក្បុស មានទឹកសមុទ្រខៀវថ្លាដូចកញ្ចក់ មានជីវចម្រុះនិងសត្វព្រៃជាច្រើនប្រភេទ និងមានព្រៃឈើក្រាស់ៗ ដែលធ្វើឲ្យតំបន់នេះកំពុងស្ថិតក្នុងក្ដីស្រមៃរបស់អ្នកទេសចរចង់មកទស្សនា។
លោកបន្តថា កោះកុងក្រៅស្ថិតនៅឃុំជ្រោយប្រស់ ស្រុកកោះកុង ខេត្តកោះកុង គឺជាតំបន់គ្មានការអភិវឌ្ឍសំណង់អគាររញ៉េរញ៉ៃ គ្មានគំនរសំរាម និងគ្មានទឹកស្អុយហូរចូលសមុទ្រដូចខេត្តព្រះសីហនុឡើយ ប៉ុន្តែកោះនេះកំពុងសំងំលាក់ខ្លួន ដោយសារមិនសូវមានពលរដ្ឋស្គាល់ និងមកលេងកម្សាន្តច្រើនឡើយ និងសឹងតែគ្មានអ្នករស់នៅ ដែលជាក្ដីព្រួយបារម្ភមួយ អាចធ្វើឲ្យសម្បត្តិធនធានធម្មជាតិរបស់កោះនេះ នឹងត្រូវបំផ្លាញ និងមានវាសនាដូចខេត្តព្រះសីហនុ។
លោក រដ្ឋា ថ្លែងថា៖ «ពួកយើងជឿថា អ្នកទាំងអស់គ្នាកំពុងតែស្រមៃអំពីទេសភាពដ៏ស្រស់ស្អាតនៃកោះមួយនេះ ហើយប្រសិនបើអាចមកលេង គឺកាន់តែល្អ ព្រោះបើសិនមិនមានអ្នកមកលេងឬមានអ្នកស្គាល់តិចតួច វាសនានៃកោះនេះ នឹងអាចជួបហានិភ័យដូចជា ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ការប្រមាញ់សត្វព្រៃអនាធិបតេយ្យ ការលក់កោះនេះទៅឱ្យកម្មសិទ្ធិឯកជនក្រោមលេសដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចឬអភិវឌ្ឍជាដើម»។
លោកបន្តថា៖ «ដោយសារបារម្ភពីផលប៉ះពាល់ទាំងអស់នេះ ទើបពួកយើងបង្កើតយុទ្ធនាការមួយមានឈ្មោះថា សង្គ្រោះកោះកុងក្រៅ ដើម្បីឱ្យបងប្អូនចូលរួមសង្គ្រោះទាំងអស់គ្នា ដើម្បីជំរុញឱ្យដាក់កោះនេះជាតំបន់ការពារឬជាឧទ្យានជាតិ»។
លោក ថុន រដ្ឋា បន្ថែមថា ពួកលោកនឹងប្រឆាំងអំពីការអភិវឌ្ឍន៍ដែលនាំឲ្យមានផលប៉ះពាល់ដល់កោះកុងក្រៅនេះ និងស្នើឲ្យមានយន្តការការពារច្បាស់លាស់ដើម្បីការពារព្រៃឈើឲ្យបានគង់វង្ស ស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន។
លោក សុខ សុទ្ធី មន្ត្រីនាំពាក្យសាលាខេត្តកោះកុងបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍ម្សិលមិញថា ការសម្រេចអភិវឌ្ឍន៍នៅលើកោះណាមួយ គឺមិនស្ថិតក្នុងដែនសមត្ថកិច្ចរបស់រដ្ឋបាលខេត្តឡើយ ប៉ុន្តែជាការសម្រេចចិត្តរបស់ថ្នាក់ជាតិដែលមានក្រសួងពាក់ព័ន្ធ ប៉ុន្តែទិសដៅរបស់រដ្ឋាភិបាល ការអភិវឌ្ឍ និងការអភិរក្សគឺត្រូវដើរទន្ទឹមគ្នា ព្រោះបើមានគំនិតអភិរក្សពេក នឹងមិនធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើនឡើយ។
លោកថា៖ «អភិវឌ្ឍន៍មិនមែនមានន័យថាទៅបំផ្លាញទេ។ ការអភិវឌ្ឍកន្លែងខ្លះមានន័យថា ដើម្បីអភិរក្ស ប្រសិនបើគ្មានការអភិវឌ្ឍទេ កន្លែងហ្នឹងគឺមិននៅសល់ (ធនធានធម្មជាតិ) ទេ»។
លោក ម៉ម ផល្លា ប្រធានមន្ទីរបរិស្ថានខេត្តកោះកុងបានលើកឡើងថា កោះកុងក្រៅមានពលរដ្ឋមួយចំនួនកំពុងរស់នៅ និងមានតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រចំនួន ៥ កន្លែង ហើយយូរៗម្ដងប៉ុណ្ណោះ ទើបមានអ្នកទេសចរណ៍ទៅលេងនៅលើកោះនេះ ដោយសារត្រូវធ្វើដំណើរតាមទូកចម្ងាយប្រហែល ២០ គីឡូ។
លោកបន្តថា ក្រសួងបរិស្ថានកំពុងសិក្សាដើម្បីយកកោះកុងក្រៅធ្វើជាតំបន់ការពារ ប៉ុន្តែនៅលើកោះនេះ ផ្នែកខ្លះគឺអាចបម្រើដល់វិស័យអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ និងផ្នែកខ្លះនឹងអាចបម្រើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច។
