.jpg)
លោកស្រី Federica Mogherini តំណាងជាន់ខ្ពស់ នៃសហភាពអឺរ៉ុប ទទួលបន្ទុកគោលនយោបាយការបរទេស និងជាអនុប្រធានគណៈកម្មការអឺរុប។ AFP
ភ្នំពេញៈ សហភាពអឺរ៉ុបបានចេញសេចក្តីប្រកាសចាប់ផ្ដើមនីតិវិធីផ្អាកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «អ្វីគ្រប់យ៉ាងលើកលែងតែអាវុធ» (EBA) ពីកម្ពុជាហើយ កាលពីម្សិលមិញ ប៉ុន្តែស្ថាប័នអន្តរជាតិដែលបណ្តុំទៅដោយប្រទេសចំនួន ២៨ មួយនេះ នៅរង់ចាំមើលការឆ្លើយតបជាវិជ្ជមានពីភាគីកម្ពុជាក្នុងការធ្វើឲ្យប្រសើរឡើងនូវដំណើរការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមុននឹងឈានដល់ការសម្រេចចុងក្រោយ។
បើតាមសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរបស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុប ចេញផ្សាយកាលពីម្សិលមិញ ការសម្រេចដក EBA អាចនឹងត្រូវធ្វើឡើង ប្រសិនបើប្រទេសដែលទទួលផលបរាជ័យក្នុងការគោរពសិទ្ធិជាមូលដ្ឋាន និងសិទ្ធិការងារ។
ការប្រកាសដំណើរការនេះមិនទាន់ដល់ដំណាក់កាលដែលមានការផ្អាកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះទាំងស្រុងទេ ប៉ុន្តែជាដំណើរការមួយដែលអាចឈានដល់ការផ្អាកប្រសិនបើគ្មានភាពប្រសើរឡើង លើផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាទេនោះ។ ដំណាក់កាលនេះស្ថិតក្នុងអ្វីដែលសហភាពអឺរ៉ុបហៅថា «ការត្រួតពិនិត្យយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ និងទាមទារឲ្យមានការចូលរួម»។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដដែលបញ្ជាក់ថា គោលបំណងនៃវិធានការរបស់គណៈកម្មការអឺរ៉ុបនេះ គឺដើម្បីធ្វើឲ្យប្រសើឡើងនូវស្ថានភាពនៅក្នុងប្រទេស ដែលទទួលផលពី ប្រព័ន្ធនេះ។
លោកស្រី Federica Mogherini តំណាងជាន់ខ្ពស់ នៃសហភាពអឺរ៉ុប ទទួលបន្ទុកគោលនយោបាយការបរទេស និងជាអនុប្រធានគណៈកម្មការអឺរុប បានថ្លែងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានថា ក្នុងរយៈពេល ៨ ខែចុងក្រោយនេះ លោកស្រីមើលឃើញមានការធ្វើឲ្យខូចលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋនៅកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែលោកស្រីថា ក្នុងប៉ុន្មានខែចុងក្រោយនេះ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា បានធ្វើឲ្យមានភាពវិជ្ជមានខ្លះ រួមមានការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស អ្នកសារព័ត៌មាន និងដំណោះស្រាយខ្លះ លើការរឹតត្បិតលើសង្គមស៊ីវិល និងសហជីព។
