.jpg)
សម្ដេចរាជបុត្រី ព្រះរាម នរោត្តម បុប្ផាទេវី កាលពីលោកនៅមានព្រះជន្ម។ រូបថត សហការី
ភ្នំពេញៈ សម្ដេចរាជបុត្រី ព្រះរាម នរោត្តម បុប្ផាទេវី ដែលមានភាពល្បីល្បាញជំនាញខាងរបាំព្រះរាជទ្រព្យបានសោយទិវង្គតក្នុងព្រះជន្មចូលជិត ៧៧ ព្រះវស្សា ដោយព្រះរោគាពាធនៅមន្ទីរពេទ្យ ១ នាទីក្រុងបាងកក ប្រទេស ថៃ ពីម្សិលមិញ។
តាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ព្រះមហាក្សត្រព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី កាលពីម្សិលមិញបានឲ្យដឹងថា៖ «សូមថ្វាយមហាព្រះរាជកុសល ថ្វាយព្រះវិញ្ញាណក្ខន្ធ សម្ដេចរាជបុត្រីព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ផាទេវី ស្តេចយាងទៅកាន់ទីឋានព្រះបរមសុខកុំបីឃ្លៀងឃ្លាតឡើយ។ សម្ដេចរាជបុត្រី នរោត្តម បុប្ផាទេវី បានយាងសោយព្រះពិរាល័យក្នុងព្រះជន្ម ៧៧ ព្រះវស្សា នាវេលាម៉ោង ១២:៣០ នាទី ថ្ងៃទី ១៨ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០១៩ ក្នុងមន្ទីរពេទ្យព្រះរាជាណាចក្រថៃ ដោយជរាពាធ»។
ទំព័រហ្វេសប៊ុកដដែលបានបញ្ជាក់ថា សម្ដេចរាជបុត្រី នរោត្តម បុប្ផាទេវី ព្រះប្រសូតនៅថ្ងៃទី ៨ ខែ មករា ឆ្នាំ ១៩៤៣ នារាជធានីភ្នំពេញទ្រង់ជាព្រះរាជបុត្រីច្បងនៃព្រះករុណា ព្រះបាទសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះវររាជបិតាឯករាជ្យ បូរណភាពដែនដី និងឯកភាពជាតិខ្មែរ ព្រះបរមរតនកោដ្ឋ ដែលមានព្រះមាតាគឺអ្នកម្នាង ផាត់ កាញ៉ុល នាដការី នៃរបាំព្រះរាជទ្រព្យ។
ព្រះអង្គត្រូវជាព្រះរៀមបង្កើតមាតាទីទៃនៃព្រះករុណាជាអង្គម្ចាស់ជីវិតលើត្បូង ព្រះបាទសម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី ព្រះមហាក្សត្រ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ជាទីគោរពសក្ការៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុត និងត្រូវជាព្រះរៀមរួមព្រះមាតានៃសម្ដេចក្រុមព្រះ នរោត្ដម រណឫទ្ធិ។ ក្នុងព្រះបរមនាមជាព្រះនិមិត្តរូបនៃរបាំព្រះរាជទ្រព្យ សម្តេចរាជបុត្រី ព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ផាទេវី បានទទួលព្រះគោរមងារថា «ទេពនាថរដ្តីឯក» និងជា «មរតកមនុស្សរស់របស់កម្ពុជា» កាលពីអំឡុងឆ្នាំ ២០១៣។ នេះបើតាមទំព័រហ្វេសប៊ុកព្រះមហាក្សត្រកម្ពុជា។
សម្តេចចៅហ្វា វាំង គង់ សំអុល រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព្រះបរមរាជវាំង មិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញការយាងសោយទិវង្គតរបស់សម្ដេចព្រះរៀមបានទេកាលពីម្សិលមិញ។ ប៉ុន្តែបើតាមសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ កាលពីម្សិលមិញបានឲ្យដឹងថា ព្រះសពរបស់សម្តេចរាជបុត្រីនឹងតម្កល់ធ្វើបុណ្យតាមព្រះបវេណី និងព្រះពុទ្ធសាសនានៅក្នុងវត្តបទុមវតី រាជធានីភ្នំពេញ។