លោក ផល្លា ថ្លែងថា៖ «យើងត្រូវសិក្សាឲ្យបានច្បាស់ ហើយបន្ទាប់ពីយើងសិក្សាច្បាស់ហើយ នឹងដាក់ជូនទៅរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីសុំបង្កើតទៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រ។ ឥឡូវនេះកំពុងស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលសិក្សាទេ ប៉ុន្តែគោលនយោបាយនេះ យើងមានហើយ»។
បច្ចុប្បន្ន កម្ពុជាបានបង្កើតតំបន់ការពារធម្មជាតិឧទ្យានជាតិលើផ្ទៃដីទំហំ ៧ លាន ៥ សែនហិកតា ស្មើនឹង ៤១% នៃផ្ទៃដីសរុបរបស់កម្ពុជា ឲ្យស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ក្រសួងបរិស្ថាន ដែលមានមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សចំនួន ១ ២២០ នាក់ កំពុងចុះល្បាត និងបង្ក្រាបបទល្មើសធនធានធម្មជាតិ ដូចជាកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងការបរបាញ់សត្វព្រៃជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណា ក្រុមសកម្មជនព្រៃឈើតែងលើកឡើងថា ថ្វីដ្បិតមានការប្រកាសជាតំបន់ការពារធម្មជាតិពីរដ្ឋាភិបាលក្ដី ក៏ការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងការបរបាញ់សត្វព្រៃនៅតែបន្តកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ខណៈមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានបានបញ្ជាក់ថា បទល្មើសទាំងនោះកើតឡើងតិចតួច និងដោយសារក្រសួងខ្វះខាតមន្ត្រីប៉ុណ្ណោះ។
កាលពីថ្ងៃទី ១៣ កក្កដា នេះ ខាងអង្គការមាតាធម្មជាតិក៏បានបង្ហោះឃ្លីបវីដេអូមួយរបស់ព្រះសង្ឃចំនួន ២ អង្គ ដែលមានសង្ឃដីកាពាក់ព័ន្ធនឹងការបំផ្លាញឆ្នេរសមុទ្រស្ថិតនៅលើកោះរ៉ុងសន្លឹមខេត្តព្រះសីហនុ ដោយសារតំបន់ឆ្នេរសមុទ្រនេះ ត្រូវបានក្រុមហ៊ុនឯកជនចាប់ផ្ដើមប្រើប្រាស់ជាផ្លូវសាធារណៈសម្រាប់រថយន្តធុនធ្ងន់ និងគ្រឿងចក្របើកបរជារៀងរាល់ថ្ងៃ។
នៅក្នុងវីដេអូនេះ ព្រះសង្ឃទាំង ២ អង្គ បានបិណ្ឌទៅដល់លោក គួច ចំរើន អភិបាលខេត្តព្រះសីហនុចាត់វិធានការអន្តរាគមន៍ដើម្បីទប់ស្កាត់សកម្មភាពបំផ្លាញឆ្នេរសមុទ្របែបនេះ បើមិនដូច្នេះទេ នឹងធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់វិស័យទេសចរណ៍ជាមិនខាន។
លោក ឃាង ភារម្យ មន្ត្រីនាំពាក្យសាលាខេត្តព្រះសីហនុបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្ដិ៍យ៉ាងខ្លីថា ជុំវិញបញ្ហានេះ គឺអាជ្ញាធរខេត្តនៅកោះរ៉ុងសន្លឹមបានចុះទៅពិនិត្យហើយ។
លោក ឈឺន ចន្ថា ចៅសង្កាត់កោះរ៉ុងសន្លឹមបានថ្លែងថា អាជ្ញាធរបានចុះទៅហាមឃាត់ម្ចាស់កន្លែងសាងសង់សំណង់ ឲ្យបញ្ឈប់ប្រើគ្រឿងចក្របើកបរនៅតាមឆ្នេរសមុទ្រដែលរំខានដល់អារម្មណ៍ភ្ញៀវទេសចរនោះហើយ ប៉ុន្តែករណីនេះមិនដល់ថ្នាក់ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់បរិស្ថានទឹកសមុទ្រធ្ងន់ធ្ងរឡើយ។
ការបើកបរលើឆ្នេរសមុទ្រនេះ គឺមានតែរថយន្ត និងគ្រឿងចក្រ ២៣ គ្រឿង និងកើតឡើងម្ដងម្កាលប៉ុណ្ណោះ ហើយអាជ្ញាធរបានចុះទៅហាមឃាត់តាំងពីដំបូងរួមទាំងធ្លាប់ធ្វើកិច្ចសន្យាផងដែរ ប៉ុន្តែដោយសារនៅកោះរ៉ុងសន្លឹមគ្មានផ្លូវសម្រាប់ដឹកជញ្ជូនទំនិញ ទើបត្រូវប្រើប្រាស់តំបន់ឆ្នេរ៕