.jpg)
ពីឆ្វេងជួរមុខ) លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន, លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ ស ខេង និង លោករដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ ទៀ បាញ់ នៅរដ្ឋសភាកាលពីថ្ងៃម្សិលមិញ។ ហុង មិនា
ភ្នំពេញៈ សមាជិករដ្ឋសភាទាំងអស់ចំនួន ១២៣ រូបដែលភាគច្រើនមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា កាលពីម្សិលមិញបានបោះឆ្នោតអនុម័តជាឯកច្ឆន្ទលើវិសោធនកម្មច្បាប់ចំនួន ៤ ដែលស្នើដោយរាជរដ្ឋាភិបាល ជាច្បាប់ដែលអង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិចាត់ទុកថាជាការ «គំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរ និងជាគ្រោះមហន្តរាយសម្រាប់សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ» នៅកម្ពុជា។
វិសោធនកម្មច្បាប់ចំនួន ៤ ដែលត្រូវបានរដ្ឋសភាអនុម័តកាលពីម្សិលមិញ រួមមានវិសោធនកម្មរដ្ឋធម្មនុញ្ញសេចក្តីព្រាងច្បាប់វិសោធនកម្មក្រមព្រហ្មទណ្ឌពាក់ព័ន្ធនឹងការបន្ថែមទោសលើការប្រមាថព្រះមហាក្សត្រ សេចក្តីព្រាងវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ រួមទាំងសេចក្តីព្រាងច្បាប់ស្តីពីការអនុម័តយល់ព្រម លើកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីការជំរុញ និងសម្រួលពាណិជ្ជកម្មតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា វៀតណាម ឡាវផងដែរ។
កិច្ចប្រជុំពេញអង្គរបស់រដ្ឋសភានេះត្រូវបានធ្វើឡើងក្រោមអធិបតីភាពលោក ហេង សំរិន ប្រធានរដ្ឋសភាដោយមានការចូលរួមពីលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ប្រធានគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និងសមាជិករដ្ឋសភាទាំងអស់ចំនួន ១២៣ រូបព្រមទាំងមានតំណាងក្រសួងពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត ឡើងបកស្រាយការពារសេចក្តីព្រាងច្បាប់របស់ខ្លួន។
ព្រះអង្គម្ចាស់នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដែលគណបក្សរបស់ព្រះអង្គទទួលបានអាសនៈចំនួន ៤១ ក្នុងចំណោមអាសនៈទាំងអស់ចំនួន ៥៥ របស់អតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅរដ្ឋសភា បន្ទាប់ពីគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំមួយនេះ ត្រូវបានរំលាយចោលយ៉ាងចម្រូងចម្រាសមានបន្ទូល បន្ទាប់ពីបោះឆ្នោតគាំទ្រថា ព្រះអង្គយល់ស្របចំពោះការអនុម័តច្បាប់ទាំងនេះ ព្រោះច្បាប់ទាំងនេះនឹងជួយជាប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាទាំងអស់ ហើយគណបក្សរបស់ព្រះអង្គនឹងព្យាយាមចូលរួមឃ្លាំមើលការអនុវត្តច្បាប់នេះ ព្រោះតុលាការជាអ្នកអនុវត្តតាមនីតិវិធី។
ព្រះអង្គមានបន្ទូលបញ្ជាក់ថា៖ «យើងមិនប្រឆាំងការអនុម័តច្បាប់នេះទេ ព្រោះវាជាប្រយោជន៍រួមសម្រាប់ជាតិខ្មែរទាំងមូល យើងព្យាយាមបង្រួបបង្រួមជាតិជាមួយរដ្ឋាភិបាល ដើម្បីឲ្យប្រទេសកម្ពុជាមានការរីកចម្រើនជឿនលឿនថែមទៀត»។
ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ពេលចុះវត្តមានចូលរួមប្រជុំរដ្ឋសភាកាលពីម្សិលមិញ។ហុង មិនា