ព្រះរាជបុត្រី ព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ផាទេវី មុនសោយទិវង្គត (រូបស្ដាំ)។ហុង មិនា
ជាមួយនឹងការសោយទិវង្គតរបស់សម្ដេចព្រះរៀម លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាលពីម្សិលមិញបានចេញសារលិខិតចូលរួមរំលែកនូវព្រះមរណទុក្ខថា៖ «ការបាត់បង់ សម្ដេចរាជបុត្រីព្រះរៀម នរោត្តម បុប្ផាទេវី គឺជាការបាត់បង់ដ៏ធំធេងបំផុតនូវតួអង្គពហុជំនាញក្នុងវិស័យវប្បធម៌ អរិយធម៌ជាតិខ្មែរជាដួងព្រលឹងរឹងមាំខ្លាំងក្លា។ ពិសេសតាំងពីសម័យសង្គមរាស្ត្រនិយមដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមដែលមានព្រះរាជបុត្រី អង្គព្រះមហាក្សត្រដ៏ឆ្នើម..ដ៏ស្រស់ល្វន់ល្វៃទ្រង់ពេញព្រះរាជហឫទ័យនឹងនាដកាជាតួឯករបាំអប្សរា លើកតម្កើងវប្បធម៌ពណ្ណរាយជាតិ ថ្កើងថ្កាន ល្បីល្បាញរន្ទឺទូទាំងសកលលោក»។
ព្រះអង្គម្ចាស់ ស៊ីសុវតិ្ថ ធម្មិកោ ជាសមាជិករាជវង្សមួយអង្គបានប្រាប់ភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ពីម្សិលមិញថា ព្រះអង្គបានទទួលដំណឹងពីការអាពាធរបស់ព្រះរាជបុត្រីកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។ យ៉ាងណាព្រះអង្គបានបញ្ជាក់ថា ព្រះរាជបុត្រី បុប្ផាទេវី ក្នុងព្រះជន្ម ៧៦ ចូល ៧៧ ព្រះវស្សានេះ គឺទទួលអាពាធនូវជំងឺជាច្រើនមុខ ហើយថ្មីៗនេះ ព្រះរាជសុខភាពព្រះអង្គក៏បានចុះខ្សោយផងដែរ។
ព្រះអង្គមានព្រះរាជបន្ធូលថា៖ «ខ្ញុំមិនដឹងច្បាស់ទេថា ព្រះអង្គសោយទិវង្គត ដោយសារជំងឺអ្វីទេ ប៉ុន្តែតាមខ្ញុំដឹងលោកមានរោគច្រើនដែរ គឺទឹកនោមផ្អែមផង លើសឈាមផង ខ្ញុំមិនដឹងថា លោក សុគត ព្រោះមូលហេតុអ្វី។ ខ្ញុំភ្ញាក់ដែរ ព្រោះទើបតែប៉ុន្មានសប្តាហ៍មុន ខ្ញុំធ្វើបុណ្យជាមួយគ្នានៅវាំង។ នៅពេលហ្នឹង លោក ស្ថានភាពលោក អស់ព្រះកាយពលដែរ។ ខ្ញុំមានការសោកស្តាយខ្លាំងណាស់ ព្រោះខ្ញុំស្រឡាញ់លោក ខ្ញុំមានទំនាក់ទំនងជាមួយលោកច្រើនតាំងពីក្មេង»។
អ្វីដែលព្រះអង្គម្ចាស់ ធម្មិកោ កោតស្ញប់ស្ញែងព្រះរាជស្នាដៃរបស់ព្រះរាជបុត្រីបំផុតនោះគឺ៖ «លោកបានសិក្សារបាំព្រះរាជទ្រព្យលោកបានស្តាររបាំព្រះរាជទ្រព្យដែលទទួលកេរពីព្រះមហាក្សត្រីយ៍ កុសុមៈ នារីរ័ត្ន សិរីវឌ្ឍនា។ លោកបានជោគជ័យខ្លាំងណាស់ក្នុងការដាក់បញ្ចូលរបាំព្រះរាជទ្រព្យនៅក្នុងបេតិកភណ្ឌអរូបីពិភពលោក ព្រោះនេះគឺជាស្នាមព្រះហស្តរបស់លោកដ៏សំខាន់បំផុត»។
យោងតាមព្រះប្រវត្តិសង្ខេបរបស់សម្ដេចរាជបុត្រី នរោត្ដម បុប្ផាទេវី ទ្រង់បានហាត់រៀនរបាំព្រះរាជទ្រព្យផ្ទាល់ពីសម្ដេចព្រះមហាក្សត្រីយានី ស៊ីសុវត្ថិ មុនីវង្សកុសមៈនារីរតន៍ សិរីវឌ្ឍនា ដែលជាព្រះអយ្យការ (ជីដូន) នៅក្នុងព្រះបរមរាជវាំងតាំងពីវ័យកុមារ រហូតចេះចាំ និងជាតួឯកផងដែរក្នុងការសម្ដែងនៅក្នុងទសវត្សរ៍ ៦០។
