.jpg)
អង្គការសង្គមស៊ីវិលប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ១០ ធ្នូ កាលពីឆ្នាំ ២០១៩។ ហេង ជីវ័ន
ភ្នំពេញៈ សាលារាជធានីភ្នំពេញបានបដិសេធការស្នើសុំរបស់អង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលគ្រោងជួបជុំគ្នានៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យមានអ្នកចូលរួម ១៥០០ នាក់ ដើម្បីប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ១០ ធ្នូ។ មន្ត្រីថ្លែងថា ការប្រារព្ធទិវានេះមិនស្របនឹងកាលៈទេសៈដែលកម្ពុជាកំពុងប្រឈមការរាលដាលជំងឺកូវីដ១៩ ចូលក្នុងសហគមន៍។
លោក មេត មាសភក្តី អ្នកនាំពាក្យសាលារាជធានីភ្នំពេញបានថ្លែងកាលពីថ្ងៃទី ៣ ធ្នូថា ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលបានជូនដំណឹងដល់សាលារាជធានីភ្នំពេញអំពីគម្រោងជួបជុំគ្នា ប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ១០ ធ្នូនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ។
ប៉ុន្តែសាលារាជធានីភ្នំពេញបានបដិសេធមិនឱ្យពួកគេជួបជុំទេ។ លោកថ្លែងថា តាមសំណើដែលគាត់ស្នើសុំគឺអ្នកចូលរួមមានដល់ទៅ ១ ៥០០ នាក់។ នេះជាចំនួនមួយច្រើន ហើយស្ថិតនៅក្នុងស្ថានភាពប្រឈម។ ប្រឈមនោះគឺចូលដល់បន្ទាត់ក្រហមហើយដោយសារតែជំងឺកូវីដ១៩ មានការរីករាលដាលចូលដល់សហគមន៍។
លោកបន្តថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលក៏ដូចជាអាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញក៏កំពុងសហការចាត់វិធានការរឿងនេះឱ្យបានខ្លាំងក្លា ដើម្បីការពារកុំឱ្យការឆ្លងនេះចូលទៅដល់មនុស្សច្រើន។ ដូច្នេះយើងមិនអាចអនុញ្ញាតជូនបានទេ។ យើងបានជូនដំណឹងទៅពួកគាត់ហើយ»។
លោកស្រី ចក់ សុភាព នាយិកាអង្គការមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានថ្លែងតាមអ៊ីមែលពីម្សិលមិញថា អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិប្រមាណ ៥០ គ្រោងនឹងជួបជុំគ្នាដោយសន្តិវិធីនៅទីលានប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ដោយគ្រោងធ្វើនៅថ្ងៃទី ៦ ធ្នូ។ ប៉ុន្តែដោយសារតែការរាលដាលកូវីដ-១៩ សាលារាជធានីភ្នំពេញក៏បានផ្អាកការជួបជុំនេះ ហើយក្រុមអង្គការក៏បានពន្យារពេលប្រារព្ធពិធីនេះ។ នេះជាលើកទី ១ ហើយដែលការប្រារព្ធទិវានេះមិនត្រូវបានធ្វើគិតចាប់ពីឆ្នាំ ១៩៩៣ មក។
លោកស្រីថ្លែងថា៖ «ការហាមឃាត់របស់សាលារាជធានីពេលនេះមិនឱ្យមានការជួបជុំគ្នាលើសពី ២០ នាក់ពីថ្ងៃទី ៣០ ខែវិច្ឆិកា ដល់ថ្ងៃទី ១៦ ធ្នូ ត្រូវតែអនុវត្តឱ្យបានគ្រប់ៗគ្នារួមទាំងអ្នកដែលចង់ប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ប្រសិនបើការហាមឃាត់នេះដោយសារហេតុផលកូវីដ១៩»។
ទោះយ៉ាងណាលោកស្រីបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែធានាថា គោលការណ៍របស់ខ្លួនក្នុងការទប់ស្កាត់កូវីដ១៩ត្រូវតែមានបច្ចុប្បន្នភាព ហើយសិទ្ធិទទួលបានសុខភាព និងសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការប្រមូលផ្ដុំត្រូវតែមានតុល្យភាពគ្រប់គ្រាន់។
លោកស្រី ចក់ សុភាព បន្តថា៖ «រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវតែធានាថា កូវីដ១៩មិនត្រូវបានប្រើប្រាស់ជាឧបករណ៍ ដើម្បីរឹតត្បិតការប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ហើយធានាថា ការប្ដេជ្ញារបស់សាលាក្រុងក្នុងការអនុញ្ញាត ឬបដិសេធការប្រារព្ធនេះត្រូវបានធ្វើឡើង ដោយមិនលម្អៀង និងយុត្តិធម៌ស្របតាមកាតព្វកិច្ចជាតិ និងអន្តរជាតិ»។
ស្របពេលជាមួយគ្នានេះស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាកំពុងប្រារព្ធខួបទី ៧០ នៃទំនាក់ទំនងការទូតអាមេរិក-កម្ពុជាដោយខែធ្នូនេះ ស្ថានទូតកំណត់យកប្រធានបទ «លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្ស»។