តាមសេចក្ដីប្រកាសហេតុអំពីសេចក្ដីព្រាងច្បាប់ធម្មនុញ្ញស្ដីពីវិសោធនកម្មមាត្រា ៣៤ ថ្មី មាត្រា ៤២ មាត្រា ៤៩ មាត្រា ៥៣ និងមាត្រា ១១៨ ថ្មី នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាដែលបានចុះហត្ថលេខាដោយលោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី ៩ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៨ បានបង្ហាញថា សេចក្តីព្រាងវិសោធនកម្មច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលរៀបចំកែប្រែថ្មីចំនួន ៥ មាត្រាត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលអនុម័តកាលពីថ្ងៃទី ២ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ ២០១៨ ក្នុងនោះមាត្រា ៣៤ ថ្មី មាត្រា ៤២ មាត្រា ៤៩ មាត្រា ៥៣ និងមាត្រា ១១៨ ថ្មីជាដើម។
មាត្រា ៣៤ ថ្មី (មួយ) កថាខណ្ឌទី ៥ នៃសេចក្តីព្រាង រដ្ឋាភិបាលបានប្តូរពាក្យ «បន្ថយ» ទៅជា «ដក»។
ក្នុងមាត្រា ៣៤ ថ្មី (មួយ) កថាខណ្ឌទី ៥ នៃសេចក្តីព្រាងសរសេរថា បទប្បញ្ញត្តិដកសិទ្ធិបោះឆ្នោត និងសិទ្ធិឈរឈ្មោះឲ្យគេបោះឆ្នោតត្រូវបានកំណត់ក្នុងច្បាប់។ មាត្រា ១១៨ ថ្មី (មួយ) កថាខណ្ឌទី ២ នៃសេចក្តីព្រាងរដ្ឋាភិបាលបានលុបពាក្យរដ្ឋលេខាធិការចេញពីមាត្រាចាស់។ ក្នុងមាត្រា ១១៨ ថ្មី (មួយ) កថាខណ្ឌទី ២ នៃសេចក្តីព្រាងសរសេរថា គណៈរដ្ឋមន្ត្រីត្រូវបានដឹកនាំដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រី ១ រូប អមដោយឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីព្រមទាំងមានទេសរដ្ឋមន្ត្រី និងរដ្ឋមន្ត្រីជាសមាជិក។
ជាមួយគ្នានេះមាត្រា ៤២ ថ្មីនៃសេចក្តីព្រាងរដ្ឋាភិបាលបានបន្ថែមមួយកថាខណ្ឌទៀតថា៖ «គណបក្សនយោបាយត្រូវតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ហើយមិនត្រូវធ្វើសកម្មភាពណាមួយ ទោះដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោលក្តី នាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរឡើយ»។
មាត្រា ៤៩ ថ្មីនៃសេចក្តីព្រាងរាជរដ្ឋាភិបាលបានបន្ថែមមួយកថាខណ្ឌទៀតថា«ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរគ្រប់រូបត្រូវតម្កល់ផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ហើយមិនត្រូវធ្វើសកម្មភាពណាមួយទោះដោយផ្ទាល់ ឬដោយប្រយោលក្តីនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៍របស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរឡើយ»។
ចំណែកឯក្នុងមាត្រា ៥៣ ថ្មីនៃសេចក្តីព្រាងរដ្ឋាភិបាលបានបន្ថែមមួយកថាខណ្ឌទៀតថា «ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាប្រឆាំងដាច់ខាត ការជ្រៀតជ្រែកពីបរទេសចូលក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ខ្លួន ទោះក្រោមរូបភាពណាក៏ដោយ»។
រីឯការរៀបចំធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ស្តីពីការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅនៃក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញវិញ គឺដើម្បីធានាការពារការគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញបកស្រាយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងច្បាប់ និងសម្រេចអំពីករណីវិវាទកម្មទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ និងបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភាហើយដែលវិវាទទាំងនេះត្រូវបានកំណត់ថាជាសមត្ថកិច្ចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដោយច្បាប់ស្ដីពីការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ និងការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា។