នៅឆ្នាំ ១៩៦៥ ដល់ឆ្នាំ ១៩៧០ ព្រះអង្គមានព្រះរាជតួនាទី ជាសាស្ត្រាចារ្យរបាំបុរាណ និងវប្បធម៌ ហើយនៅឆ្នាំ ១៩៩១ ដល់ ឆ្នាំ ១៩៩៣ ព្រះអង្គ មានព្រះរាជតួនាទីជារដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ បន្ទាប់មកនៅឆ្នាំ ១៩៩៣ ដល់ឆ្នាំ ១៩៩៨ ព្រះអង្គមានព្រះរាជតួនាទីជាទីប្រឹក្សាក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ ខណៈនៅអំឡុងឆ្នាំនោះ ព្រះអង្គក៏មានព្រះរាជតួនាទីជាអនុប្រធានកាកបាទក្រហមជាតិកម្ពុជា។
ក្រោយមកនៅឆ្នាំ ១៩៩៩ ដល់ឆ្នាំ ២០០៤ សម្ដេចរាជបុត្រី នរោត្ដម បុប្ផាទេវី ទ្រង់ក៏ឡើងជារដ្ឋមន្ដ្រីក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈម្តងទៀត ហើយចាប់ពីពេលនោះមក ព្រះអង្គមានព្រះរាជតួនាទីជាឧត្ដមប្រឹក្សាផ្ទាល់របស់ព្រះមហាក្សត្រ និងជាសមាជិកក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
របាំព្រះរាជទ្រព្យបានចុះក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីនៃមនុស្សជាតិ នៅអង្គការ Unesco កាលពីថ្ងៃទី ៧ ខែ វិច្ឆិកា ឆ្នាំ ២០០៣។ ក្រៅពីព្រះរាជតួនាទីទាំងនេះ ព្រះអង្គក៏ទទួលបាននូវគ្រឿងរាជឥស្សរិយយសជាច្រើនដូចជា កាលពីថ្ងៃទី ១៥ ខែ មីនា ឆ្នាំ ២០០៦ គ្រឿងឥស្សរិយយសព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយនៅថ្ងៃទី ២២ ខែតុលា ឆ្នាំ ២០០១ ទទួលគ្រឿងឥស្សរិយយសពីសម្ដេចព្រះមហាក្សត្រីយ៍ កុសុមៈ នារីរ័ត្ន សិរីវឌ្ឍនា និងនៅថ្ងៃទី ១៦ ឧសភា ឆ្នាំដដែល ព្រះអង្គទទួលបាននូវគ្រឿងឥស្សរិយយស មុនីសារាភ័ណ្ឌ ជាដើម។
ព្រះរាជបន្ធូលរបស់ព្រះអង្គជាលើកចុងក្រោយដែលបានផ្តល់បទសម្ភាសផ្ទាល់ជាមួយកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍កាលពីឆ្នាំ ២០១៧ ថាចំពោះហឫទ័យរបស់ព្រះអង្គ ទោះជាទ្រង់ត្រូវសម្ដែងរបាំក្នុងបន្ទប់ហ្វឹកហាត់ រាជវាំង ឆាកអន្ដរជាតិ ឬកន្លែងណាក៏ដោយក៏មិនជាបញ្ហាចោទដែរ ព្រោះពេលព្រះអង្គឡើងលើឆាក ព្រះអង្គជាអ្នករបាំម្នាក់ ហើយគ្រាន់តែជាអ្នករបាំដ៏សាមញ្ញម្នាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ជាមួយនឹងការស្រឡាញ់នឹងការពាំនាំរបាំខ្មែរជាច្រើនរួមមានរបាំព្រះរាជទ្រព្យ និងរបាំអប្សរាសម្តែងជុំវិញពិភពលោក ដូចជា បារាំង ញូវយ៉ក ចិន ឥណ្ឌា និងទូទាំងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ព្រះរៀមមានបន្ទូលថា៖ «វាពិបាកក្នុងការទស្សន៍ទាយពីជោគជតារបាំព្រះរាជទ្រព្យ។ ច្បាស់ណាស់ គឺប្រាកដជាមាននរណាម្នាក់(បន្តវេន) ខ្ញុំមិនអាចរស់បាន ១០០ ឆ្នាំឡើយ»៕
វីដេអូ៖