លោក Chad Roedemeier អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតអាមេរិក បានថ្លែងតាមអ៊ីមែលថា កម្មវិធីនានាត្រូវបានរៀបចំឡើងសម្រាប់ការប្រារព្ធខួប៧០ ចាប់តាំងពីខែមករាមក។ ប្រទេសទាំង ២ មានរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីទម្រង់នៃរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យ និងការការពារសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន។
លោកថ្លែងថា៖ «សម្រាប់ខែធ្នូនេះដូចបានប្រកាសកាលពីចាប់ផ្ដើមគឺយើងជ្រើសរើសប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សជាប្រធានបទប្រចាំខែ ដែលប្រធានបទនេះតំណាងឱ្យអាទិភាពនយោបាយការបរទេសដ៏សំខាន់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកជាផ្នែកគន្លឹះនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរបស់យើង និងទិវាសិទ្ធិមនុស្សដែលនឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃទី ១០ ធ្នូ»។
លោកបន្តថា៖ «សហរដ្ឋអាមេរិកបានបង្កើតនូវឱកាសនានាជាបន្តបន្ទាប់ដើម្បីពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ហើយបានបង្ហាញក្ដីបារម្ភជាមួយនឹងបញ្ហាប្រឈម ព្រមទាំងបានជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការត្រឹមត្រូវ ដើម្បីបើកឡើងវិញនូវលម្ហប្រជាធិបតេយ្យ និងសង្គមស៊ីវិល»។
លោក ជិន ម៉ាលីន អ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មាធិការសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានថ្លែងថាក្នុងពេលដែលកម្ពុជាកំពុងប្រឈមការឆ្លងកូវីដ១៩ក្នុងសហគមន៍ការស្នើសុំជួបជុំគ្នាពីសំណាក់អង្គការសង្គមស៊ីវិល ដើម្បីប្រារព្ធទិវាសិទ្ធិមនុស្ស ១០ ធ្នូ និងប្រធានបទរបស់ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកមិនស្របទៅនឹងកាលៈទេសៈទេ។
លោកថ្លែងថា៖ «ជាទស្សនៈផ្ទាល់ខ្លួន ខ្ញុំគិតថា ប្រសិនបើស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សជាតិ អន្តរជាតិផ្សេងទៀតដែលចង់លើកស្ទួយសិទ្ធិសេរីភាពពលរដ្ឋ ជាពិសេសចំខែធ្នូដែលជាទិវាសិទ្ធិមនុស្សផងនោះគួរតែធ្វើម្យ៉ាងដែលជាការចូលរួមជាមួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងការទប់ស្កាត់ការរីករាលដាលជំងឺកូវីដ១៩»។
លោកបន្តថា ការទប់ស្កាត់នេះគឺជាការលើកស្ទួយសិទ្ធិចម្បងមួយគឺសិទ្ធិរស់រានមានជីវិត។ ប្រសិនបើសិទ្ធិរស់រានមានជីវិតនេះ មិនត្រូវបានការពារ និងធានាទេ មិនបាច់និយាយដល់សិទ្ធិដទៃទៀតទេ។
លោកបន្តថា៖ «អ៊ីចឹងទេទាំងស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិក ទាំងអង្គការសង្គមស៊ីវិលដែលគ្រោងជួបជុំគ្នាសម្ដែងមតិសម្រាប់ទិវា ១០ លើកស្ទួយសិទ្ធិសេរីភាព គួរតែពិចារណាឡើងវិញ។ ដើម្បីទទួលបានការគាំទ្រពីប្រជាពលរដ្ឋទូទាំងប្រទេស ពួកគាត់គួរតែធ្វើសកម្មភាពអ្វីមួយក្នុងការទប់ស្កាត់ការឆ្លងរាលដាលកូវីដ១៩ចូលដល់សហគមន៍ជាជាងការជួបជុំសម្ដែងមតិដែលជាហានិភ័យដល់សង្គមក្នុងកាលៈទេសៈបែបនេះ»។
បើតាមលោក ជិន ម៉ាលីន សហរដ្ឋអាមេរិកគួរធ្វើសកម្មភាពដើម្បីលើកស្ទួយដល់ប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា ដោយពិចារណាលើបរិបទកម្ពុជា។ គោលការណ៍ សិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យមានគោលការណ៍រួម តែការអនុវត្តមានការប្រែប្រួលពីប្រទេសមួយទៅប្រទេសមួយផ្អែកលើទិដ្ឋភាពសង្គម សេដ្ឋកិច្ច ប្រពៃណី និងទិដ្ឋភាពនយោបាយ។
អ្នកវិភាគនយោបាយលោក ឡៅ ម៉ុងហៃ ថ្លែងថាក្នុងកាលៈទេសៈនេះមនុស្សគ្រប់គ្នាគួរផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់លើកូវីដ១៩ និងរួមគ្នាប្រឆាំងជំងឺនេះ។ ក្រសួងសុខាភិបាលគួរតែបន្ថែមការប្រឹងប្រែងដើម្បីដាក់ចេញវិធានការប្រយុទ្ធនឹងកូវីដ១៩ និងជំរុញឱ្យពលរដ្ឋអនុវត្តតាមឱ្យបានដិតដល់។
លោកថ្លែងដូច្នេះថា៖ «ថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ក៏គួរតែបង្ហាញឧទាហរណ៍ដោយការពាក់ម៉ាស់ជាប់ជានិច្ច និងរក្សាគម្លាតពីគ្នា។ ទាំងអស់គ្នាគួរតែដឹងថា គ្មាននរណាម្នាក់ត្រូវបានយោគយល់ដោយជំងឺនេះទេ។ ដូចយើងបានដឹងហើយអ្វីដែលអាចកើតមាន វានឹងកើត ហើយវាបានកើតមានទៅហើយ»៕