លោកស្រី មូរ សុខហួរ អតីតអនុប្រធានគណបក្សប្រឆាំងដ៏ធំរបស់កម្ពុជា ដែលឥឡូវត្រូវបានរំលាយថ្លែងថារដ្ឋសភាបែបនេះ «មិនស្របច្បាប់» ដោយលោកស្រីសំអាងថា តំណាងរាស្ត្រ ៥៥ រូបក្នុងចំណោមតំណាងរាស្ត្រទាំងអស់មិនត្រូវបានជាប់ឆ្នោតដោយការបោះឆ្នោត។
លោកស្រីបានថ្លែងថា៖ «កម្ពុជាស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពវិបត្តិរដ្ឋធម្មនុញ្ញដ៏ជ្រៅ នៅពេលដែលរដ្ឋធម្មនុញ្ញអាចត្រូវបានធ្វើវិសោធនកម្មតាមចិត្ត និងសម្រាប់អត្ថប្រយោជន៍តែមួយគត់របស់គណបក្សនយោបាយ»។
លោក Phil Robertson អនុប្រធានអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំអាស៊ីបានយល់ស្រប និងហៅការអនុម័តច្បាប់នេះថាជា «គ្រោះមហន្តរាយសម្រាប់សេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ» នៅកម្ពុជា។
លោកបានថ្លែងតាមអ៊ីមែលថា៖ «គួរឲ្យក្រៀមក្រំតាមរយៈការតាមដានប្រវត្តិរបស់ពួកគេមិនមានឱកាសណាដែលរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងមិនប្រើច្បាប់នេះដើម្បីប្រឌិតករណីប្រឆាំង អ្នកប្រឆាំងនយោបាយខ្លួនក្នុងវិធីដែលនឹងបង្កបញ្ហាកាន់តែខ្លាំងឡើង សម្រាប់ប្រជាជន និងព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា»។
លោកថ្លែងបន្តថាតុលាការនឹងបកស្រាយពាក្យពេចន៍នោះក្នុងលក្ខណៈទូលំទូលាយបំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «អ្វីដែលជាការបារម្ភពិសេស គឺការពង្រីកចំនួនងារជាច្រើនពីព្រះមហាក្សត្រដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន និងខុទ្ទកាល័យរបស់លោកបានផ្តល់ឲ្យ។ វាមិនមែនជាពេលវេលាស្រមៃថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអាចព្យាយាមប្រើប្រាស់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងមូលនេះជាលក្ខណៈនយោបាយ ដើម្បីព្យាយាមការពារពួកគេនៅចំណុចណាមួយនាពេលខាងមុខនោះទេ»។
ប៉ុន្តែលោក ឡេង ប៉េងឡុង អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភាបានឲ្យដឹងថា ការអនុម័តសេចក្តីព្រាងច្បាប់នេះ គឺសម្រាប់បម្រើផលប្រយោជន៍ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាទាំងមូល មិនសំដៅលើបុគ្គល ឬបក្សណាមួយនោះទេ ហើយ «យើងមិនបានចាប់អារម្មណ៍ចំពោះមនុស្សមួយចំនួនតូចដែលមិនទាន់យល់ច្បាស់ពីកម្ពុជា ហើយចាំតែរិះគន់ និងទិតៀនគេនោះទេ»។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «យើងបានអនុម័តរួចរាល់ហើយ ដោយយើងធ្វើសម្រាប់បម្រើផលប្រយោជន៍របស់មហាជនកម្ពុជាជារួម គឺមិនសំដៅបម្រើផលប្រយោជន៍បុគ្គលទេ។ ចំពោះអ្នកដែលរិះគន់គេ រិះគន់ទៅយើងមិនចាប់អារម្មណ៍ទេ ប៉ុន្ដែចំពោះអ្នកថា គ្មានអ្នកប្រឆាំងនោះ គឺដោយសារតែគេមើលឃើញថា ជាច្បាប់មានប្រយោជន៍ទើបគេមិនជំទាស់»។
ទោះបីយ៉ាងណាលោកស្រី ចក់ សុភាព នាយិកានៃមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានថ្លែងថា វិសោធនកម្មនេះគឺជា «ការបង្កឲ្យមានការភ័យខ្លាចសំខាន់មួយ» ដែលបង្កឲ្យមាន «ការគំរាមកំហែងធ្ងន់ធ្ងរទៅដល់សិទ្ធិ និងសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ និងការបង្កើតអង្គការសមាគម»។
លោកស្រីថ្លែងតាមអ៊ីមែលថា៖ «វាអាចមានផលប៉ះពាល់រារាំងមិនឲ្យមានទម្រង់ណាមួយនៃការរិះគន់ទៅលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ហើយវាទំនងជាមានគោលដៅលុបបំបាត់អ្វីដែលនៅសល់ចុងក្រោយសម្រាប់ការពិភាក្សាដោយសេរី និងចំហនៅក្នុងសង្គមកម្ពុជា»៕ PS