ក៏ប៉ុន្តែលោកស្រីថ្លែងបន្តថា៖ «ទោះយ៉ាងណាប្រសិនបើគ្មានវិធានការជាសរុបពីរដ្ឋាភិបាលទេនោះស្ថានការណ៍នៅនឹងកន្លែងជាក់ស្ដែង ធ្វើឲ្យយើងនៅមានចម្ងល់អំពីការចូលរួមរបស់ភាគីកម្ពុជា លើរឿង EBA នេះ»។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា សហភាពអឺរ៉ុប នៅតែប្ដេជ្ញា បន្តធ្វើការជាមួយដៃគូកម្ពុជាដើម្បីផ្ដល់ប្រយោជន៍ដល់ពលរដ្ឋកម្ពុជា ដោយយកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាជា «បេះដូង» នៃភាពជាដៃគូនេះ។
ស្រដៀងគ្នានេះ លោកស្រី Malmstrom ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុប ផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម បានថ្លែងនៅក្នុងសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មាននេះដែរថា វាមិនទាន់ដល់ដំណាក់កាលចុងក្រោយទេ ប៉ុន្តែនាឡិកាបានចាប់ផ្ដើមដើរហើយ ហើយសហភាពអឺរ៉ុប ចង់ឃើញមានវិធានការជាក់ស្ដែងឆាប់ៗនេះ ពីភាគីកម្ពុជា។
លោកស្រីបន្តថា ក្នុងដំណាក់កាលត្រួតពិនិត្យ និងវាយតម្លៃនេះ សហភាពអឺរ៉ុប ត្រៀមខ្លួនចូលរួមជាមួយភាគីកម្ពុជា ដើម្បីរកដំណោះស្រាយទៅមុខទៀត។ លោកស្រីបានពន្យល់ថា សហភាពអឺរ៉ុប ផ្ដល់ភាពអនុគ្រោះពន្ធ ដល់ប្រទេសដែលមានការអភិវឌ្ឍតិចតួច ដើម្បីឲ្យសេដ្ឋកិច្ចនៅក្នុងប្រទេសដែលទទួលបាន EBA នេះ មានសេដ្ឋកិច្ចរីកចម្រើន។ ប៉ុន្តែក្នុងការផ្ដល់នេះ ទាមទារឲ្យប្រទេសដែលទទួលបានប្រព័ន្ធនេះ គោរពគោលការណ៍ចម្បងមួយចំនួន។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «ការចូលរួមរបស់យើងក្នុងស្ថានការណ៍នៅកម្ពុជា បាននាំឲ្យយើងសន្និដ្ឋានថា មានកង្វះយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ នៅពេលយើងនិយាយរឿងសិទ្ធិមនុស្ស និងសិទ្ធិការងារនៅកម្ពុជា ដែលរដ្ឋាភិបាល ត្រូវតែដោះស្រាយ ប្រសិនបើខ្លួនចង់រក្សាការទទួលបានបុព្វសិទ្ធិរបស់ប្រទេសនេះក្នុងការនាំមចូលទៅទីផ្សារអឺរ៉ុប»។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានបានគូសបញ្ជាក់ថា គិតចាប់ពីថ្ងៃនេះទៅមានរយៈពេល ៦ ខែ សម្រាប់ការត្រួតពិនិត្យយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ និងដើម្បីពិភាក្សាជាមួយភាគីកម្ពុជា។ បន្ទាប់មក មានរយៈពេល ៣ ខែទៀត ដែលសហភាពអឺរ៉ុបត្រូវចំណាយលើការរៀបចំរបាយការណ៍។ គណៈកម្មការអឺរ៉ុប នឹងសម្រេចក្នុងរយៈពេល ១២ ខែគិតចាប់ពីថ្ងៃម្សិលមិញតទៅថា តើត្រូវផ្អាក EBA ឬអត់ រួមទាំងការសម្រេចថា ការផ្អាកនោះស្ថិតក្នុងទំហំប៉ុនណាឬរយៈពេលយូរប៉ុនណា។
ទោះយ៉ាងណា ការផ្អាកជាផ្លូវការ ឬការចាប់ផ្ដើមយកពន្ធពីកម្ពុជា អាចចាប់ផ្ដើម ៦ ខែក្រោយការសម្រេច ឬ ១៨ ខែគិតចាប់ពីថ្ងៃម្សិលមិញ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរាជរដ្ឋាភិបាលមិនអាចទាក់ទងសុំអធិប្បាយបានទេ កាលពីយប់មិញដោយទូរស័ព្ទរបស់លោកពុំមានអ្នកទទួល។
ប៉ុន្តែលោក កាំង ម៉ូនីកា អគ្គលេខាធិការរង សមាគមរោងចក្រកាត់ដេរនៅកម្ពុជាថ្លែងថា លោកមិនមានការភ្ញាក់ផ្អើលអ្វីទេ ចំពោះការសម្រេចរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនេះ ពីព្រោះនេះ វាគ្រាន់តែជាការចាប់ផ្ដើមនៃនីតិវិធីប៉ុណ្ណោះ ដែលលោកថា វាមានពេល ១៨ ខែក្នុង ការធ្វើការរហូតឈានដល់ការសម្រេចចិត្តជាលើកចុងក្រោយ។
លោកបញ្ជាក់ថា៖ «ជាការពិតយើងមានការព្រួយបារម្ភ ពីផលប៉ះពាល់ហើយ ប៉ុន្ដែជាជាងការព្រួយបារម្ភនេះ គឺយើងផ្ដោតកាយកចិត្តទុកដាក់ ទៅលើកំណែទម្រង់ ហើយយើងកំពុងធ្វើការយ៉ាងស្អិតល្មួត ជាមួយរាជរដ្ឋាភិបាលថា តើ ចំណុចណាខ្លះ ដែលយើងត្រូវធ្វើកំណែទម្រង់ ដើម្បីកាត់បន្ថយថ្លៃដើមនេះ ក្នុងករណីក្រោយ ១៨ ខែទៅ EBA ហ្នឹងត្រូវបានដកជាផ្លូវការ»។
ចំណែកលោក គិន ភា ប្រធានវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា យល់ឃើញថា ប្រសិនមានការផ្អាក EBA ពីកម្ពុជានោះ គឺវានឹងបង្ហាញថា ស្ថានភាពនៃទំនាក់ទំនងរវាងសហភាពអឺរ៉ុប និងកម្ពុជា មានការធ្លាក់ចុះ ប៉ុន្ដែលោកមិនទាន់ដឹងថា វាធ្លាក់ចុះដល់កម្រិតណានោះទេ។
លោកថ្លែងថា ការដកនេះ គឺវាហាក់ដូចជាកំពុងផ្សារភ្ជាប់របៀបវារៈនយោបាយ ពីព្រោះបើគេមើលជាក់ស្ដែង លើស្ថានភាពកម្ពុជា បើប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រទេសមួយចំនួននៅអាស៊ាន គឺកម្ពុជា មិនទាន់ដល់កម្រិតមួយ ដែលមានហានីភ័យផ្នែកនយោបាយ ឬផ្នែកសិទ្ធិមនុស្សដូចការលើកឡើងរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនោះទេ។ លោកបន្តថា ការលើកយកហេតុផលសិទ្ធិមនុស្សឬនយោបាយ មកធ្វើជាមូលដ្ឋាន ក្នុងការផ្អាក EBA នេះ គឺជារឿងអយុត្តិធម៌មួយ ដែលសហភាពអឺរ៉ុបមិនព្រមព្យាយាមស្វែងយល់ឲ្យបានច្បាស់។
លោក គិន ភា បញ្ជាក់ថា៖ «ករណីផ្អាកនេះ តិច ឬច្រើន វានឹងមានការប្រឈមនៃសុខភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទាំងមូល យើងពិនិត្យមើល គឺផលិតផលភាគច្រើន គឺនាំទៅកាន់ទីផ្សារអាមេរិក និងអឺរ៉ុប ហើយវានឹងធ្វើឲ្យយើងបាត់បង់ឧត្តមភាព នៃការប្រកួតប្រជែង គឺមិនមែនយើងបាត់បង់ទីផ្សារទេ គឺយើងនៅតែអាចនាំទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបដដែល តែយើងត្រូវបង់ពន្ធពេញទៅតាមការកំណត់របស់គេ»។
លោកបន្ថែមថា អ្វីដែលកម្ពុជាគួរធ្វើនាពេលនេះ គឺរដ្ឋាភិបាល បានធ្វើរួចហើយ ដោយបានធ្វើកំណែទម្រង់ផ្ទៃក្នុង និងការលុបចោលនូវស្ថាប័នមួយចំនួន។
លោក ភា បញ្ជាក់ថា ក្នុងនោះរដ្ឋាភិបាល ត្រូវសម្លឹងមើលប្រទេសនៅក្នុងតំបន់ ឬក្រៅតំបន់ ក្រៅពីអឺរ៉ុប និងអាមេរិក គឺដូចជា ចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង រុស្ស៊ី និងបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនទៀត គឺពួកគាត់អាចនឹងជួយសង្គ្រោះកម្ពុជាបាននាពេលអនាគត៕
